Ендеше балалар осы білімімізді
бүгінгі сабақта толықтыратын боламыз.Кезінде орыс ғалымы
Н.Н.Бекетов қышқылдарды металдармен қоса отырып,бірнеше тәжірибелер
жасаған екен. Нәтижесінде металдардың бәрі бірдей қышқылдармен
қосыла бермейтініне көз жеткізіп,металдардың сутекті қышқыл
құрамынан ығыстыру қатарын, иғни металдардың белсенділік қатарын
құрастырған:
K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn
Pb (H) Cu Hg Ag Pt
Au
Белсенділік қатарында сутекке
дейін орналасқан металдар сұйылтылған қышқыл ерітінділерінен
сутекті ығыстырады,
Металл + қышқыл = тұз +
сутек
ал сутектен кейін орналасқан
металдар оны қышқыл құрамынан
ығыстырмайды.
Металл + қышқыл =
әрекеттеспейді
Енді осы айтқандарымызды
реакция теңдеуімен жазып көрейік:
Магний + тұз қышқылы
=
магний хлориді +
сутек
M g+ 2HCl =
MgCl2
+
H2
сынап + тұз қышқылы = реакция
жүрмейді
Қышқылдардың әртүрлі
металдармен әрекеттесуін тәжірибелер жасай отырып көз жеткізіп
көрейік.
Тәжірибе №
1 «Қышқылдардың металдармен
әрекеттесуі» 1-топ
Әр топ нұсқау қағазы бойынша
берілген тәжірибелерді
орындайды
Қышқылдардың металдармен
әрекеттесу теңдеулерін жазады, түзілген заттарды
анықтайды
Қыщқылдардың әртүрлі
металдармен әрекеттесуін мына тәжірибе арқылы бақылауға болады:екі
сынауықтың біріншісіне алюминий, екіншісіне мыс сымының кесіндісін
салып, әр сынауыққа бірнеше тамшы азот қышқылының ерітінділерін
қосып, әр сынауықта сутектің бөлінуін бақылаймыз.Байқаған
құбылыстарды түсіндіреміз.Реакция теңдеуін сөзбен
жазамыз.
Тәжірибе №
2 «Қышқылдардың металдармен
әрекеттесуі» 2-топ
Қыщқылдардың әртүрлі
металдармен әрекеттесуін мына тәжірибе арқылы бақылауға болады:екі
сынауықтың біріншісіне темір, екіншісіне мыс сымының кесіндісін
салып, әр сынауыққа бірнеше тамшы азот қышқылының ерітінділерін
қосып, әр сынауықта сутектің бөлінуін бақылаймыз.Байқаған
құбылыстарды түсіндіреміз.Реакция теңдеуін сөзбен
жазамыз.
Тәжірибе №
3 «Қышқылдардың металдармен
әрекеттесуі» 3-топ
Қыщқылдардың әртүрлі
металдармен әрекеттесуін мына тәжірибе арқылы бақылауға болады:екі
сынауықтың біріншісіне мырыш, екіншісіне мыс сымының кесіндісін
салып, әр сынауыққа бірнеше тамшы азот қышқылының ерітінділерін
қосып, әр сынауықта сутектің бөлінуін
бақылаймыз
Байқаған
құбылыстарды түсіндіреміз.
Реакция теңдеулерін
сөзбен жазамыз.
Мұғалім:
Демек, тәжірибелерден
көргендей металдардың қышқылдарға қатысты белсенділігі
әртүрлі.
|