«Қыштан сәнді мозаика жасау»

Мақсаты: Қыштан сәнді мозаика жасаудың құндылығын зерттеу

• Мозаика туралы жалпы мағлұматтар жинау;

• Мозаика тарихын зерттеп білу;

• Мозаиканың мән-мағынасын білу;

• Мозаиканы ұрпақтарға жеткізу;

• Мозаика панносына арналған негізді дайындау;

Міндеті:

• Мозаика – сәндік қолданбалы өнердің бірнеше ғасырлар бойы үздіксіз пайдаланып келе жатқан көне мұрасы

• Мозайканың бірнеше түрі бар екенін, оның әртүрлі әдіс-тәсілмен дайындалатыны туралы әңгімелеу

• Мозайканың бірнеше түрге бөлінуі

• Болашақта қазақ ұлттық мозайканың танытып білу.

• Балаларға мозаика өнерінің көрнекті үлгілері сәулет ескерткіштерінің тәрбиелік мәнін түсіндіру.

Өзектілігі:

Мозаика өнерін зерттей отырып, халқымыздың сәндік - қолданбалы өнерде қалыптасқан дәстүрді жалғастырып, жас ұрпаққа дәріптеу.

Мозаика - көптеген біртекті немесе әртүрлі материалдардан сурет не өрнек құрастыру. Сәндік қолданбалы өнердің бұл түрінің тарихы өте ертеден басталады. Мозаика өнері б.з.д. ІV мыңжылдықтың екінші жартысынан қолданыла бастады.

Мозаика орындаудың түрлері мен техникалары

Мозаика пайдаланылатын материалына, орындалу техникасы мен мозаикалық өрнек түріне және т.б. қарай түрліше жіктеледі.

Материалына қарай мозаика түрлері

шыны

қыш

металл

смальта

тас

ағаш

ерекше (дәстүрлі емес) материалдардан жасалған

Мозаиканың басты элементі - тессерлер.

Тессер - тұтас композицияны құрайтын ұсақ бөлшектер.
Мозаика екі түрлі тәсілмен оң және теріс құралады.
Оң тәсілге материалға мозаиканың бет жағы қаратылып салынады. Мұнда сурет анық көрініп тұрады, мозаика салып жатқан кезде қиғаш кеткен жерлерін бірден байқап, жөндеп жіберуге болады. Бұл тәсіл бірдей тәсілдерді тізетін кезде өте ыңғайлы.
Оң тәсілмен мозаиканы ғимарат қабырғасына тере беруге болады.
Теріс тәсілде мозаика төмен қаратып салынады да, кейін тессерлерді бекіту үшін ерітінді құйылады. Дайын болған сурет мозайка түсетін материалға көшіріледі. Теріс тәсілде мозаиканың қалай түскенін бәрі біткен соң ғана көруге болады. Бұл тәсіл қалыңдығы әртүрлі тессерлермен жұмыс істеген кезде қолданылады.

Ежелгі мысыр перғауыны Тутанхамонның тағы асыл тастар сынығынан құрастырылған мозаикамен әшекейленгенді.

Мозаика панносына арналған негіз дайындау.

Бұйымның әдемі болуы материалдың дұрыс таңдалуына ғана емес, сонымен қатар мозаика панносы үшін дайындалған негізге де байланысты.

Мозаика негізінің жиі қоланылатын түрлері

цемент

тас

арнайы

гипскартон

сылақ

цемент-құм

бетон

гипс

Мозаика панносына арналған негізді дайындауда алдымен оны тегістеп, сызат түскен жерлері болса, бітеу қажет. Беті таза әрі тегіс болуы керек. Сонан соң бояу жағып шығу керек. Сонда негіз беки түседі.

Нобайды негізге түсіру үшін көшірме қағаз, калька, қалыпты пайдалануға болады. Суретті жабысатын мөлдір қабыршағы бар үлдірмен жабуға да болады (желімді жағын жоғары қаратып). Қорғаныш қабыршағын біртіндеп алу керек, себебі желімді қабат ауада жабысқақтығынан айырылып қалады. Сонан соң нобайды негізге түсіріп, шеттерін жабысқақтаспамен бекіту керек, қалам, біз сияқты үшкір заттармен суреттің бойымен негізде із қалатындай етіп сызу қажет.