Сабақ жоспары Файлдар және оларды өңдеу 9 сынып

Пән: Информатика

Күні: 05.10.17ж

Сыныбы: 9^б

Сабақтың тақырыбы: Файлдар және оларды өңдеу

Сабақтың мақсаты: Файлдар туралы толық мәлімет беру.

Күтілетін нәтиже:

• Файл түрлерімен танысады.

• Файл түрлерін бір-бірінен ажырата алады .

• Файлдауға Turbo Pascal программасында есеп шығара алады.

Қажетті ресурстар: интерактивті тақта, компьютер, Turbo Pascal программасы, проектор, сөзжұмбақ, кеспе қағаздар, есеп-карточкалар, сызбалар, жұлдызшалар, кеспе суреттер, стикер, конверт, маркер.

Сабақ барысы:

Қосымша А.

Жауаптары: 1. Программалық қамтамасыз ету, 2.Қолданбалы жүйелік программалар, 3. Программалық жабдықтау системасы

С
өзжұмбақты шеш

1.Мәліметтерді қысу, сығу үрдісін орындайтын бағдарлама қалай аталады?

2. Вирустарды анықтап, олардан жедел құтылуға мүмкіндік беретін жедел программа?

3. Компьютер құрылғыларының үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырушы және машина жұмысын басқаруына жеңілдік келтіруші жүйелік программалар?

4. Магниттік мәлімет сақтағышта (дискіде) файл түрінде жазылып сақталып, жұмыс істеуші адамның командасы бойынша компьютер жадына жүктеліп орындалатын машина тіліндегі нұсқаулар жиыны қалай аталады?

Ескерту: жауаптарын ағылшынша жазыңыз.

Жауаптары: 1. Archiver, 2.Antivirus, 3. Operating System, 4. Program

Қосымша Ә.

Мәтіндік айнымалылармен жұмыс істеуге арналған процедураның негізгі операторлары

Файлдар

Компьютердің сыртқы жадына белгілі бір атаумен сақталған деректер жинағы файл деп аталады. Дисктегі әр файлдың екі бөліктен-атауы мен кеңейтілуінен тұратын белгілеуі болады.Атауы 8 символдан тұрады (үлкен және кіші латын әріптері,цифрлар және символдар (: ! ,@,#,%,^,&,(,),-,_).Кеңейтілу мен атау нүктесімен бөлініп,рұқсат етілген үшке дейінгі символдардан тұрады.

Файлдардың екі түрі бар: тізбекті(мәтіндік) және ерікті (типтік) қатынас құру файлдары.Тізбекті файлдар ұзындығы әртүрлі элементтерден тұрады,олардың аралығында ажыратқыш белгілері бар.Тізбекті файлдардың элеметтерін табу үшін алдыңғы файлдардың бәрін қарап шығу керек.Мұндай файлды магнитофон таспасымен салыстыруға болады.Нақты өлеңді табу үшін кассетаны басына дейін қайта орап,керекті өлең табылғанша өлеңдерді бірінен соң бірін тыңдап шығу керек қой.Ерікті қатынас құру файлдары үшін оның әр компененттеріне қатынауға ұйымдастыруға болады.

Бұдан былай мәтіндік файлдар туралы сөз болады.Файлдар айнымалыларды сипаттау бөлімінде файлдық айнымалы text типімен сипатталады.

Var аты: text

Файлмен жұмыс жасау үш пунктен тұрады:

-файлдарды ашу

-оқу немесе жазу

-файлдарды жабу

Мәтіндік айнымалылармен жұмыс істеуге арналған процедураның негізгі операторлары:

Pascal-да файл айнымалы болып табылады,сондықтан оның аты бар.Екінші жағынан,операциялық жүйе өз кезеңінде файлдардың аттарын пайдаланады. Pascal-дағы айнымалы файл мен операциялық жүйедегі файл атының арасындағы байланысты тағайындау(анықтау) үшін assing процедурасы пайдаланылады,assign(f,`ln.txt`)процедурасы программадағы файлдық айнымалы f-пен ln.txt сыртқы файлдың арасындағы сәйкестікті тағайындайды.Бұндай сәйкестік f айнымалысына қолданылатын операциялардың бәрі дискіде сақталатын ln.txt файлына да қолданалатынын білдіреді.

Жаңа файл жасау үшін rewrite опреаторы пайдаланылады.Файлды rewrite операторында ашу ол файлда сақталған мәліметі жоғалтуға алып келеді.Файлдағы информацияны толықтыру үшін append операторы пайдаланылады,оларды шығару тізімінің алдында файлдық айнымалы writeln (f,s) жазылады,write операторы файлға шығарылатын информацияны ондағы бар информациямен жалғастырады, writeln операторы шығару тізімінде ұйғарғанның бәрін жазады да,енгізуді жолдың соңғы символымен аяқтайды.Әр файлмен оның нақты элеметін көрсететін ағымдағы көрсеткіш ұғымы байланысты.Файл ашылғанан кейін көрсеткіш оның бірінші символын көрсетеді.read(f,c) операторы жолды бір символ арқылы оқып, оны с(сhar типті)айнымалыға айналады.

Қосымша Б.

Program esep1 {Мәтіндік файлды құру};

Var f:text; s:string; c:real;

begin

write('1-жолды енгізу ');{Файлды жазу};

readln(s);

assign(f,'ln.txt');

rewrite(f);

Writeln(f,s);

close(f); {Файлға жол қосу};

write('2-жолды енгізу);

readln(s);

append(f);

writeln(f,s);

close(f); {Файлдан оқу};

while not eof(f) do{Файлдың соңы емес}

begin

read(f,c);writeln(c);

end;

close(f);

readln;

end.

Қосымша В.

Мәтіндік айнымалылармен жұмыс істеуге арналған процедураның негізгі операторларын сәйкестендір.

1. assign (файлдық айнымалы) А. мәтіндік файлды оқу үшін

2. reset (файлдық айнымалы) Ә. мәтіндік файлды толықтыру үшін

3. rewrite (файлдық айнымалы) Б. файлды жабу

4. append (файлдық айнымалы) В. мәтіндік файлды жазу үшін ашу

5. close (файлдық айнымалы) Г. файлдың соңын анықтау

6. eof (файлдық айнымалы) Ғ. «файл» атты файлдық айнымалының міндеті

Жауаптары: 1-Ғ, 2-А, 3-В, 4-Ә, 5-Б, 6-Г

І – топқа: Файлдар дегеніміз не?

ІІ – топқа: Файлдың неден тұрады?

ІІІ – топқа: Файл түрлерін ата

Қосымша Г.