Авторы: Рахимбаева Жұлдыз Сархытхановна
Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласы
Азаматтық қорғау жоғарғы колледжі
физика пәні оқытушысы
1 курс, 100 ПБ тобы 1516000 «Өрт қауіпсіздігі мамандығы»
Пән: Физика
Курс тақырыбы:
Механика
Сабақ тақырыбы: Қазіргі заманғы физиканың ролі
Сабақ мақсаты:
Білімдік: Қазіргі замандағы физиканың рөлін білу, оқушылардың өз ойларын нақты
жеткізу, физика және астрономия - табиғат туралы ғылымды зерттейтінін жете
меңгерту, қоршаған ортадағы табиғаттың өзгеруіне адамзат әрекетін түсіндіру.
Физикалық терминдер мен ұғымдарды меңгерту. Физика мен техниканың байланыс
жетістігін түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушыларға теориялық білімнің қажеттілігін жеткізіп түсіндіру.
Техникалық ойлау қабілетін, есте сақтау және танымдылық белсенділігін арттыру.
Оқушылардың кіші топта және жеке жұмыс істеу қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, тазалыққа, сыйластыққа тәрбиелеу. Әртүрлі
көзқарастардың қатынасын сыйлауға тәрбиелеу.Көпшіл, ұйымшыл болуға баулу, өзінөзі басқаруға, бақылауға,байқағыштыққа жетелеу. Эксперименттік тапсырмаларды
орындату арқылы өз бетінше жұмыс істеуге дағдыландыру.
Оқыту нәтижелері: Қазіргі замандағы физиканың ролі туралы тұжырым жасау және
өз ойын дәйектеу
Бағалау критериі:
Қазіргі замандағы физиканың ролі туралы біледі;
Өз ойын тиянақты түрде жеткізе алады.
Сабақтың типі: Аралас сабақ
Сабақтың түрі: Жаңа білімді игерту
Сабақта пайдаланатын әдістер:
Баяндау, сұрақ-жауап,түсіндірмелі, иллюстрациялық, репродуктивті,
мультимедиялық проектор және интерактивті тақта, ноутбук, лекцияның электронды
нұсқасы, презентация-слайдтар, электронды тапсырмалар, баяндамалар.
Сабақтың жабдықталуы: компьютер, слайдтар
Көрнекілік құралдар
Үлестірмелі материалдар
Оқытудың техникалық құралдары мультимедииялық проектор
Пән аралық байланыстар:
Қамтамасыз ететін: физика, математика.
Әдебиет: Закирова Н.А., Аширов Р.Р «Физика», 10, 11 сынып
Жаратылыстану - математика бағыты
Сабақтың мазмұны
№
Сабақтың элементтері, оқу мәселелері, оқыту әдістері мен формалары
3.
Ұйымдастыру кезеңі ( 5 мин)
- Амандасу.
- Оқушыларды түгендеу
Үй тапсырмасын сұрау (15 мин)
1.Физика не жайындағы ғылым?
2. Физиканың негізгі бөлімдері қандай?
3. Механика дегеніміз не?
4. Ньютон заңдарын еске түсіру.
5. ХХ ғасырдың ғылыми техникалық революциясы деген не?
6. Қандай жаңалықтар физика пәніне қатысты болады?
Жаңа тақырыпты игеру (40 мин)
4.
Тақырыптар:
- Физика және компьютер
- Физика және космонавтика
- Физика және ғылыми техника
- Өңдіріс пен ауыл шаруашылығындағы физика.
- Физикадан нобель сыйлықтары
Жаңа тақырыпты бекіту ( 15 мин)
1.
2.
5.
6.
1. Электронның антибөлшегін ...деп, ал протонның антибөлшегін ....деп
атайды.
2. Өз құрылымы мен құрамы..бөлшекті элементар бөлшек деп атаймыз.
3. Әлсіз әрекеттесулерге қатысатын бөлшектерді ...деп атайды.
4. Орнықты бөлшектерге электрон, протон,...... және нейтрон жатады.
5. Ядродағы нуклондардың арасындағы күшті әрекеттесуге қатысатын
бөлшектерді ...дейді.
Жауабы: 1. позитрон; антипротон 2. болмайтын 3. Лептондар 4. фотон
5. адрондар
Үйге тапсырма беру (2 мин)
Берілген тақырыпты оқып, меңгеру.
Сабақ қорытындысы (баға қою) ( 3 мин)
1.Жауап нәтижелері бойынша баға қою
Қазіргі замандағы физиканың рөлі
Әлемде не бар болса, соның бәрі материя деп аталады. Кеңістіктегі белгілі
пішіні және нақты көлемі бар жеке тұрған нәрсе дене деп аталады. Дененің шығу
табиғатын және сапалық қасиеттерін сипаттайтын материя түрін зат деп атайды.
Бізді қоршаған ортаны табиғат дейміз. Бұған су мен ауа, дыбыс, жарық пен
радиотолқындар, жұлдыздар мен кометалар, планета мен галактика т. б. жатады.
Физика - табиғат туралы ғылым. Бірақ табиғатта көптеген алуан түрлі өзгерістер
немесе құбылыстар болады. Физика ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары
физикалық құбылыстары делінеді.
Физикалық құбылыстарға жататындар:
1). механикалық құбылыстар (мысалы, ұшақтар мен автомобильдердің қозғалысы,
маятниктердің тербелісі мен құбыр бойынша сұйықтықтардың ағысы, Жердің Күн
айналасында және орбиталық станциялардың Жер айналасында айналуы);
2).электрлік құбылыстар (мысалы, электрленген денелердің тартылуы мен тебілуі,
электр тогы және т.б.);
3). магниттік құбылыстар (мысалы, магниттердің темірге әсері, токтардың магниттік
өзара әрекеті, Жердің компас тіліне әсері және т.б.);
4). оптикалық құбылыстар (жарықтың әр түрлі орталарда таралуы, айналардан
жарықтың шағылуы, әр түрлі жарық көздерінің жарық шығаруы және т.б.);
5). жылу құбылыстары (мұздың еруі, судың қайнауы, қардың түзілуі, металдардың
жылулық ұлғаюы, электрлік жылытқыш аспаптардың әрекеті және т.б.);
6).атомдық құбылыстар (мысалы, атом бомбаларының жарылысы мен жұлдыздардың
қойнауындағы болатын процестер және т.б.)
Табиғатты зерттеумен тек физика ғана айналыспайды, басқа да ғылымдар бар,
мысалы, география, биология, химия. Әрбір ғылымның өз мақсаттары мен табиғатты
зерттеу тәсілдері бар. Физиканы оқып үйрену арқылы сендер біртіндеп бір ғылымның
екінші ғылымнан немен ерекшеленетінін және сонымен бірге олар өзара қалай тығыз
байланыста екенін білесіңдер.
Табиғат туралы ғылым өте ертеде пайда болған. Табиғатта байқалатын
құбылыстарды түсіндіруге бірінші болып ежелгі Қытай, Үнді және көне Грек
ғалымдары талпыныс жасаған. Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда өмір сүрген
ежелгі грек ғалымы Аристотельдің шығармаларында "физика" деген сөз ("фюзис" табиғат деген грек сөзінен алынған) кездеседі. Бұл сөзді XVIII ғасырда алғаш рет
Ресейде неміс тілінен орыс тіліне физика оқулығын аударғанда М. В. Ломоносов
енгізген. Қазіргі уақытта табиғатты зерттеу әр түрлі елдер мен халықтардың көптеген
ғалымдарының табанды еңбек етуін талап етеді. Олардың бірлескен жұмыстары
адамзат баласына қоршаған әлемдегі заңдар мен құбылыстарды зерттеуде ілгері
жылжуға мүмкіндік береді және қоғам прогресін қамтамасыз етеді.
Нанотехнология
1974 жылы «Нанотехнология» терминін ең алғаш жапондық ғалым Нарио
Танигучи ұсынған болатын. Жеке атомдардың манипуляциясы көмегімен жаңа
объектілер және материалдар жасауға болатынын жариялады. Нанометр – бір метрдің
бір миллиард бөлшегі.
Жаңа ғылымның аты бәріне белгілі технология (грек тілінен techne - өнер, шеберлік,
Іоgos-ғылым) деген ұғымның алдына қосымша «нано» деген сөздің қосылғанын оңай
байқауға болады. «Нано» қосымша (грек тілінен NANOY-қортық, гном) - жалпы бір
нәрсенің миллиардтан бір бөлігін көрсетеді. Мысалы: нанометр- метрдің миллиардтан
бір белігі. Салыстыру үшін, 1 нм шаштың қалыңдығынан 100 мың есе аз екендігін
айтуға болады
Нанотехнология - белгілі атомдар мен молекулаларға манипуляция жасай отырып,
белгіленген атомдық құрылымдық өнімдерді шығару әдістерінің жиынтығы.
11 Желтоқсан 2021
233
0 рет жүктелген
