Сахна тілі факультативтік сабағының бағдарламасы

«Сахна тілі» курсына арналған

БАҒДАРЛАМА

(7-8 сыныптар)

Курсты жүргізуші: Дүйсембай Б.Д.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Түсінік хат

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы     Білім және ғылым министрінің  2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығы негізіндегі «Қазақ әдебиеті» пәніннің типтік оқу бағдарламасын басшылыққа алып әзірленген.

2. Бүгінгі күннің маңызды мәселелерінің бірі - мектеп оқушыларының бойында сөйлеу мәдениетін қалыптастыру. Оқытудың инновациялық үлгілерін пайдалана отырып, ауызша сөйлеуді жетілдіру тәрбие мен оқыту процесінде айрықша орын алады. Қазіргі таңда білім саласында оқушыны нақты, таза, айқын сөйлеуге ұмтылдыру міндеті күшеюде. Себебі, сөйлеу мәдениеті ауызша сөйлеудің жалпы тіл мәдениетіне қойылатын талаптармен қатар өзіне тән формалардың сақталуын талап етеді. Ал, болашақтың іргетасы оқушылардың тілдің әлеуметтік, қарым-қатынас рөлін күшейтуде рөлі үлкен. Оқушылардың бойында сөйлеу мәдениетін қалыптастыра отырып, адамгершілік қасиетін арттыруға, жеке бас тұлғасын ізгілендіруге, өзге ортада еркін сөйлеп көшбасшылық қабілетін арттыруға болады

3. Бағдарламада:

Оқушыларға сахналық мәдениетті, актерлік шеберлікті  меңгеруге, әдеби тілге сай сөйлеу мәдениетін, сөйлеу техникасын игеруді, дикцияны қалыптастыруды, сахналық талғамды білуге үйрету көзделген.

Образға кіру, пікір білдіру, баяндау, ой толғау, дәлелдеу, байланыстырып сөйлеу, сөз тапқыштық мүмкіндіктерін арттыру жұмыстары жүргізіледі.

Оқушылар тіл байлығының құнарын сезіну арқылы, актер ретінде ойналып жатқан образды тіл техникасы арқылы сомдау болып табылады. Оқушылар сахна тілі – тіл техникасының сан қырлы сыры мен қол жетпес құндылығы тіл құпиясын меңгеруде екенін біледі.

Оқушылардың тіл мәдениетіне тән нормаларды тәжірибеде меңгеруін, таза, нақты, әдеби тілмен сөйлеуге, диалект сөздер қолданбауға, сөйлеген сөздері жатық, әсерлі, түсінікті болуын қадағалайды.

Сонымен қатар, олардың мәнерлеп оқуын, сондай-ақ өз ойларын логикалық тұрғыдан байланыстыра, жүйелі айту дағдыларын қалыптастырады. Тілмен жұмыс жасау барысында әрбір сөздің қажеттілігі мен ойландыратыны актерден мәтінге үңіле қарауын талап етеді.

4. Курсты оқытудың мақсаты:

Оқушыларға сахналық мәдениеттен жан-жақты мәлімет бере отырып, көркем сөз оқу өнерін, сөз өнері мен сөйлеудің әдіс-тәсілдеріне төселдіру, сөйлеу техникасы – дұрыс дем алу, дикция (үні, сазы), дауыс сапасын дамыту жолдарын көрсету. Тіл байлығы мен сөздік қорын дамыту, актерлік шеберліктен мағлұмат алады.

5. Курсты оқытудың міндеттері:

• Актер үшін басты міндет, біріншіден, сөз астарын ашу, екіншіден сөзді түсіну арқылы өзінің сахналық тәртібі бойынша интонация, қозғалыс қимылын, мимика, сөз, сахналық әрекеті арқылы сыртқы кескінін шығару;

• Сөйлеу техникасы, сөйлеу аппараты, дыбыстау мүшелері, сөздің айтылуы дауыстап оқу жайында мағлұмат беру;

• Әдеби тілде дұрыс сөйлеу нормасын меңгеру;

• мәнерлеп оқу мен әңгімелеп берудің теориялық тәсілдерін меңгеруге бағыттау, қазақ халқының сөз тапқыштық өнерімен таныстыру;

• Оқушыларды жан-жақты тәрбиелеуде сөз өнерінің ықпалын ескеру:

• Оқушыларды бүгінгі күн талабына сай оқыта отырып, халқымыздың асыл қасиеттерін білімалушылардың бойына сіңіру;

• Шешен сөйлеу, ойды бұрмаламай, мәдениетті жеткізу адамдармен қарым-қатынасқа түскенде, өз ойын түсінікті жеткізуде, сахнада сөз сөйлеуде басым рөл атқаратындығын түсіндіру;

• Сахнадағы әрекет пен әрекетті сөзді үйлесімді, ұтымды шығаруға төселдіру;

• Жансызға жан бітіріп, адамның сезіміне әсер етіп, сендіріп, нандырып, ұйытып сөйлеуге, сөзге тоқтауға, астарлы сөз, ұтымды ой айта білуге үйрету.

Курс жүктемесінің көлемі:

5-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат.

Күтілетін нәтижесі:

5-6-сынып

Сөзді дұрыс түсініп, өз ойын түсінікті жеткізетін, мәтінді мәнерлеп оқу және әңгімелеп берудің теориялық тәсілдерін меңгерген, сахналық мәдениет, актерлік шеберлік  тәсілдерін, әдеби тілге сай сөйлеу мәдениетін, сөйлеу техникасын игерген, дикцияны қалыптастыра алатын, сахналық талғамды білетін; сахнадағы әрекет пен әрекетті сөзді үйлесімді, ұтымды шығаруға төселген; мәнерлеп оқу дағдысы, сондай-ақ өз ойларын логикалық тұрғыдан байланыстыру, жүйелі айту дағдылары қалыптасқан тұлға қалыптасыру.

7-8-сынып

Сөзді дұрыс әрі астарлы түсінетін, өз ойын түсінікті және шешен жеткізетін, мәтінді мәнерлеп оқу және әңгімелеп берудің теориялық тәсілдерін меңгерген; жансызға жан бітіріп, адамның сезіміне әсер етіп, сендіріп, нандырып, ұйытып сөйлеуге, сөзге тоқтауға, астарлы сөз, ұтымды ой айта білуге дағдыланған; тіл мәдениетіне тән нормаларды тәжірибеде меңгеріп, таза, нақты, әдеби тілмен сөйлейтін, диалект сөздер қолданбайтын, сөйлеген сөздері жатық, әсерлі, түсінікті тұлға қалыптастыру.

Сабақтың тақырыптық жоспары

5-6-сынып

№	Өтілетін тақырыптар	Сағат саны	Мерзімі
1	Кіріспе. Сөз өнері жайлы ғылым	1 сағат
2	Сөз сырына үңілсем (сөз мағынасы)	1 сағат
«Көркем сөзбен жұмыс» - 2
3	Көркемсөз оқу шеберлігі	1 сағат
4	Қара сөзбен жұмыс	1 сағат
5	Мәтінмен жұмыс жасау	1 сағат
6	Өлең құрылысына талдау	1 сағат
7	Шығарма талдауға басшылық	1 сағат
«Дауыс және оның өзіндік бояуы» - 5
8	Дауыс және оның өзіндік бояуы	1 сағат
9	Дикциямен жұмыс	1 сағат
10	Тілге арналған жаттығулар	1 сағат
11	Екпін	1 сағат
12	Сахнада сөйлеу	1 сағат
«Сахна мәдениеті» - 5
13	Сахна тілі, сахна мәдениеті, жүру мәдениеті	1 сағат
14	Сөйлеу нақышы (тембр)	1 сағат
15	Сахналық киім және бейнеге сай жасану мәдениеті	1 сағат
16-17	Көріністер көрсету (практикалық сабақ) «Ертегілер елінде» тақырыбында көрініс дайындау.	2 сағат
«Мәнерлеп оқу ерекшеліктері» - 8
18	Мәнерлеп оқуға төселдіру жаттығулары	1 сағат
19	Монологті оқу әдісі	1 сағат
20	Диалогті оқу	1 сағат
21	Прозалықшығармалардымәнерлепоқу	1 сағат
22	Поэзиялық шығармаларды мәнерлеп оқу	1 сағат
23-24	Сахнада мәнерлеп оқу, оны жүргізу әдістері	2 сағат
25	«Мен актермін» практикалық сабақ	1 сағат
«Жүргізушілік шеберлік» -8
26	Дискурс және оны жүргізу	1 сағат
27	770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Басқа пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ