Шайдың райдасы мен зияны

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

_____________________ қаласының білім беру бөлімі

№_______________________ мектеп-лицей

Тақырыбы:

"Шайдың пайдасы мен зияны"

Секция:

Бағыты:

-сынып оқушысы

__________________

Ғылыми жетекшісі:

пәні мұғалімі

______________, 202 жылы

№****** мектеп-лицейінің *-сынып оқушысы *************дің "Шайдың пайдасы мен зияны" тақырыбындағы ғылыми жоба жұмысына

Пікір:

ФАМИЛЛИЯ ИМЯ алып отырған тақырыбы қазіргі кезде өзекті әрі қызықты, құпияға толы құбылыс болып табылады. Зерттеу барысында "Шай-пайдасы немесе зияны?" сынып оқушысы тәжірибе негізінде түрлі көрсеткіштер бойынша пакеттелген және жапырақты шайға салыстырмалы талдау жасауды мақсат етті. Жұмыстың басында шайдың тарихы, оны өңдеу және дайындау, сондай-ақ осы әдемі сусынның химиялық және механикалық құрамы зерттеледі.

Зерттеу жұмысында "Шай-пайдасы немесе зияны?" автор сусынның пайда болу тарихын, оның пайдасын, шай ішудің оң және теріс жақтарын сипаттайды, сонымен қатар жапырақ пен пакеттелген шайдың оң және теріс қасиеттерін, түрлі бояғыштар мен зиянды заттардың болуын анықтау үшін тәжірибелер жүргізеді.

Ұсынылған химия жобасында "Шай-пайдасы немесе зияны?" автор шайдың химиялық құрамын, шайдың органолептикалық қасиеттерін, бояғыштардың болуын, микроскопиялық көрсеткіштерді, шай сапасының химиялық көрсеткіштерін, шайдың ыдырау процестеріне әсерін анықтау бойынша тәжірибелердің нәтижелерін ұсынды. Осы зерттеу жобасының аясында шайдың пайдасы туралы өте қызықты зерттеу жүргізіледі.

АТЫ-ЖӨНІ зерттеу жұмысын жазу барысында көптеген көркем әдебиеттерді, газет-журналдарды, ғаламтордан ізденген. Жұмыс жоспар бойынша жазылып, толық орындалған. Сонымен қатар АТЫ-ЖӨНІ көп ізденіп, жұмысын өз жас ерекшелігіне сай орындай білген және де нақты деректер негізінде зерттей білген

Жалпы алғанда ғылыми жоба өз дәрежесінде жасалынған деуге болады. Зерттеу жұмысының мазмұндылығы мен мәнділігін ескере отырып, жоғары дәрежеде бағалауға ұсынамын.

Пікір білдіруші: ФИО ЖЕТЕКШІ МҰҒАЛІМ

№**** мектеп-лицейінің мұғалімі

Аннотация

Шай-көптеген адамдар үшін пайдалы және сүйікті сусын. Бүгін оны № 1 сусын деп атауға болады. Онсыз сіз мерекені де, күнделікті үстелді де елестете алмайсыз. Шамамен есептеулер бойынша, бұл жер бетіндегі 2,5 миллиард адам үшін негізгі сусын.Шай құрамында кофеин бар, ол адамдардың шайға тоникалық сусын ретінде ұмтылуының басты кінәсі.Көптеген елдердің фитотерапевтері шайды үнемі тұтыну қатерлі ісік ауруының қаупін азайтады деп мәлімдейді. Шай адам ағзасына жақсы әсер етеді, шаршау мен бас ауруын жеңілдетеді, физикалық белсенділікті арттырады, ми мен жүректі ынталандырады.Шай өсімдігінде катехиндер мен дәрумендердің синтезі жүреді, сонымен қатар көптеген минералдар бар. Шайдың биологиялық пайдалы заттары адам ағзасына жағымды әсер етеді.Шай зиянды заттарды (ауыр металдар, радионуклидтер) жақсы сіңіреді және оларды денеден шығарады. Шай ас қорыту мен жүйке жүйесіне жақсы әсер етеді, жүрек пен тамыр жүйесінің қызметін ынталандырады, қан қысымын төмендетеді және адамның өмірлік энергиясын арттырады.

Мақсаты-шайдың әртүрлі сорттарының химиялық құрамын зерттеу және олардың адам ағзасына әсерін білу.

Аннотация

Чай - полезный и любимый напиток для многих людей. Сегодня его можно назвать напитком № 1. Без него вы не представляете ни праздника, ни повседневного стола. По приблизительным подсчетам, это основной напиток для 2,5 миллиарда человек на земле.Чай содержит кофеин, который является главным виновником того, что люди стремятся к чаю как тонизирующему напитку.Фитотерапевты многих стран утверждают, что регулярное употребление чая снижает риск развития рака. Чай благотворно влияет на организм человека, снимает усталость и головные боли, повышает физическую активность, стимулирует мозг и сердце.В чайном растении происходит синтез катехинов и витаминов, а также содержится много минералов. Биологически полезные вещества чая благотворно влияют на организм человека.Чай хорошо поглощает вредные вещества (тяжелые металлы, радионуклиды) и выводит их из организма. Чай благотворно влияет на пищеварительную и нервную систему, стимулирует деятельность сердца и сосудистой системы, снижает артериальное давление и повышает жизненную энергию человека.

Цель-изучить химический состав различных сортов чая и узнать их влияние на организм человека.

Annotation

Tea is a healthy and favorite drink for many people. Today it can be called drink No. 1. Without it, you can't imagine either a holiday or an everyday table. According to rough estimates, this is the main drink for 2.5 billion people on earth.Tea contains caffeine, which is the main culprit of the fact that people tend to tea as a tonic drink.Phytotherapists in many countries claim that regular consumption of tea reduces the risk of developing cancer. Tea has a beneficial effect on the human body, relieves fatigue and headaches, increases physical activity, stimulates the brain and heart.The tea plant synthesizes catechins and vitamins, and also contains many minerals. Biologically useful substances of tea have a beneficial effect on the human body.Tea absorbs harmful substances (heavy metals, radionuclides) well and removes them from the body. Tea has a beneficial effect on the digestive and nervous system, stimulates the activity of the heart and vascular system, lowers blood pressure and increases the vital energy of a person.

The goal is to study the chemical composition of various varieties of tea and find out their effect on the human body.

Мазмұны

Кіріспе

1. Шай туралы қызықты.

1.1.Шай тарихы.

1.2. Шай өңдеу.

1.3. Шай дайындау.

1.4. Шайдың пайдасы немесе зияны.

1.5. Қастандық теориясы.

1.6. Шайдың химиялық құрамы

2. Шайды зерттеу.

2.1. Шайдың механикалық құрамы.

2.2. Шайдың органолептикалық қасиеттері.

2.3. Бояғыштардың болуы.

2.4. Шайдың микроскопиялық көрсеткіштері.

2.5. Шай сапасының химиялық көрсеткіштері.

2.6. Шайдың ыдырау процестеріне әсері.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қосымша

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі. Шай-көптеген адамдар үшін пайдалы және сүйікті сусын. Бүгін оны № 1 сусын деп атауға болады. Онсыз сіз мерекені де, күнделікті үстелді де елестете алмайсыз. Шамамен есептеулер бойынша, бұл жер бетіндегі 2,5 миллиард адам үшін негізгі сусын. Ресейде шай-ең танымал тоник сусыны және миллиондаған ресейліктер күні бойы шай ішеді .Көптеген елдердің фитотерапевтері шайды үнемі тұтыну қатерлі ісік ауруының қаупін азайтады деп мәлімдейді.

Біз таңғы асқа, түскі асқа немесе кешкі асқа шай ішеміз. Сонымен қатар, біз оның құрамында не бар және шайдың бір түрі басқасынан несімен ерекшеленеді? Мүмкін, әртүрлі шайлардың құрамын біле отырып, біз оларды басқаша қолданар едік: әйтпесе олар қайнатылып, басқаша ішеді.

Шай-көптеген адамдар үшін пайдалы және сүйікті сусын. Бүгін оны № 1 сусын деп атауға болады. Онсыз сіз мерекені де, күнделікті үстелді де елестете алмайсыз. Шамамен есептеулер бойынша, бұл жер бетіндегі 2,5 миллиард адам үшін негізгі сусын.

Шай құрамында кофеин бар, ол адамдардың шайға тоникалық сусын ретінде ұмтылуының басты кінәсі.

Көптеген елдердің фитотерапевтері шайды үнемі тұтыну қатерлі ісік ауруының қаупін азайтады деп мәлімдейді. Шай адам ағзасына жақсы әсер етеді, шаршау мен бас ауруын жеңілдетеді, физикалық белсенділікті арттырады, ми мен жүректі ынталандырады.

Шай өсімдігінде катехиндер мен дәрумендердің синтезі жүреді, сонымен қатар көптеген минералдар бар. Шайдың биологиялық пайдалы заттары адам ағзасына жағымды әсер етеді.

Шай зиянды заттарды (ауыр металдар, радионуклидтер) жақсы сіңіреді және оларды денеден шығарады. Шай ас қорыту мен жүйке жүйесіне жақсы әсер етеді, жүрек пен тамыр жүйесінің қызметін ынталандырады, қан қысымын төмендетеді және адамның өмірлік энергиясын арттырады.

Біз таңғы асқа, түскі асқа немесе кешкі асқа шай ішеміз. Сонымен қатар, біздің "досымыздың" құрамында не бар және шайдың бір түрі басқасынан несімен ерекшеленеді?

Мүмкін, әртүрлі шайлардың құрамын біле отырып, біз оларды басқаша қолданар едік: әйтпесе олар қайнатылып, ішті ме?

Зерттеу нысаны-шайдың әртүрлі түрлері.

Зерттеу пәні-шайдың құрамына кіретін химиялық заттар.

Гипотеза-біз әр түрлі шайларды зерттейміз қара, жасыл және қызыл, және қызыл шай ішу пайдалы деп санаймыз.

Мақсаты-шайдың әртүрлі сорттарының химиялық құрамын зерттеу және олардың адам ағзасына әсерін білу.

Міндеттері:

1. Осы мәселе бойынша әдебиеттерді зерттеу;

2. Шайдың биологиялық рөлін және оның адам денсаулығына әсерін зерттеу;

3. Шайдың әртүрлі түрлерінің құрамына талдау жүргізу;

4. Әр түрлі шайларды салыстырыңыз;

5. Оқушыларға сауалнама жүргізу.

Жұмыстың мақсаты: әр түрлі сұрыптағы шайдың химиялық құрамын зерттеу

Зерттеу нысаны: әр түрлі шай

Зерттеу пәні: шайдың құрамына кіретін химиялық заттар.

Осы мақсатқа сәйкес келесі міндеттер тұжырымдалды:

1) зерттеу тақырыбы бойынша теориялық материалды зерттеу;

2) оқушылардың шай туралы білім деңгейін анықтау үшін сауалнама жүргізу;

3) мектеп зертханасы жағдайында шайдың сапасын зерттеу әдістемесін меңгеру;

4) шайдың әртүрлі сорттарының үлгілерін зерттеу және сапа көрсеткіштерін анықтау;

5) шайды дұрыс пайдалану туралы ұсыныстар жасаңыз.

Зерттеу гипотезасы: кәдімгі мектеп зертханасында шайдың компоненттерін бөліп алып, тәжірибелер жүргізуге болады.

Зерттеу әдістері: теориялық (талдау және синтез), эмпирикалық (бақылау, салыстыру, эксперимент), математикалық (статистикалық, диаграммалар, кестелер)

Зерттеудің практикалық маңыздылығы: химияның өмірмен байланысын ашады, денсаулықты сақтайтын мінез-құлыққа бағытталған. Эксперименттің қарапайымдылығы және зерттеу үшін таңдалған реагенттердің қол жетімділігі осы эксперименттерді үйде жүргізуге мүмкіндік береді.

Кіріспе

Біз күн сайын тұтынатын өнімдер бар және олардың пайдалы екеніне сенімдіміз. Сол шай, біз оны жиі, кейде күніне бірнеше рет ішеміз. Мүмкін, қазір түскі ас кезінде сіз шағала ішесіз бе?

Мен жұмыс тақырыбын кездейсоқ таңдаған жоқпын. Қазір бірінші арнада "қастық теориясы"хабарлар циклі жүріп жатыр. Тақырыптардың бірі шайға арналды. Бұл тақырып мені қатты қызықтырды. Мен шештім деп атауға қалай және тақырыпты беру: "Шай – сусын құдайлар немесе баяу жарылатын мина?».

Шай әрқашан ең танымал және танымал сусындардың бірі болып қала береді. Ал ол тұр дəстүр ішу әлемнің түрлі елдерінде. Жақында өмір ырғағының өзгеруімен шай ішу дәстүрі де өзгерді. Шай пакеттелген шай жалпы шай нарығында берік орын ала бастады. Еуропада оның үлесі 77% құрайды. Уақыт өте келе оның жақтастары да , нағыз қарсыластары да дәл шай ішті.

Пайдаланылған шай пакеттерін тастау ыңғайлы, бұл кеңседе шай ішу кезінде айтарлықтай болуы мүмкін. Бұл қайнату әдісін жақтаушылар пакеттелген шайдың жапырақ шайымен салыстырғанда жалғыз ерекшелігі бар-бұл жапырақтың ұсақталу дәрежесі. Сондықтан шай пакеті тезірек және тиімдірек қайнатылады.

Пакеттелген шайдың қарсыластары оны өндіру үшін D санатындағы төмен сапалы жапырақты шай қолданылады деп санайды, көбінесе шикізаттың хош иісі мен дәмінің кемшіліктерін хош иістер мен дәм қоспаларымен толықтырады. Шай сусынын ұнататындардың көзқарасындағы келіспеушіліктер біздің зерттеуіміздің өзектілігі болды.

Зерттеу мәселесі: пакеттелген немесе жапырақты шайларды тұтынуға қолайлы ма?

Зерттеу гипотезасы: жапырақ шайы адам денсаулығына, оның жалпы жағдайына оң әсер етеді.

Зерттеу нысаны: шайдың әртүрлі түрлері.

Зерттеу тақырыбы: жапырақты және пакеттелген шайдың салыстырмалы талдауы.

Зерттеу мақсаты: әр түрлі көрсеткіштер бойынша пакеттелген және жапырақты шайға салыстырмалы талдау жүргізу.

Міндеттері:

• Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттерді зерттеу.

• Механикалық құрамы мен органолептикалық қасиеттері бойынша жапырақты және пакеттелген шайдың әртүрлі сорттарын салыстырыңыз.

• Химиялық көрсеткіштер бойынша жапырақты және пакеттелген шайдың әртүрлі сорттарын салыстырыңыз.

• Уақыт өте келе шайдың кейбір компоненттерінің құрамын салыстырыңыз.

• Шай сорттарын таңдау және дұрыс пайдалану туралы ұсыныстар беріңіз.

Зерттеу әдістері:

• теориялық: талдау, синтездеу, салыстыру, жалпылау;

• практикалық: байқау, эксперимент.

Практикалық маңыздылығы: шайдың адам ағзасына пайдалы және зиянды әсерін анықтау және негіздеу.

Зерттеу орны мен уақыты: жұмыс 2017-2018 жылдың екінші тоқсанындағы күзгі каникул кезінде..

Негізгі бөлім

Шай тарихы

Ресейге шай қосылған алғашқы керуен 1638 жылы Моңғолиядан келді, ал Мәскеудің Төтенше елшісі Василий Старков патша Михаил Федоровичке алтын ханнан қымбат сыйлық-осы бұрын – соңды болмаған өсімдіктің төрт жапырағы сыйлады. Алдымен олар қызығушылықпен сақтықпен емделді. Бірақ көп ұзамай бәрі мойындады:"жақсы ішу және сіз үйреніп алған кезде – бұл әлдеқайда көп".

1885 жылы Чаквада (Аджария) алғашқы өнеркәсіптік шай плантациясы салынды, 1901 жылдан бастап шай Краснодар өлкесінде, ал 1912 жылдан бастап Әзірбайжанда өсіріле бастады. Қазіргі уақытта шай Азия, Африка және Американың көптеген елдерінде өсіріледі. Жетекші позицияны Үндістан берік ұстайды. [6]

Шай өңдеу

Шай өндіруші елде өңделеді және дайын өнім түрінде экспортталады.

Жаңадан алынған шай жапырақтары өте нәзік, сондықтан олар жинау орнында дереу тексеріліп, содан кейін өңделеді. Қара шайды өңдеудің 5 кезеңі бар.

Өңдеудің 1-ші кезеңінде жапырақтары кептіріледі. Жапырақтары торларға салынып, бір сағат бойы 1º+20º+30ºC температурада ұсталады. Сонымен қатар, жапырақтары ылғалдылығының үштен бір бөлігінен жартысына дейін жоғалтады, нәтижесінде олар жұмсақ және оңай мыжылады.

2-ші кезеңде жапырақтары "роликті машинаға" түседі, онда олар орамға оралады. Бұл жағдайда жасуша қабырғалары бұзылады, бұл ферменттердің шығарылуына әкеледі.

Жапырақтары салқын бөлмеде, ылғалды және қараңғы жерде ашыту немесе ашыту үшін шамамен 3 сағат бойы қойылады. Полифенол тотығады, ал жапырақтары мыс реңін алады. Қысқа кезеңде сіз шай (Oolong) полиферациялай аласыз. Жасыл шай өндірісінде ашыту сатысы жоқ.

Содан кейін шай жапырақтары +100ºc температурада кептіріледі, содан кейін оларда тек 1-4% ылғалдылық қалады.

Соңында, үлкен електердегі кептірілген жапырақтар тұтас, жыртылған, майдалап туралған жапырақтар мен шай шаңына сұрыпталады. Жапырақтың үлкен бөліктері жапырақ шайын өндіруге кетеді, ал кішкене бөліктері шай пакеттерінде, ал шай шаңы кофеин өндірісінде қолданылады.

Көптеген адамдар үшін кез-келген шай жақсы, егер инфузия қараңғы болса. Бірақ шайдың арасында айырмашылық бар және өте үлкен.

Қара шай шикізаттың өңдеудің барлық кезеңдерінен өтуі нәтижесінде алынады-бұйралау, бұрау, ашыту, кептіру және сұрыптау. Аталған кезеңдерден жасыл шай алу үшін Парақ бұралып, кептіріліп, сұрыпталады. Қызыл және сары шай өңдеудің барлық кезеңдеріне ұшырайды, бірақ толық емес. Қызыл шай өндіріс сипаты бойынша қараға, ал сары шай жасылға жақын, өйткені қызыл ашыту дәрежесі сарыдан жоғары [Цоциашвили, Бокучава, 1998].

Шай дайындау

Ресейде шай ішудің негізі әрқашан самовар болды-сол кездегі қоғамның ажырамас бөлігі. Самоварды халық жақсы көрді және ол туралы жылы әзілмен айтты. Шай партиясының арасында ол тазаланып, арнайы үстелге қойылды, онда ол өзінің жарқырауымен көзге түсті.

Үлкен мыс, қола немесе күміс ыдыста (қазандық) шайға арналған су қызады және ұзақ уақыт ыстық болып қалады. Шайнекті үстіне қойыңыз. Көмірмен жылытылатын Самовар көп уақыт пен күш жұмсауды қажет етеді. Су ыдысынан өтетін қыздыру құбырына алдымен таза ауада грильде дайындалған ыстық көмір салынады. Оттегі көміріне қол жеткізу үшін Құбырға қоңырау соғылады. Су қайнай бастайды, көмір сөнеді.

Шай шыныаяққа немесе стаканға жоғарғы жағына құйылмайды, оларды шетінен 1 см бос қалдырады. Бірақ бұл тек ауқатты отбасыларға қатысты болды шайға сүт немесе кілегей қосуға, лимон, қант, алма және т.б. қоюға мүмкіндік берді. қонақтың талғамына сәйкес әрекет ету керек еді, бірақ иесі оны қонаққа немесе отбасы мүшесіне берген кезде шыныаяқтан немесе әйнектен Бір тамшы төгілмейді.

Қайнату үшін 1 шай қасықтан 3 шай қасық (4-5 г) шай және 150-200 мл қайнаған су алыңыз. Бұл шай жапырақтары 3 кесе шайға арналған. 0,5 л шай жапырақтарына қайта есептегенде сізге 10 шай қасық (15-20 г) шай қажет болады.

Жапырақты шай шайнекті қайнаған суға құйып, шамамен 5 минут талап етеді. Шай жапырақтары чуруз ситячкомен кішкене самоварға сүзіледі немесе шайнектен шай пакеттерін алып тастайды.

Шайнек әрқашан ыстық болуы үшін қақпаққа немесе самовар түтігіне қойылады [5].

Шайдың пайдасы мен зияны

Енді осы сусындар бізге зиян немесе пайда әкелетінін шешуге тырысайық. Алдымен шайдың қасиеттері туралы сөйлесейік.

Шай құрамында радионуклидтер мен ауыр металдардың тұздарын шығаратын көптеген таниндер бар. Танины, сондай-ақ ие антимикробным ба