Салқын тағамдар мен тіскебасарлар.

Қазалы аграрлы-техникалық колледжі

Ашық сабақ

Тақырыбы:

Салқын тағамдар мен тіскебасарлар.

Өндірістік оқыту шебері:

Карабалаева Эльвира Мирамбекқызы

Қазалы қаласы

2021 жыл

«Қазалы аграрлы – техникалық колледжі» КМҚК

«БЕКІТЕМІН»

Директордың оқу-өндірістік

жұмыстары жөніндегі орынбасары:

___________________ Қ. Арзақынов

САБАҚ ЖОСПАРЫ №9

Сабақтың тақырыбы: Салқын тағамдар мен тіскебасарлар.

Модуль/пән атауы: КМ 03 Әртүрлі тәсілдерді пайдалана отырып, өнімдерді жылумен аспаздық өңдеуді орындау.

Пән оқытушысы: _______________ Қарабалаева Эльвира Мирамбекқызы дайындады.

2021 жылғы «30» қазан

1. Жалпы мәліметтер:

Курс: ІІ, тобы: №20-1

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгеру.

2. Сабақтың мақсаты мен міндеттері: Салқын тағамдардың түрлерімен таныстыру.

Білімділік: пәннің басқа пәндермен байланысын қалыптастыру; білім алушылардың білімдерін бекіту және тереңдету; білім алушылардың сөйлеу және жазу сауаттылығын арттыру.

Тәрбиелік: білім алушылардың іскерлік әдеби сөйлеу дағдыларын тәрбиелеу; білім алушылардың өз ойларын айтуға ынталандыру; пәнге қызығушылығын арттыру.

Дамытушылық: өз бетінше жұмыс жасау дағдыларын дамыту; байқау дағдыларын дамыту; білім алушылардың топпен жұмыс жасау дағдыларын дамыту.                          

3. Оқу – жаттығу процесінде білім алушылар меңгеретін, күтілетін нәтижелер немесе кәсіби дағдылар тізбесі: КМ 03 Әртүрлі тәсілдерді пайдалана отырып, өнімдерді жылумен аспаздық өңдеуді орындау.

4. Қажетті ресурстар:

4.1. Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер:

«Әртүрлі тәсілдерді пайдалана отырып, өнімдердің жылулық аспаздық өңдеуін орындау»: Оқу құралы /Чулакова Л.С., Мекебаева Н.А., Уйкасова З.С., Адильханов С.С.«Кәсіпқор» холдингі» коммерциялық емес АҚ, 2018 жыл.

Техникалық құралдар, материалдар: проектор, тақта, технологиялық нұсқау картасы т.б.  

5. Сабақтың барысы:

5.1. Ұйымдастыру кезеңі: білім алушыларды түгелдеу, сабақтың мақсат- міндеттерімен таныстыру.

5.2. Үй тапсырмасын сұрау:

Иә немесе жоқ

1. Сорпа – бұл құрамында 50% сұйықтық бар сұйық тағам. Иә.

2. Сорпаларды тәрелкемен ұсынады. Жоқ.

3. Дайындау тәсілі бойынша сорпалар ас қатық, езбе түріндегі, мөлдір және әртүрлі болып бөлінеді. Иә.

4. Ұсыну температурасы бойынша ыстық (70⁰С) және салқын (14-16⁰С) болып бөлінеді. Иә.

5. Калориясын жоғарылату және дәмін жақсарту үшін сорпаларға ет, тауық, балық қосуға болмайды. Жоқ.

6. Сорпалаға көкөністерді шикі немесе алдын-ала жылумен өңдеп қолданады. Иә.

7. Сорпалар қолданылатын сұйық негізі, ұсыну температурасы мен дайындау тәсілі бойынша жіктеледі. Иә.

8. Ет сорпасын немесе бульонын дұрыс тұздау үшін, әр үш стакан дайын бульонға 1 шай қасық тұз салу керек. Жоқ.

9. Асқатық сорпаларға шала қуырылған көкөністерді қоспайды. Жоқ.

10. Сүзіп алынған бульонды 70-80⁰С дейін жылытады. Жоқ.

С

О

Л

Я

Н

К

А

Б

О

Р

Щ

О

К

Р

О

Ш

К

А

П

Е

Л

Ь

М

Е

Н

Р

А

С

С

О

Л

Ь

Н

И

К

1. Славян асханасының дәстүрлі сорпасы қандай? (Солянка)

2. Бұл тағамның негізгі қажетті шикізаты қызылша? (Борщ)

3. Квас, мейіз, зере, жалбыз қосып дайындалатын тағам түрі? (Окрошка)

4. Тұздалған суда 5-7 минут қайнатады, ол қандай сорпа? (Пельмен)

5. Қышқыл сорпаның атауын атаңыз? (Рассольник)

5.3. Жаңа материалды игерту: 

Салқын тағамдардың (тіскебасарлар) адам тамақтануында үлкен маңызы бар. Олар құнды азықтық заттарға бай, тәбетті ашуға, тағамның жақсы қорытылуына ықпал етеді, белгілі бір калориясы бар. Салқын тағамдарды түрлі көкөністерден, жемістерден, етті және балық, соның ішінде гастрономиялық және консервіленген өнімдерден, жұмыртқа мен саңырауқұлақтан дайындалады.

Салқын тағамдар мен тіскебасарды негізінде тамақтанбай тұрып береді. Таңғы ас және кешкі ас мәзіріне олар негізгі тағам бола алады. Салқын тағамның тіскебасардан айырмашылығы, оларды гарнирмен береді және олар тойымды (салқын қуырылған ростбиф, фаршталған балық және т.б.) болып келеді. Салқын тіскебасарлар салқын тағамға қарағанда аз шығарылады, оларды гарнирсіз (уылдырық пен майшабақ) немесе өте аз көлемдегі (шабақ балық немесе майшабаққа пияз қосып) береді.

Салқын тағамдарды дайындау кезінде санитарлық тағамдарды қатаң сақтау қажет, себебі көптеген тағамдар безендіріліп болған соң жылумен қайта өңделмейді. Бұл сонымен қатар дайын салқын тағамдарды сақтау мен сату мерзімін сақтауға да қатысты. Салқын тағамдарды 10-12ºС температурада ұсынады.

Ж

Салқын тағамдар

Жұмыртқадан дайындалатын тағамдар

Бутербродтар

Ет пен құстан дайындалатын тағамдар

Салаттар, винегреттер

Балық, теңіз өнімдерінен дайындалатын тағамдар

Көкністерден, саңырауқұлақтардан дайындалатын тағамдар

Бутербродтар – тіскебасардың кең таралған түрі. Оларды дайындау үшін қара немесе бидай нанын қатты бөлігімен немесе онсыз қалыңдығы 1 см етіп тілімдерге турап қолданады. Бутербродтар үшін азықтардың көп түрлері пайдаланылады: етті және балық гастрономиясы мен аспаздық өнімдер, сыр, ірімшік массасы, жеміс езбелері, жұмыртқа мен майлы қоспалар, түрлі тұздықтар, көкөністер, жемістер және басқа да азықтар дәмі мен түсі бойынша жақсы үйлесетіндей етіп, жіңішке тілімдерге туралып қолданылады. Нанға азықтардың 1-3 бөлігі қойылады. Бутербродтар ашық, жабық (сандвичтер) және тіскебасарға арналғандар (канапе, тартинка) болып бөлінеді.

Ашық бутербродтар.

Қарапайым ашық бутербродтарды нанның бір бөлігіне салынатын өнімнің бір түрімен дайындалады. Бидай немесе қара бидай ұны ұзындығы 10 - 12 см, қалыңдығы 1,0 - 1,5 см, салмағы 40 - 50 грамм болатындай етіп турайды. Бір түрдегі өнімдерді нанды бірақ жабатындай етіп кеседі. Күрделі ашық бутербродтарды екі немесе одан да көп дәмі бойынша сәйкес келетін өнімдерден дайындалады. Ет және балық гастрономиясын бір уақытта пайдаланылмайды.

Ашық бутербродтарды салатпен, саумалдықпен, ақжелек пен аскөк сабағымен, қызанақ, жаңа піскен немесе тұздалған қияр, редис тілімдерімен, жаңа піскен немесе маринадталған тәтті бұрыш бөліктерімен безендіруге болады.

Жабық бутербродтар (сэндвичтер).

Жабық бутербродтар ашық бутербродтардан айырмашылығы, оларды екі нан тілімімен дайындайды; бір тіліміне өнімді салады және оны басқа тіліммен жабады.

Дара нанды ортасына дейін екі жартыға шашылмайтындай етіп кеседі. Әр жартысын сары маймен жағады және олардың арасына жұқа тілім өнімдерін немесе ет өнімдерін (котлет немесе шницель, немесе шабылған бифштекс) салады. Аспаздық өнімдерді қолданған кезде нанның жартысын сары маймен жақпайды.

 5.4. Білім алушылардың өзіндік жұмысы: