"Сан есім" тақырыбына ережелер жиынтығы

САН ЕСІМ

Каниева Гулден Умиртаевна

Лауазымы: қазақ тілі мен әдебиет пәндерінің мұғалімі

Санаты: екінші

ҚР Қарағанды облысы, Қарағанды қаласы №87 НОМ

Заттың санын ретін білдіріп Неше? Қанша? сұрақтарына жауап береді.

Имя числительное — самостоятельная часть речи, обозначающая число, количество и порядок предметов. Отвечает на вопросы: сколько? который?

Сан есім түрлері (Виды числительного):

құрамына қарай:

• Дара (простое – один корень)

Мысалы: бір, екі, жүз.

• Күрделі (сложное – несколько корней)

Мысалы: бес мың, он төрт.

тұлғасына қарай:

• Негізгі (непроизводное – нет суффикса)

Мысалы: бір, екі, елу.

• Туынды (производное – есть суффикс)

Мысалы: бірінші, біреу, ондай.

мағынасына қарай:

• Есептік (количественное)

Мысалы: бір, жүз, жиырма мың.

• Реттік (порядковое)

Мысалы: бірінші, екінші, бесінші.

• Жинақтық (собирательное)

Мысалы: біреу, екеу,.. жетеу.

• Топтау (группирующее)

Мысалы: бірден, екіден, он бестен.

• Болжалдық (приблизительное)

Мысалы: бірер, ондаған, үш-төрттей.

• Бөлшектік (дробное)

Мысалы: екіден бір, үш бүтін жүзден он төрт.