Осы сабақ арқылы жүзеге асатын
оқу мақсаттары:
|
Оқушылар ойын еркін жеткізе
білуге үйренеді, ойын тиянақтап жеткізе білуге, топты сыйлауға
дағдыланады.Ақылы мен парасаты мол адамгершілік қасиеттерді
суреттейді.
|
Басы
|
Үй тапсырмасын
пысықтау:
Үйге берілген
жаттығуды тексеремін.
Оқушыларға бірнеше
сұрақтар қоямын.
1.Шешендік сөз
дегеніміз не?
2.Шешендік сөз
сапалары дегеніміз не?
|
Қаламдар
Түрлі түсті
қағаздар, маркерлер
Сұрақ-жауап
|
Ортасы
|
Жаңа сабақты
түсіндіру:
Біріншіден, қазақ шешендерінің
сөздері жазбаша емес, ауызша айтылып дүниеге келеді де, одан кейін
бірден-бірге жатталып, ұрпақтан-ұрпаққа
жетеді.
Екіншіден, айтыла келе
бастапқы нұсқа қалып өзгертіліп отыруы
мүмкін.
Үшіншіден, шешеңдік сөздер
кейінгі айтушылар тарапынан қажетіне қарай өзгеріп қолданылып
отырған. Шешендік сөз ақындар айтысы сияқты сөз тартысы дау
үстінде, ел тағдыры талқыланған ұлы жиын кеңес кезінде, оңаша ой
толғау не сұхбат, әңгіме-дүкен барысында арнау, сәлем, өсиет
түрінде де өмірге
келген.
Шешендік сөздер көбінесе
түсінік сөзден басталады. Түсінік сөзде айтылмыш шешендік сөздің
немен байланысты, қандай жағдайда туғандығы мен кім айтқаңдығы
баяндалады. Шешендік сөздің, айтылар ойдың негізі – мазмұн. Сөз
нақтылы, нені айтса да сендіретіндей, иландырып қарсыласын
мойындататындай дәлелді айтылған. Жазба әдебиетіміз дамыған кейінгі
дәуірде шешендік сөздер саптан шыққан жоқ. Заманға сай жаңа мазмұн,
жарасымды тұр тапқан шешендік сөз нұсқалары
көбейді.
Шешендік сөздер ағып
тұрған поэзия, тұнып
тұрған философия. Ақ өлеңмен өрілген сөз
тұнығы: сырлы теңеу, астарлы сын, жинақы ой, жұмбақты меңзеу,
қисынды толғам, тылсымды талай. Бәрі тіл құдіретінің, пікір
түйінділігінің, таңғажайып ой толғағының әмбебап
туындысы.
|
Мазмұны
Викториналық
сұрақтар
|