«Шонжы политехникалық колледжі»
МКҚК
Оқу сабағының жоспары
№ 32
Сабақ
тақырыбы: Шойын және болат
өндірісі
Модуль /пән
атауы: Химия
Дайындаған
педагог: Асатова
А.Т. Күні: 15 қараша 2023
ж.
1. Жалпы
мәліметтер:
Курс: 1
Топтар:
103
Сабақ
типі: аралас
2. Мақсаты,
міндеті: Шойын мен болат өндірісінің
негіздерін меңгеру.
шойын және болат өндірісіндегі
домна пешіндегі процестермен, өндірістің ішкі, сыртқы көрінісімен
және Қазақстандағы қара металлургиямен таныстыру,
түсіндіру.
3. Күтілетін
нәтижелер:
1) Шойын алу кезінде болатын химиялық және технологиялық
процестерді атайды;
2) Шойын болат алу үшін негізгі бастапқы материал ретінде
сипаттайды;
3) Шойынды болат өңдеу ерекшеліктерін
түсіндіреді.
4. Қажетті
ресурстар: оқулық, сабақ презентациясы,
бейнематериал
https://www.google.com/search
Сабақтың
барысы
|
Сабақ
кезеңдері
|
Педагогтің
әрекеті
|
Білім
алушының
әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
|
|
Сабақ
басы
8
мин
|
Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу
Позитивті атмосфера
қалыптастыру.
«Миға
шабуыл»
Келесі терминдерді
ортақ не байланыстырады, мысал
келтіру:
Гидрометаллургия,
Пирометаллургия,
Алюминтермия,
Электрометаллургия
|
Сәлемдеседі
Сабаққа назар
аударады.
Терминдерге анықтама
береді, мысал келтіреді
Талқылау арқылы тақырыпты
анықтайды және оқу мақсатымен бірге дәптерлеріне
жазады
|
10
б
|
Оқулық
|
|
|
Сабақ
ортасы
75
мин
|
Тапсырма-1. Жеке
жұмыс
1. Шойын деген не?
Шойын формуласын жазуға
болама?
2. Домна пешінің
құраушы бөліктерін атаңдар.
3. Неге қож шойын бетіне
жиналады?
|
Шойын анықтамасын
айтады, құрамын анықтайды
Домна пешінің құрылысын
түсіндіреді
|
10
б
|
Қосымша
-1
|
|
|
|
Тапсырма-2. Тотпық
жұмыс
1. Болат алу
әдістерін сипатаңдар
|
Әдіс
атауы
|
Сипаттамасы
|
|
Конвертерлік
әдіс
|
|
|
Мартен
әдісі
|
|
|
Электр
пешінде
|
|
|
Болат алу әдістерін
зерттейді
Сипаттайды кестені
толтырады
|
20
б
|
|
|
|
|
Тапсырма-3. Жұптық
жұмыс
1) Берілген
реакцияларды электрондық әдіспен
теңестіріңдер:
2) Болат үлгісі
оттек ағынында жанғанда көлемі 0,37 л (қ.ж.) көмірқышқыл газы
түзіледі. Болаттағы көміртектің массалық үлесін
анықтаңдар.
|
Химиялық реакция
теңдеулерін электрондық әдіс арқылы
теңестіреді
Коэффициент
қояды
Болат құрамындағы
көміртектің массалық үлесін
есептейді
|
20
б
|
|
|
|
|
Тапсырма-4. Венн
диаграммасы
Шойын
Болат
|
Венн диаграмасы
арқылы шойын және болат ұқсастықтары мен айырмашылықтарын
салыстырады
|
20
б
|
|
|
|
|
Тапсырма-5. Функц
сауаттылық
Болат өте маңызды
материал. Болат-аспанмен таласқан мұнаралар мен аспалы көпірлер,
пойызға арналған рельстер, қуатты әскери кемелер мен артиллерия
жасалады.
Темір кеніндегі
темір оксидінің массалық үлесі 80%-ға тең. Егер бір машина жасауға
1,2 т металл жұмсалса, 47 т кеннен алынған металдан неше автокөлік
жасауға болады?
|
Кен орнынан алынған
металдан қанша автокөлік жасауға болатынын
есептейді
|
20
б
|
|
|
|
|
ЕБҚЕ: көзі нашар
көреді
Тапсырмаларды 2-3
есе үлкейтіп беремін
|
|
|
|
|
|
Сабақтың
соңы
Рефлексия
7
мин
|
Сабақты бекіту: Ашық
сұрақтар арқылы сабақты
бекіту
А) Қазақстанда шойын
мен болат қай жерлерде
өндіріледі?
Ә) шойын алуда
қандай реакциялар жүреді?
Б) Флюстер не үшін
қолданылады?
В) Қола қалай
түзіледі?
Г) Болатты
асылдандыру үшін қандай металдар
қолданылады?
Бағалау: орындаған
тапсырмаларын тексеріп балл
қою
|
Сұрақтарға жауап
береді
Бағаларын
тыңдайды
Рефлексия
жүргізеді
|
|
|
|
|
Үй
тапсырмасы
|
туралы
ақпараттандыру
Шойыннан жасалған
автокөлік бөлшектерін зерттеп
келу
|
Қосымша
-1
Қазақстандағы металл кендері
және металл өндірісі аймақтарда төмендегідей
шоғырланған:
Темір кені – Соколов-Сарыбай,
Кашар, Лисаковск, Қостанай облысы, Солтүстік
Қазақстан
Қазақстанда ферроқорытпаны
Ақтөбе облысында өндіреді (Ақтөбе, Ақсу)
Марганец кені – Атасу кен
орны, Жезді, Сары-Арқа
Хромиттер –
Мұғалжар
Қазақстандағы түсті
металдардың негізгі кен орындары – Балқаш пен
Жезқазған
Бокситтер – Сары-Арқа, Арқалық
қаласы
Мыс кені – Жезқазған кен орны,
Сары-Арқа
Полиметалл кендері – Рудный,
Алтай, Текелі, Жоңғар Алатауы
Алтын – Қалба
жотасы
Фосфориттер – Қаратау жотасы,
Ембі өзені
Шойынды арнайы домна пештерінде
өндіреді.Домнаның жоғарғы бөлігінен шикізатты және қосымша
материалдарды көрікке салады да, ыстық ауамен
үрлейді.
Негізгі: Кокс көміртек (IV) оксидіне
дейін жанады, бұл кезде темірді балқытуға және реакция жүруіне
қажетті жылу бөлінеді: C + O2
=
CO2
-394 кДж/моль
CO2
+C = 2CO + 174
кДж/моль
Кен құрамындағы темір (ІІІ)
оксиді көміртек (ІІ) оксидіне дейін
тотықсызданады.
Fe2O3
+ 3CO = 2Fe +
3CO2
– 30
кДж/моль
Қосалқы. Қосымша темір кеніндегі басқа
элементтердің оксидтері тотықсызданады:
MnO2
+ 2CO = Mn +
2CO2
SiO2
+ 2CO = Si +
2CO2
P2O5
+ 5CO = 2P +
5CO2
Кен құрамындағы қиын балқитын
қоспа (SiO2) қож түрінде бөлініп шығады:
CaO + SiO2
=
CaSiO3
Кальций оксиді әктас
(CaCO3)немесе доломит
(CaCO3·MgCO3) ыдырағанда
түзіледі:
CaCO3
= CaO +
CO2
+ 178
кДж/моль
Ш о й ы
н
2,5% C 0,3-5% Si 1% Mn 0,1% S
0,5% P
Шойынның ең басты кемшілігі
морт сынғыштығы, оны қайта болатқа
өңдейді.
14 Қараша 2023
1250
5 рет жүктелген
