Тақырыбы: «Сөз мерген» тіл-танымдық ойыны

Мақсаты:   «…Өткірдің жүзі, кестенің бізі, өрнегін сендей сала алмас» деп, қуаттылығы мен нәзіктігін Абай ақын тамсана жырлаған, қазақ тілінің құдіреттілігін паш ету. Ұлттық рухани болмыстың алғышарты болып табылатын қазақ тілінің тереңде тұнып жатқан сөз маржандарын жарқырата көрсету.

Сайыстың басты мақсаты — қазыналы қазақ тілін жетік меңгерген тіл жанашырларының тілге жүйрік, сөзге шешен екендігін анықтап, нағыз сөз мергендерін тану.

Сайыстың шарттары:  

Сайыс үш кезеңнен тұрады:

І. «Мықты болсаң, тауып көр»

ІІ. «Жүйрік болсаң, шауып көр»

ІІІ. «Ойлы болсаң, озып көр».

Сайыста қазақ тіліндегі тұрақты сөз тіркестері, мақал-мәтелдер, көнерген сөздерден құралған тапсырмалар жасырылады.

Түрі:  Тіл – танымдық сайыс

Көрнекілігі:   Слайд

• Арма, ардақты ағайын!

Алқалы жұрт көз көрген.

Сіздермен бірге тіл сайысы «Сөз мерген».

Құралайды көзге атқан мергендей боп,

Алтын жамбыға дөп тигізер ойыншыларымыз ортамызда ендеше таныс болыңыздар! 

1. Іс – қағазын реттеп күні – түнімен,

Отыратын хатшы қыз гой ол біздің.

«Сөз мергенге» бүгінгі келіп тұрған,

Қарсы алайық Ақбота мұғалімді, - сонымен 1 – ойыншымыз іс – қағазын жүргізуші Ақбота мұғалім.

2. Сыпайылық, сыйластық қанында бар,

Еңбексүйгіш қасиет жанында бар.

«Сөз мерген» сайысына қатысатын

Казаховед Бекзат ханымда бар! – сонымен 2 – ойыншымыз мектеп Бекзат Ниязбекқызына қошемет көрсетіңіздер!

3. Шәкіртін сүйген жұдырықтай жүрегі,

Тым еңбекқор, жан – тәніде әдемі.

Шет тілімен шәкірттерін қашанда,

Гүлмира мұғалім сусындатып жүреді, - 3 – ойыншымыз Гүлмира мұғалімді ду қол шапалақ.

Тілім менің!

Тілім  үшін  мың  өліп, тірілді  елім,
Аралыммен  арыммен  қатар  қойып,
Тілді  қорғау – парызым  бүгін  менің! –дегендей, бүгін жас мамандардың арасында  «Сөзмерген» тіл – танымдық сайысын бастауға рұқсат етіңіздер!!

Жақсылық адамдардың тілегі екен,

Тілейтін жақсылықты жүрегі екен

Дәстүрі қазағымның сарқылмаған,

Шарттарын сайыскерлер біле ме екен? – деп, сайысымыздың жобасымен таныстырып өтейік.

Сайыс үш кезеңнен тұрады: «Мықты болсаң, тауып көр», «Жүйрік болсаң, шауып көр», «Ойлы болсаң, озып көр». Сайыста қазақ тіліндегі тұрақты сөз тіркестері, мақал-мәтелдер, көнерген сөздерден құралған тапсырмалар жасырылады.

1– кезең. «Мықты болсаң, тауып көр».

Кеме

Автобус бір

Желкен

Арба

Апа – жезде

Іні – қарындас бала

Нағашы – жиен

Ата - ана

Тіс

Тіл ой

Иек

Жақ

Саусақ

Бақай ине

Қол

Білек

Туған жер

Отан туың

Атамекен

Өзге ел

Киіз

Алаша

Текемет білек

Кілем

Әке

Әже адам

Ата

Апа

Ат

Сиыр қазық

Ешкі

Түйе

Алты

Бес ала

Жеті

Үш

Ұпайы аз ойыншымен қоштасамыз. 

2– кезең. «Жүйрік болсаң, шауып көр». Ұпайы аз ойыншымен қоштасамыз. 

Қара

Сары ату

Көк

Ала

Көз

Ауыз түскендей

Мұрын

Құлақ

Шаңырақ

Уық көтеру

Кереге

Тұскиіз

Тамыр

Сабақ балта

Жапырақ

Гүл

Ешкімнің

Ештеңенің жіп

Барлығының

Бәрінің

Үш

Бір аяқ

Он

Екі

3– кезең. «Ойлы болсаң, озып көр».

Ыдыс

Тамақ саптама

Сайман

Аяқ киім

• Осымен біздің сайысымыз аяқталды сөз кезегі қазылар алқасында.

«Біздің тіл – өткірлігімен бой балқытып, тамыр шымырлатып, жан –жүйеңді жадыратып, жүрегіңе тиімді, қысылтаяң, қатал жағдайда қайрап, егеп, «сөз тапқанға қолқа жоқ» дегендейін, ерге, елге медет болатын тіл», -деп даңқты атамыз Бауыржан Момышұлы айтқандай, тілді құрметтеу, елді құрметтеу, ұлтыңды қастерлеу болып табылады.

Ана тілінің құдіретін ұмытпай, оны келешек ұрпаққа таза күйінде жеткізу – біздің міндетіміз. Ана тілінің мөлдір әлемін лайлатпай, тұнық күйінде қолданайық!