Берілген сөздерді
басыңқы сөз етіп сөз тіркесін
жасаңдар.
Көйлек,чемодан,гүл,келу,байқау,үйрену,жауын,сүйену,аспан.
|
Берілген сөздерді
бағыныңқы сөз етіп сөз тіркесін
жасаңдар.
Жібек,ағаш,зәулім,көркем,екі,бұл,оқыған,ерінбейтін,
су
жаңа,ақырын,мектепке,күлімсірей,жалт-жұлт.
|
Көп нүктенің
орнына бағыныңқы сөзін қойып,сөз тіркесін
жасаңдар.
... жарыс, ...
мектеп. ... сынып, ... көл, ... тау, ...
жетекші,
... директор, ...
Қазақстан, ... балалық, ... болжау, ... қатынасу, ...
үй.
|
Көшіріп
жазып,басыңқы сөзінің астын сызыңдар да,қай сөз табынан болғанын
айтыңдар.
Жақсы баға,мақтау
сөз,мақтаулы дәрігер,қызметтен оралу,күнге күю,қызыға қарау,
бабымен пісіру,бес дәптер,ауылдан алыс,Аяннан үлкен,бұлттан
жоғары.
|
Бірінші топта
басыңқы сөз,екінші топта бағыныңқы сөз
берілген.
Әр сөздің тіркесу
қабілетіне қарай бір-бірімен сәйкестендіріп сөз тіркесін
жасаңыз.
1.Киіну,бала,астық,қозғалмау,жету,шұғылдану,сөзі,таныс,тізілу,
тыңдау.
2.Әдемі,үш,шахматпен,Қайраттың,елу,пұт,орнынан,мақсатына,бұрыннан,тым-тырыс,қаз-қатар.
|
Мысалдардың
қайсысы есімді тіркес,қайсысы етістікті
тіркес
екенін
ажыратып,әрқайсысын бөлек топтап
жазыңдар.
Халық
қазынасы,бақташылар еңбегі,айқын мақсат,ақылшы ана,жан-жақты
әзірлік,кандидаттармен кездесу,ұлыма хат,үш нәресте, болаттың
сынығы, ақталған сенім, малшыға қамқорлық,заводтарды
жаңартушылар,кенге бай,таудағы мұнаралар,дәрігерге алғыс,мерекеге
ұласты.
|
Сөйлемдегі
сөздерді сөз тіркестеріне ажыратып, басыңқы сөз бен бағыныңқы сөзді
көрсетіңдер.
Құрылысшылар
жұмысына кетті.Сағын мектептің ауласына қарай бұрылды.Алма
бақтарына жас көшеттерді отырғызғанына көп болмаған екен.Түптерінің
топырақтары басыла қоймапты.Меруерт жоғары сынып оқушыларына жақсы
басшылық етіпті.Алма ағаштарында сары ала жапырақтар
сыбдырлайды.
|
Бірінші топта
бағыныңқы сыңар,екінші топта басыңқы сыңар берілген.Әр сөздің
тіркесу қабілетіне қарай бір-бірімен сәйкестендіріп сөз тіркесін
жасаңдар.
1.Жаңа,көк,кең,екі,гүлденген,жақсы,қатты,бірнеше,бұл,тас,әсем,қалаң,самал,сыңғырлаған,ойнақтаған,темір,баяу.
2.Өмір,дала,ауыл,шөп,құлын,оқиды,адам,бала,шаршау,үй,ән,жел,дауыс,
бота,орман,қозғалу,жол.
|
Сөз тіркесінің
бағыныңқы сыңары қай сөз табынан болғанынын
анықтаңдар.(бұл жерде барлық сөз тіркесі
қабысу жолымен болып тұр)
Бақытты жастар,жаңа
өмірлі ел,қара көк шұға,кестелі орамал,екі құлынды бие,терең
сай,шаншылған өр,жарқын жүзді малшылар,кенеп қап,екі-үш киіз
үй,сегіз минут, үш сағаттық жол,қырық екі гектар
егіс.
|
Көп нүктенің
орнына қабысудың басыңқы сөзін ойлап тауып,сөз тіркесін жасаңдар
да, сосын сөйлем
құрастырыңдар.
Айдын шалқар ...,
асқар тау ..., ну ..., көркейген ..., жиналған ..., қоралы ...,
үйірлі ..., үлгілі ..., екі тонна ... балалық ..., таудағы ..., кең
пейілді ..., күміс көмей ..., көк орай ..., мына ..., сол ...
.
|
Берілген сөз
тіркестерін байланыс түріне қарай топтап,кестеге
түсіріңдер.
Алғашқы
миллиард,жинақталған мол тәжірибе,халықтың еңбегі,білгенге
маржан,екі дос,кең көше,уақыттан озған,дала
дауылпаздары,ақсақалдармен сәлемдесу,жеміс өсіру,тас диірмен,біздің
мақсатымыз,көпшілікпен әңгімелесу,моторлы қайық,малды ауыл,елді
байыту.
-
Мысалдар
|
меңгеру
|
матасу
|
қабысу
|
1.Оқушының
күнделігі
2.
3.
|
-
|
+
|
-
|
|