СПИД-ғасыр дерті

Тақырыбы: СПИД – ғасыр дерті

Мақсаты: а) Қатерлі дерт дегеніміз – қазіргі заманымыздың кесел ауруы екендігі оқушыларға түсіндіре отырып, есірткілердің дәуірлердің айырмашылығын, олардын аттары мен түрлерін, ауруларының белгілерін ажырата білуге үйретіп, алдын алу жолдарын қарастыру.

ә) Оқушылардың өмірге, әсірее, адамзат ұрпағына деген аяушылық сезімін тудыра отырып, аурудың алдын алуды үйрету. Жаман әдеттен бойларын аулақ салуын, оқушылардың санитарлық-гигиеналық талаптарға сай болуын қалыптастыру дамыту.

б) Оқушылардың достық , ұйымшылдық, ынтымақтастық қасиеттерін иемденіп, есірткімен күрес жолында белсенді тұлға болып өсуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: «Есірткі дертіне ұщыраған қоғам қауіпсіз бола алмайды». (Елбасы жолдауынан), «Сақ болыңыз!», «Нашақорлық, СПИД, қылмыс – үшеуі тектес», «ХХІ ғасыр есіткісіз ғасыр», «Есірткіге жол жоқ!» т.б. ұран сөздері жазылған плакаттар, техникалық құралдар,

Барысы:

1. Кіріспе – мұғалімнің баяндамасы.

2. Көрініс – «СПИД дегеніміз-қазіргі заманымыздың кесел ауруы».

3. «Есірткі – жас өмірді улаушы» атты бөлім.

4. Нашақорлар жайында фильм.

Мұғалім: Адам психикасы – медецинаның өте күрделі аз зерттелген саласы, әсіресе, наркалогиялық тұрғыда. Әдетте жұртшылық алкоголизм мен нашақорлықтың жеке бастың аса ауыр күйзелісінен ушығатын дерт екендігін біле бермейміз. Ең дұрысы, ондай жандарды уға, түсіне білген жөн. Нашақорлыққа салынатындардың дені жұмыссыздарды, босқындар қаңғыбастар, тағысын тағылар. Бір нашақорды емдеп, қатарға қосу үшін шамамен 1000 АҚШ доллары керек десек ондай қаражатты қалтасы көтермейтін адамдардың жағдайында не істеуге болды? Шу есірткі сорасы пайдаланып қазіргі кезде жастардың ішінен көптеп кездесуде. Қалтасында қаржысы жоқ жастар ұрлық жасайды, қарақшылық шабуылға барады. Қазіргі Шу есірткі сорасы Жамбыл облысы Шу, Меркі, Сарысу, Талас, Мойынқұм, аудандарда бітік өсетіндігі белгілі. Нашақорлық адам ағзасын өте тез – уландыратын аса қауыпты психологиялық дерт. Қазіргі республикамызда нашақорлықтың дені 15-25 жас аралығындағы жастар. Есірткі заттарды ішуге әбден дағыланған аурулар 12-18 сағаттан кейін тағы ішпесе болмайды. Елбасымыздың жолдауында: «...есірткі дертіне ұшыраған қоғам қауіпсіз бола алмайды» делінген. Қоғам қауіпсіздігі үшін қолдан келгеннің бәрін жүзеге асыру керек. Өйтпеген жағдайда есінейді, денесі құрысып-тырысып, тәбеттері ашлмайды. Басы жиі ауырып, буын-буыны, аяқ-қолдарының бұлшық еттері шымырлап, ішек қарыны бүріп,іші өтіп, бойынан сұр-сұйық тер парлай бастайды. Мұны олардың тілінде «ломка» дейді. Нашақордың есіл дерті қайдан болса да есірткі заттарды тауып ішуде болады. Ең қатерлі нашақор есірткі ақша табу үшін кісі тонаудан бастап, тіпті жаұын адамын өлтіруден де тайынбайды. Республикамызда 2002 жылы 1 қаңтардағы ресми деректер бойынша 50 мыңнан астам есірткі пайдаланылатын адамдар тіркелген БҰҰ-ның жылдам бағалау сарапшыларының – есептеріне жүгінетін болсақ, Қазақстандағы есірткіні пайдаланатын адамдар саны 500 мыңды құрайды екен, яғни он есеге арттық, оның 2/3 нмесе 400 мыңын жасөспірімдер мен жастар құрайды.

Қатерлі дерт қаупі: (слайдтан көріністер көрсету)

1. СПИД-пен ауырған адамды құшақтау қауіпті.

2. Қоғамдық әжетханада СПИД-ті жұқтыруға болады.

3. СПИД-пен ауырған мұғаліммен бір сынып бөлмесінде отыру қауіпті.

4. Тамыр арқылы дәрі қабылдайтын адамдар өзге адамдардың инесін пайдаланбау қажет.

5. Ауру адамнан қалған бутербродты жеу арқылы СПИД вирусын жұқтыру мүмкін емес.

6. Егер оқушының жарақаттануы салдарынан қан тоқтамаса, оны қолмен тоқтатпау керек. Себебі, қан арқылы да жұғады

7. Егер ауру адам сізге қарап түшкірсе, жөтелсе СПИД ауруын жұқтырады.

8. СПИД вирустан тарайды.

9. СПИД қанның қызыл түйіршіктерін зақымдайды.

10. СПИД үш жолмен тарайды: Жақын қарым - қатынас, қан арқылы, анадан іштегі нәрестеге.

11. Дұрыс сақтану арқылы СПИД жұқтырудан қорғануға болады.

«Есірткі – жас өмірді улаушы»

Қазіргі нашаның көп тарағаны - героин, яғни ақ ұнтақ. Одан адам санасы тез уланады. Бірінші рет көргенде ләззат алады, сол ләззат өмір бойы іздеумен өтеді. Нашақор деген тамырға енгізеді. Ол адам ағзасын тез улайды. Одан адам қалай тез өліп кеткенін білмей де қалады.

Ерте тұрып бұлақ басына

Бара қой да, жуыншы сен.

Суық тию, тымау-сымау басынбай

Жуымайды бойыңа!

Баршаға сен саулық тіле –

Ауырмайсың сен сонда.

Мұғалім: Мақал-мәтелдің бөлігін айтып, қалған оқушыларға оны одан ары қарай шешу тапсырылады.

1. Еңбек ширатады - өмір үйретеді.

2. Еңбек етем десең, ерінбе

Өнер үйренем десең, жерінбе.

3. Ер дәулеті - еңбек.

4. Еңбектің көзін тапсаң,

Байлықтың өзін табарсың.

5. Жақсы келін –қызындай,

Жақсы күйеу – ұлындай.

6. Бала тәрбиесі бесіктен.

7. Әкесі қой баға білмегеннің

Баласы қозы баға білмейді.

8. Алдыңғы арба қайда жүрсе.

Соңғы арба сонда жүреді.

9. Әдепті бала - арлы бала

Әдепсіз бала – сорлы бала.

10. Денсаулық қайда – сұлулық сонда.

Қорытынды:

Мұғалім: Соңғы он жылдың ішінде нашақорлықпен адам ағзасына кері әсер ететін түрлі заттардың таралуы кең етек жайды және ол тек экономикалық, саяси тәртіп мәселесі ғана емес, жас ұрпақтың денсаулығын, ұлттың болмысын жоятын жойқын қасіретке айналады десек артық айтқандық болмас. Тіпті соңғы уақытта нашақорлыққа жастардың бой ұруы үрей туғызады. 2001 жылы 10 есеге көбейіпті.