Спорттық бағдарлау. Лабиринт қашықтықтарын құру дистанция құру жұмыстары.

Батыс Қазақстан облысы әкімдігі білім басқармасының
Бәйтерек ауданы білім беру бӛлімінің оқу-әдістемелік кабинеті

Лабиринт қашықтықтарын құру және
сабақ барысында пайдалану
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҦРАЛ

Спорттық бағдарлау бағытында үйірме жүргізетін педагогтарға және
жаттықтырушыларға арналған көмекші құрал.

ҚАСИМОВ НҰРКЕН ҒАНИҰЛЫ
Педагог - модератор

БӘЙТЕРЕК АУДАНЫ 2023

Бәйтерек аудандық әдістемелік кабинетінің сараптама кеңесінде қаралып,
аудан педагогтарына таратуға ҧсынылды.
Хаттама №18 14.03.2023

Құрастырушы: Қасимов Нҧркен Ғаниҧлы, Жас туристер станциясының
қосымша білім беру педагогі, педагог-модератор

Пікір жазған: Хайруллин С.К.. –Бәйтерек ауданы Жас туристер
станциясының қосымша білім беру педагогі, педагог-зерттеуші

«Лабиринт қашықтықтарын қҧру және сабақ барысында пайдалану»
спорттық бағдарлау бағытында ҥйірме жҥргізетін педагогтарға және
жаттықтырушыларға арналған кӛмекші қҧрал.

1

МАЗМҰНЫ
Кіріспе.................................................................................................................
І бөлім. Спорттық бағдарлау негіздері
1.1 Спорттық бағдарлау дегеніміз не ?............................................................
1.2 Спорттық лабиринт дегеніміз....................................................................
1.3 Негізгі терминдер........................................................................................
II бөлім. Спорттық лабиринт қашықтығының маңыздылығы
Спорттық лабиринтке керекті қҧрал-жабдықтар............................................
Спорттық залдарда лабиринт қҧрудың әдіс-тәсілдері....................................
СӚРЕ (старт) және МӘРЕ (финиш) алаңдарын даярлау................................
III бөлім. OCAD 9 бағдарламасын қолдану әдісі
Спорттық лабиринт картасын OCAD 9 бағдарламасында қҧру әдісі...........
Спорттық лабиринт қашықтығын OCAD 9 бағдарламасында жоспарлау
(планирование дистанций), картаны даярлау, безендіру және
шығару.................................................................................................................
Карталар, қашықтықтар, схемалар ҥлгілері.....................................................
Қорытынды.......................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер..........................................................................

2

3
5
5
6
8
8
10
11

14
19
28
29

КІРІСПЕ
Бҥгінгі таңда біздің еліміз ӛз алдына жаңа ауқымды міндеттер қойып
отыр. Ол әлеуметтік жаңғырту, инновациялық индустрияландыру және
экономикалық интеграция қалыптастыру болып табылады. ХХІ ғасырдың
ҥшінші онжылдығында әлемнің дамыған 30 елінің қатарына ену – қазақстандық
қоғамның алдына қойылған мақсат. Қазіргі таңдағы халық денсаулығы
дегеніміз – бҧл Қазақстанның стратегиялық мақсаттарына жетудегі жетістіктің
ажырамас қҧрамдас бӛлігі болып саналады. Салауатты ӛмір салты мен адамның
ӛз денсаулығы ҥшін ортақ жауапкершілік қағидаты – мемлекеттік саясаттағы
басты жетістікке жатады.
Спорт пен дене шынықтыруды жаппай дамыту жастар саясатының
айрықша басымдығы болып табылады. Ол бірқатар мемлекеттік нормативтік
қҧқықтық актілермен расталған. Қазақстан Республикасының білім беру мен
ғылымды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасына сәйкес Қазақстанда мектеп оқушыларын бҧқаралық спорт
тҥрлеріне тартуды қамтуды арттыру жҧмыстары жалғасын табады.
Мектептерде спорт жабдықтары жаңартылып, тез қайтымды конструкциялар
арқылы спорт залдарына орналастыру мәселесі шешіледі. Сондай-ақ, әрбір
мектеп спортзалдармен қамтылады. Ҧлттық және бҧқаралық спорт тҥрлерінен
ҧлттық спорт лигалары, білім алушылардың қысқы және жазғы спорт тҥрлері
бойынша спартакиадалар дамитын болады
Қосымша білім беру ҧйымдарының мҧғалімдеріне спорттық бағдарлауды
ҧйымдастыруға әдістемелік қолдау кӛрсету. Әдістемелік қҧралдың мақсатына
негізінде мынадай міндеттер қойылды:
– Спорттық лабиринтты ҧйымдастыру, балалардың қызығушылықтарын
арттыру;
– Қазақстан Республикасындағы қосымша білім беру ҧйымдары мен дене
шынықтыру спорт мектептерінде, спорттық бағдарлаудың қазіргі жағдайын
бақылау;
–
Мектеп оқушыларының спорттық бағдарлаудағы тактикалық
даярлығын арттыруға және жаттығулар ҧйымдастыру бойынша әдістемелік
нҧсқау беру.
Спорттық бағдарлау - бҧл ӛте жас, бірақ қазірдің ӛзінде жақсы
қалыптасқан спорт тҥрі. Қазіргі таңда бағдарлау әлемде айтарлықтай орын
алған жоғары даярлықты қажет ететің спорт тҥрі. Әлемде ең жақсы дамыған
мемлекеттер қатарына Швеция, Финландия, Норвегия, Швейцария, Ресей
мемлекеттерін атап ӛтуге болады. Соның ішінде бҧл еліміздеде кенже дамып
келе жатқан спорттың бірі болып табылады. Еліміздің Шығысында,
Солтҥстігінде, Ақмола облысы, Ақтӛбе, Қостанай, Астана мен Алматы
қалаларында және Батыс Қазақстан облысында кеңінен дамып келе жатыр.
Соның ішінде облысымызда оқушылар арасында айтарлықтай орны бар,
спорттың бір тҥрі ретінде дамып келе жатыр.
Ҧсынылып отырған «Лабиринт қашықтықтарын қҧру және сабақ
барысында пайдалану» тақырыбындағы әдістемелік қҧрал ҥйірмеге жаңадан
келген кіші сыныптағы балаларды спорттық бағдарлауға даярлаудың бір әдісі,
яғни лабиринт қашықтықтарын қҧрып, қашықтықтар ӛткізіп баланы ойлау және
бағдарлау қабілетін арттыруға кӛмек беретін қҧрал болып табылады.
3

Мысалы, біздің ӛңірімізде мектеп оқушылары арасындағы қалалық,
облыстық жарыстар ҥнемі 100-ден 200-ге дейін немесе одан да кӛп
қатысушыларды жинайды. Айта кету керек, қатысушылардың кӛпшілігімен
мамандар емес, жаттықтырушылар
(қосымша білім беру педагогтары)
айналысады. Мамандар пайда болғанымен, олар әлі де барлық мектептерде
жоқ.
Лабиринтқа деген тҧрақты қызығушылық ең алдымен анықталады:
балалар ҥшін бҧл логикалық ойлау қабілеті және мәңгілік ізденіс, ал ересектер
ҥшін бҧл жағымды эмоциялар мен жоғары бәсекелестікті қалыптастырады.
Лабиринтқа барлығы дерлік жас шектеусіз және денсаулық деңгейінсіз жасай
алады.
Бағдарлау ережелері бойынша жарыстарға 8 жастан бастап және жоғарғы
жас шегі бойынша шектеусіз қатыса алады. Барлық қатысушылар ҥшін жарыс
шарттарының теңдігін сақтау ҥшін, жарыс әр тҥрлі жас ерекшеліктері
бойынша ӛткізіледі.
Адамға бағдарлаудың оң әсерін, әсіресе балалық шақта, асыра бағалау
қиын.
Біріншіден, бағдарлау сабағының білім беру-тәрбие функциялары
топографиялық-картографиялық білімді қалыптастырады; физиология және
гигиена саласындағы қарапайым білім, оқу процесінің әдістері: карта мен
компаспен жҧмыс істеу дағдылары мен дағдыларын қалыптастыруға, білімді
пайдалануға шығармашылық кӛзқарасқа, жеке қасиеттерді дамытуға ықпал
етеді (қҧмарлық, жеңіске деген ерік, психологиялық тҧрақтылық).
Екіншіден, бҧл әлеуметтік даму мен денсаулыққа пайдалы әсер етеді.
Спорт тҥрінің жаппай болуы кӛбінесе мыңдаған және мыңдаған балалар мен
жасӛспірімдердің жарыстарға қатысуымен қамтамасыз етіледі, олар ҥшін
бағдарлаудың қызықтылығын асыра бағалау қиын. Олардың спорттық
сабақтары ҥшін спорттық бағдарлау бӛлімшелері бар ондаған балалар мен
жасӛспірімдер спорт мектептері мен қосымша білім беру ҧйымдары ашылды.

4

Спорттық бағдарлау дегеніміз не?
Спорттық бағдарлау - спорт картасы мен компастың кӛмегімен
қатысушылар жергілікті жерде орналасқан БП (бақылау пункттері) арқылы
ӛздеріне белгісіз қашықтықты ӛтуі тиіс спорт тҥрі. Нәтижелер қашықтықты
ӛту уақыты бойынша (белгілі бір жағдайларда айыппҧл уақытын ескере
отырып) немесе жиналған ҧпайлар саны бойынша анықталады.
Спорттық бағдарлау - бҧл ерекше спорт тҥрі, оны қыста және жазда,
табиғи ландшафттарда және қала кӛшелелеріндеде жасауға болады. БП
белгілеудің заманауи қҧралдары жарыстарды серпінді етеді, мәреде чипті
оқу кезінде қатысушының алдын-ала нәтижесін бірден анықтайды,
интернет арқылы жарыстардың онлайн трансляциясын ҧйымдастыруға
мҥмкіндік береді.
Спорттық бағдарлауда әр жас ҥшін белгілі
бір ҧзындық пен кҥрделіліктің қашықтығы
белгіленеді, жаңадан бастаушылар мен кіші
топтар
ҥшін
қарапайым
және
қысқа,ересектер ҥшін ҧзақ және қиын, ал
ардагерлер ҥшін қысқа бірақ техникалық
жағынан
кҥрделі
және
қызықты
қашықтықтар қойылады.

«Спорттық лабиринт» дегеніміз
"Спорттық лабиринт" кіші және орта жастағы балалармен сабақтар
мен жарыстар ӛткізуге арналған спорттық бағдарлаудың бір тҥрі. Жарыс
белгілі бір бағытта ӛткізіледі, онда спортшылар жасанды кедергілер
(объектілер) арасында шағын аумақта жарысады, қашықтықтардың
ҧзындығы, әдетте, 100-500 м, ал карта-схемалар ауқымды.
Тапсырмалардың кҥрделілігін қарапайымнан кҥрделіге дейін, бақылау
пункттерінің саны мен ӛту тәртібімен реттеуге болады. Спорттық
лабиринттің қарапайымдылығы мен әмбебаптығы оны ҧйымдастыру ҥшін
әр спортзалда бар жабдықты қажет етеді (спорттық орындық, орындық,
және ҥстел). Картаға сәйкес кедергілерді орналастыру қарапайым және
кӛп уақытты қажет етпейді.

5

НЕГІЗГІ ТЕРМИНДЕР

БП немесе КП бақылау
пункті,
арнайы
жабдықталған нҥкте, қызыл ақ призма және белгі қою
қҧралы.

Карта схема – арнайы шартты белгілерде, белгілі бір масштабта
орындалған жарыс ӛтетін жердің сызбасы. Тӛменде кӛрсетілген ҥлгі карталар
(спорттық залда,ашық алаңқайда,күртік қарда құрылған лабиринттер)

6

Сөре – қашықтықтың
басталуын білдіретін нҥкте,
схема
және
қашықтық
бойынша қозғалыс басталады
Мәре
– қашықтық
бойынша қозғалыс аяқталатын
нҥкте

Картадағы
БП
–
қашықтықта
кездесетін,
арнайы реттілікпен қойылған
нҥктелер.

Чип
–
қашықтыты
орындау
ҥшін
арнайы
қолданылатын
электронды
қҧрылғы

7

СПОРТТЫҚ ЛАБИРИНТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА ҚАЖЕТТІ
ЖАБДЫҚ
Мектеп спорт залында спорттық лабиринтті ұйымдастыру үшін
сізге:
- ҦЗЫНДЫҒЫ 4 МЕТР СПОРТТЫҚ ОРЫНДЫҚ (5 ДАНАДАН);
- ОРЫНДЫҚ (10 ДАНАДАН);
-2 ОРЫНДЫҚ МЕКТЕП ҤСТЕЛІ (7 ДАНАДАН);
- КАРТА СХЕМАСЫ (20-30 ДАНА НЕМЕСЕ ҚАТЫСУШЫЛАР САНЫ БОЙЫНША);
- ҚАТЫСУШЫНЫҢ БЕЛГІ КАРТОЧКАСЫ (ҚАТЫСУШЫЛАР САНЫ БОЙЫНША);
- ТАҢБАЛАУ ҚҦРАЛЫ БАР БАҚЫЛАУ ПУНКТІНІҢ ПРИЗМАСЫ (БП САНЫ
БОЙЫНША).

Спорттық залдарда лабиринт құрудың әдіс-тәсілдері
Спорттық лабиринт ҥшін диаграмма картасын дайындау арнайы
дайындықты және спорттық картографияда ҥлкен тәжірибені қажет
етпейді, арнайы кҥрделі қҧрылғылар қажет емес. Схеманы дайындау ҥшін
тек рулетка, қарындаш және қағаз парағы қажет.
Схема картасы ҥшін Масштаб 1: 100 болуы мҥмкін, яғни 1 см. схемалар
100 см. немесе 1 м. бӛлме (спортзал), осы масштабта А4 қағаз парағына
20х30 М бӛлме (спортзал) кіреді. егер бӛлме (спортзал) ҥлкен болса, онда
масштаб 1:200 В 1 см болуы мҥмкін. схемалар 2 м. Ҥй-жайлар (спортзал).
Схеманы дайындау ҥшін бӛлменің ҧзындығы мен енінің, есік
шҧңқырларының,
қабырғалардағы және басқа элементтердегі шығыңқы
жерлердің орналасуы мен ӛлшемдерін (олар болған жағдайда) бӛлменің
бҧрыштарына қатысты ӛлшеу немесе бӛлменің дайын жоспарын алу қажет.

Мектеп спортзалының жоспары

8

Бӛлмелерге ӛлшеу жҥргізгеннен кейін біз сызумен айналысамыз. Егер
бӛлменің немесе залдың арнайы жоспары (ӛрт кезіндегі эвакуация жоспары)
болмаған жағдайларда қолмен сызып жасап алуға болады. Сызылған сызбамыз
компьютерлік программамен жҧмыстанған кезде қажет (подложка ретінде).
Қағаз парағын кӛлденең және тік сызықтармен 1 сантиметр қадаммен
сызып аламыз. Диаграммадағы жаттығу залының қабырғалары қара қалың
сызықпен кӛрсетілген. Сызғышпен, қарындашпен және ӛшіргішпен
қаруланған сызбаның негізін қағазға қолмен салу қиын емес, жаттығу
залының ӛлшеулерін қолдана отырып, бӛлменің архитектуралық
проекциялары мен тауашаларын ҧмытпай, белгілі бір масштабта сурет
салыңыз.

Тор көзді қағаз бетіне түсірілген сызба (подложка)

Сіздің спортзалыңыздың схемасы дайын, енді оны лабиринтке қажетті
заттармен толтырыңыз (орындықтар, ҥстелдер, спорттық орындықтар және
т.б.).
Спортзалдағы заттарды (объектілерді) картаға схемаға сәйкес
орналастыру спортзалдағы заттарды (объектілерді) картаға схемаға
сәйкес орналастыру

- Заттарды орналастыру кезінде қарапайым ережелерді сақтау керек;
- Баскетбол алаңының белгілеріне назар аудара отырып, заттарды схема
бойынша орналастырыңыз
- орналастыруды бӛлменің бір шетінен бастаңыз
- заттардың бір-біріне қатысты және схемаға қатысты ӛзара орналасуын
бақылау
- заттарды орналастырғаннан кейін бірнеше жағынан заттардың схемаға
қатысты дҧрыс орналасуын тексеріңіз.
Заттар диаграммаға тіктӛртбҧрыш тҥрінде қолданылады, диаграммадағы
заттардың тҥстері кез-келген болуы мҥмкін, жақсырақ бір тҥрдегі заттар
(мысалы, орындықтар) диаграммада бір тҥсті болады. Диаграммаға заттарды
9

қолданған кезде диаграмма масштабындағы заттардың ӛлшемдерін ескеру
қажет, мысалы, спорттық орындық
25 см. ҧзындығы 4 м. 1: 100 масштабтағы диаграммада ол 0,25х4 см
ӛлшемді тіктӛртбҧрышқа ҧқсайды. схемаға сәйкес заттарды бір жерде
жиналмай, біркелкі орналастыру керек

Орналастырылған элементтері бар карта схемасы

Стартты және мәрені ұйымдастыру
Бастау мен аяқтауды ҧйымдастыру ҥшін сізге қажет: секундомер, старт
тақтайшасы бар ҥстел, аяқтау тақтайшасы бар ҥстел, старт карталарына
арналған науалар (қашықтық саны бойынша). Қатысушылар әр топтан 1
адамнан жарыс бастайды. Сыныптардың 1 параллелінде жарыстар
ҧйымдастырылған жағдайда, ҧл мен қыз бір уақытта басталады. Жҥгіру
кезінде әр тҥрлі топтардың қашықтықтары әр тҥрлі болуы керек. Стартта
қатысушыларға диаграмма картасы беріледі, қатысушылар диаграмма
картасын старт кезінде кӛре бастайды.

Қатысушылардың қашықтықты өту ерекшеліктері
Спорттық лабиринтте қашықтықты ӛту берілген бағытта жҥзеге
асырылады. Қатысушы қашықтықты еңсеріп, КП-ны қатаң белгіленген
тәртіппен белгілейді, ӛйткені олар бір-бірімен сызықтармен байланысты.
Сонымен қатар, КП, диаграмма картасында 1;2;3;4 сонымен, қатысушыға
қашықтықтың дҧрыс ӛтуін бақылау оңайырақ болуы ҥшін. Қашықтықты ӛту
кезінде лабиринттің заттарынан (ленталарынан) секіруге болмайды.

10

Спорттық лабиринт картасын OCAD 9 бағдарламасында құру
әдісі
Компьютерде OCAD 9, Open Orienteering Mapper және т.б. сияқты сызба
бағдарламаларын иеленген жағдайда, схеманың негізін қҧру техниканың
міндетіне айналады. Спорттық карталарды салу ҥшін қолданылатын кеңінен
таралған компьютерлік бағдарлама OCAD 9 бағдарламасы. Бағдарлама орыс
тілінде болғандықтан, барлық функциялар орысша болады. Мен сіздерге
лабиринтты ешқандай қағазға сызылған схемалардың (подложка) кӛмегінсіз,
Ocad 9 бағдарламасымен тез сызу әдісін ҥйретемін. Бҧл әдісті тҥсінбеген
болсаңыздар ӛзім тҥсірген видео жазбасы YouTube қосымшасынан қарай
аласыздар. Лабиринт схемасын сызу ҥшін алдымен бағдарламаны іске
қосамыз.



ФАЙЛ - НОВЫЙ командасын таңдау



НОРМАЛЬНАЯ КАРТА – ORIENTEERING MAP 5000 ISSOM бөліміне кіру

11



Жұмыс тақтасының пайда болуы



Жұмыс тақтасының оң жағында тұрған шартты белгілер арасынан 709.0 белгісін таңдап,
жұмыс тақтасына қойып аламыз. Қойылған шартты белгісінің үстінен, оң жақ батырманы
басып редактировать... терезесіне кіріп, белгімізді тор көзді дәптер бейнесіне айналдырып
аламыз.

12



Шартты белгілер арасынан 201.1 белгісін таңдап, жұмыс тақтасына қойып аламыз.
Қойылған шартты белгісінің үстінен, оң жақ батырманы басып увеличить\уменшит
терезесіне таңдап, белгімізді қажетті көлемде кішірейтіп,лабиринтіміздің негізгі сыртқы
қабырғаларын қойып аламыз.



Шартты белгілер арасынан 421.1 белгісін таңдап, лабиринтымыздың ішкі қабырғаларын
өзіміз қалағандай етіп сызбасын саламыз. Қайшы батырмасын таңдап лабиринт сыртыңғы
қабырғаларымызға кіріп шығатын есіктерін қиып даярлап аламыз. Болған соң жұмыс
тақтасындағы 709.0 белгісін өшіріп тастаймыз. Лабиринтымыз дайын.

13



Дайын болған лабиринтымызды керекті жерімізге сақтап аламыз. Ол үшін ФАЙЛ - СОХРАНИТ КАК
пәрмендерін орындап керекті папкамызға сақтап аламыз.

Спорттық
лабиринт
қашықтығын
бағдарламасында жоспарлау (планирование
картаны даярлау, безендіру және шығару

OCAD
9
дистанций),

 OCAD 9 программасын ашып ФАЙЛ-НОВЫЙ-ПЛАНИРОВАНИЕ ДИСТАНЦИЙ-COURSE
SETTING 10 000 бӛліміне кіру.

14



Жұмыс тақтасының пайда болуы



Алдымен дайын болған лабиринтымызды подложка ретінде жұмыс тақтасына шығарып
аламыз.
ПОДЛОЖКА-ОТКРЫТ

15



Шартты белгілер арасынан 701.0, 706.0 ,702.0 белгілерін таңдап, сөре,мәре,бақылау
пункттарын лабиринт ішіне қойып аламыз.



Қашықтықты жоспарлау үшін алдымен ДИСТАНЦИЯ-ДОБАВИТЬ-ДИСТАНЦИЯ-1
командасын орындап,жұмыс тақтасына оралып,курсордың көмегімен берілген бағыт
бойынша жүріп өтіп, қашықтықты құруды аяқтаймыз. Содан соң ДИСТАНЦИЯ-ОПЦИЙНОМЕР И КОД батырмасын таңдап, қапталдағы шартты белгілер ішінен 721.0 символын
таңдап қашықтық атауын карта шетіне немесе астына орналастырамыз.

16

17



Дайын болған лабиринтымызды экспорттап керекті папкамызға сақтап, принтерге
шығаруға әзірлеп жібереміз

18

Жаттығу карталарының үлгілері

19

20

21

22

23

24

25

ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі кездегі қазақстандық қоғамдағы бҧқаралық спорттың дамуы – бҧл
аса маңызды мәселе. Еліміздің азаматтарының, ең алдымен балалар мен
жастар денсаулығының нашарлауын тежеу, салауатты ӛмір салтын
қалыптастыру бойынша тҥбегейлі шаралар қабылдау қажет. Сондықтан, дене
шынықтыру, спорт және туризм қҧралдарының кӛмегімен бекітілген
салауатты ӛмір салтымен қалыптастыру және дене шынықтыру
белсенділігінің жоғары деңгейін сақтау мәселесі ӛте ӛзекті болып табылады.
Қолданыста бар материалдардың талдауы кӛрсеткендей, жастардың
неғҧрлым кӛпшілігін қамту ҥшін баскетбол, волейбол, футбол және басқа да
бҧқаралық спорт тҥрлері бойынша мектеп лигасы жҧмысын дамыту
жандандырылып отыр.
Білім алушылар осындай бҧқаралық іс-шараларға қатысу арқылы
дамиды, ӛздерінің қозғалыс белсенділігін және қозғалыс сапасын кӛрсетеді.
Қозғалыс белсенділігі баланың эмоционалдық жағдайына қолайлы әсер етеді,
зиянды әдеттерге «тҧрақты» иммунитет тәрбиелейді. Бҧқаралық спортта
адамның танымдық, қҧндылық-бағдарлы, қарымқатынасты және т. б.
қызметінің барлық дерлік тҥрлері ҧсынылған. Сондықтан дене шынықтыру
процесінде адамның сана-сезімін және мінез-қҧлқын қажетті бағытта
қалыптастыруға болады. Спорттық іс-шаралар процесінде қатысушылардың
ой-сана тәрбиесі және адамгершілік қасиеттерінің дамуы жҥзеге асырылады,
сонымен қатар олар адамның бойында оның басқа адамдарға, қоғамға, ӛз-ӛзіне
қарым-қатынасын анықтайтын әлеуметтік
қҧндылықты
қасиеттерді
қалыптастыруға бағытталады. Ойындар мен спорттық жарыстарда ҧжымдық
мінез-қҧлық нормаларын қалыптастыруға қажетті мол мҥмкіндіктер бар. Әр
тҥрлі командалық функцияларды меңгере отырып, білім алушылар ӛзінің
мінез-қҧлқын ҧйымдастыруды ҥйренумен қатар, жолдастарының ісәрекеттеріне белсенді әсер ете алады және ҧжымының міндеттерін ӛзінің жеке
міндеттері ретінде қабылдау санасы дамиды.
«Лабиринт қашықтықтарын қҧру және сабақ барысында пайдалану»
тақырыбындағы спорттық бағдарлау бағытында ҥйірме жҥргізетін
педагогтарға және жаттықтырушыларға арналған кӛмекші қҧрал. Спорттық
бағдарлау бағытында қызығушылығы бар, оқушылардың қызығушылығы мен
ой санасына дамуына оң ықпал етеді. Мектеп жасындағы балалар мен
жасӛспірімдердің бҧқаралық спорт базалық дене шынықтыру дайындығын
қалыптастыруға және жалпы дене әрекет қабілеттілігі арқылы ӛткізілетін
спорттық нәтижелерге қол жеткізуге бағдарланған.

26

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстан Республикасының дене шынықтыру мен спортты дамытудың
2025 жылға дейінгі тҧжырымдамасы. Қазақстан Республикасы Президентінің
2016 жылғы 11 қаңтардағы № 168 Жарлығы.
2. Қазақстан Республикасында 2019-2025 жылдарға мектептік және студенттік
спортты дамыту тҧжырымдамасы.
3. «Қазақстан Республикасындағы халықтың дене тәрбиесi даярлығының
Президенттiк сынамалары туралы» Қазақстан Республикасы Ҥкiметiнiң
қаулысы 1996 жылғы 24 маусым N 774. 19. «Қазақстан Республикасының
кейбір заңнамалық актілеріне дене шынықтыру және спорт мәселелері
бойынша ӛзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына ақпараттықтҧжырымдамалық шолу. Нҧр-Сҧлтан қ.
2019 жыл қазан
4. https://kstnews.kz/news/kazakhstan/item-53253
5.
https://inbusiness.kz/ru/news/o-razvitii-massovogo-sporta-rasskazhetaktotyraimkulova
6. https://www.azbyka.kz/statya-massovye-i-nacionalnye-vidy-sporta
7. http://www.zakon.kz/196179-massovyjj-sport-v-kazakhstane.html
8. http://kitazija.narod.ru/sport.html
9. http://www.km.ru/sport/73814
10. http://lib.tarsu.kz/rus/all.doc/Elektron_res/PPS/Alimbekova _Zheke_tulga.pdf
11. http://cfk.perm.ru/wp-content/uploads/2017/02/metod-rekomend-shsk.pdf
12. Формирование у младших школьников универсальных учебных действий в
процессе обучения «Школе мяча» Вестник ЧГПУ им. И. Я. Яковлева. 2019. №
1(101)]
13. Дусавицкий А. К., Кондратюк Е. М., Толмачева И. Н., Шилкунова Э. И.
Урок в начальной школе. Реализация системно-деятельностного подхода к
обучению : книга для учителя. – М. : Вита-пресс, 2012. – 288 с.
14. Кудрявцев М. Д. Особенности применения методики обучения младших
школьников двигательным действиям на основе теории учебной деятельности
// Теория и практика физической культуры. – 2003. – № 7. – С. 55– 57.
15.
https://infourok.ru/metodika-obucheniya-igri-v-futbol-detey-v-vozrastelet2106124.html
16.
https://tengrinews.kz/zakon/pravitelstvo_respubliki_kazahstan_premer
_ministr_rk/obpazovanie/id-V14H0010192/

27