Суйцид, СПИД, Нашақорлықтың алдын алу жайында бірер сөз
Осы қазіргі таңда суицид деген көбейіп кетті. Бұрын жиырма бірінші ғасырдың басында айтушы еді. Жиырма бірінші ғасыр кеселі ол – СПИД деп. Ал қазір ше? СПИД те бар, нашақорлық та, маскүнемдік те белең алып бара жатыр. Оған себеп не екенін ешкім бас қатырып ойлағысы да келмейді. Жоғары үкімет басындағылар тек алдын алып жатырмыз деп талапты көбейтіп жатқандары. Ал ол талап сатылап отырып мектепке дейін жетіп, мектепте АҚТҚ, ЖҚТБ нашақорлықтың, маскүнемдіктің алдын алу деп көптеген шаралар: мерекелік іс-шаралар сияқты өткізіліп жатыр. Жойдық па? Жоқ! Бұл індеттің белең алуына жол ашып бердік. Ал ол қазіргі таңда жасөспірімдерге қалай әсер етеді? Оған ешкім бас қатырып жатқан жоқ. Пайдасы тиіп жатыр ма? Зияны тиіп жатыр ма? Онымен ешкімнің шаруасы да жоқ. Сондағы АҚТҚ-ның алдын алу ең бастысы – жыныстық қатынаста мүшеқапты пайдаланыңдар дейді жасөспірім балаларға, осымен бітті. Бірақ солай дей тұра ойланып көріңіздерші біз жасөспірімдерге ашық түрде жыныстық қатынас туралы айтып, олардың санасын улап жатқан жоқпыз ба? Осыған неге ойланбасқа? Мектепте барлығын дайын түрде балаларымызға жыныстық қатынасты, ішімдікті, нашақорлықты айтып, өзіміз үйретіп жатқан жоқпыз ба? Тіпті болмаса да олар осы жан түршігерлік жайттарды естіп, онымен қоса теледидардан осыған ұқсас киноларды көріп, саналарына бала кезден сіңіріп, еттері үйреніп кеткен де шығар? 17-18 ғасырды алайықшы. АҚТҚ, маскүнемдік, нашақорлық дегенді ешкім білмеген. Ол кезде неге ондай індет болмаған? Әрине ол туралы сөз қозғалмаса, олар оны қайдан білсін? Біз алдын алу деп осы індеттер туралы көп айтқан сайын оқушыларға үгіт жүргізіп жатқан сияқтымыз. Осыны біліп алған жастарымыз араққа да салынып жатыр, нашақорлыққа да салынып жатыр, жыныстық қатынаспен ерте айналысып түсік тастатып, не болмаса баласын өлі туып, немесе туа сала өлтіріп те жатыр. Ал осыған жүйкесі шыдамағандар – өздеріне-өзі қол жұмсап, бұл өмірмен қош айтысып жатыр. Міне, бар жеткен нәтиже осы. Енді біз қазір балаларға суицид туралы ашық айтып тағы да қателік жасап жатқан жоқпыз ба? Суицидті білмеген, естімеген балалар оны қайдан білсін? Әрине алдын алу іс-шарасы деп өзіміз суицид туралы оларға айтып жатырмыз, айтып жатырмыз. Болды осымен біз тоқтата алдық па? Жоқ! Керісінше суицид - СПИД, нашақорлық, маскүнемдік сияқты көбейіп бара жатыр. Тағы да сол қателікке ұрынып жатырмыз. Онда неге бет алды суицид туралы айтып дөңгелек үстел жасап оны талдап жатырмыз? Ол не сонда біздің балаларымызға көркем әдебиеттен талдайтын шығарма ма? Шығарма сияқы талдап жатсақ, онда неге ойланбасқа мүмкін біз балаларға өзі-өзін өлтіруге идея беріп, ой салып жатқан жоқпыз ба? Көркем әдебиет шығармасының да идеясы мен тақырыбы болады. Одан балалар өздеріне өмірлік идея алады. Қазір өзіміз де білеміз балаларымыз тез еліктегіш, тез ойға алғыш, асығыс шешім қабылдағыш, сезімге бой алдырғыш болып алды. Онда неге тығырықтан шығар басқа жолын іздемеске? СПИД көп таралып жатқан өңірлер бар. Неге оларды анықтап зерттемеске, себебін біліп, неге бұл проблеманы шешпеске? Шешілетін жолын неге іздемеске?Осындай жер жүзін улаған індетке жастарымыз неге тез бой алдырып жатыр? Өзін қандай адам өлтіреді? Жүйкесі әлсіз адам өлтіреді. Ал жүйкесі әлсіз адам – ол қандай адам? Кеудесінде жаны бар да, рухы жоқ. Рухани тәрбиесі жоқ. Рухы жоқ адамда иман болмайды. Иманы жоқ адам – қорқақ, әлжуаз болады. Біз балаларымызға алдымен имандылық тәрбие беру керекпіз. Жақсылықты айту керекпіз, жақсылықты үгіттеу керекпіз. Адамгершілікке бастар жолды көрсете білу керекпіз. Имандылықты бәрі бірдей біле бермейді. Оны әрине имандылық жолында жүрген адамдар ғана балаларға жеткізіп айта алады. Олар кімдер? Олар біздің имамдарымыз. Имамдардың да имамдары болады. Сөзін дәлдеп жеткізе алатын имамдарға сүйену керекпіз. Оларды мектепке тым болмаса жылына бір рет шақыртып, кездесу, дөңгелек үстел өткізу керекпіз. Құран Кәрімде Ниса сүресінің 29-аятында:…وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا«...Бір-біріңді (өздеріңді) өлтірмеңдер. Расында Алла сендерге ерекше мейірімді», деп айтылған.Ал, Бақара сүресінің 195-аятында:…وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ...«...Өздеріңді өз қолдарыңмен қауіп қатерге салмаңдар...», деп әмір етеді.Аяттардағы әмір қандай жағдайда да, адам баласы өзінің және басқа адамның өміріне қастық етуіне болмайтындығы айтылуда. Адам баласы қатты науқас болса да, өмірі қаншалықты қиындап кетсе де өзіне қол жұмсаумен жеңілдікке қол жеткізе алмайды. Бұл қиыншылық азабынан құтылу емес, керісінше Алла тағаланың қаһарына ұшырау. Мәңгі тозақ азабында қалу.Әбу Һурайра (р.а.) риуаят еткен хадисте ол кісі: «Біз Алла елшісімен (с.ғ.с.) Хунайн шайқасында бірге болдық. Пайғамбар (с.ғ.с.) мұсылман саналатын бір кісіні: ол тозақтықтар қатарында, деп айтты. Біз шайқасқа кіргенде әлгі кісінің жаумен өте қатты шайқасқандығына куә болдық. Ол ауыр жарақат алды. Адамдардың бірі: Уа, Алла елшісі! Сіз «ол тозақтықтар қатарынан» деген кісі бүгін қатты шайқасып, қайтыс болды, деді. Пайғамбар «ол тозақта» деді. Мұны естіген кейбір мұсылмандар шүбәлана бастады. Осы кезде біреу «ол өлмеген екен, алайда жарақаты ауыр» деп айтты. Түн болғанда әлгі кісі жарақатының ауырлығына төзе алмай, өзін-өзі өлтіріп қойды...», - деп баяндайды.Ол заманда жарақат секілді қатты ауруды басатын дәрі-дәрмек мүлде болмаған. Бүгінгідей ауруын сездірмейтін дәрі екпей, жарақат ауруына төзімділік танытуды көзге елестету мүмкін емес. Алайда, осындай ауыр жағдайда да кісі үлкен шыдамдылық танытуын пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қатаң ескертті. Бұл адам өмірінің аса қымбат екендігін аңғартады. Бұл хадис қандай жағдайда болмасын адам баласы өз жанына қастық жасамауы керектігін үйретеді. Кісі басына түскен жағдай қаншалықты ауыр болса да, оның өзіне қол жұмсауы күнә. Ешбір себеп өзіне қол жұмсаушыны ақтай алмайды. Ал, енді ай мен күннің аманында біздің бүгінгі бұл қылығымызға жол болсын.Аллаға сенетін мұсылман еш уақытта мұндай әрекетке бармайды. Өйткені мұсылманның көзқарасында дүние қаншалықты қара түнек болып кетсе де, оның жүрегінде аз да болса үміт сәулесі сөнбейді. Сондай-ақ, сабырын болмас қиындықтарға сарқылтып тастамайды. Иманды кісі өз-өзіне қол жұмсамайды. Мұсылман өмірге шынайы көзбен қарайды. Өмірдегі сан қилы қиыншылықтар мұсылманды исе де, құлата алмайды.Ия, мұсылман қандай қиыншылық болса да белін бүкпей, қасқайып қарсы алады. Сансыз сынақ сенімі берік жанның сағын сындыра алмайды. Керісінше шыңдай түседі. Өйткені, иманды жан күндер кезегімен ауысатынын жақсы біледі. Қиын күндердің артынан шуақты күндер келетініне кәміл сенеді. Осы жөнінде оқушыларға айтып жеткізсек, қана біз суицидті тоқтата аламыз. Себебі Алла Тағала жолында шешілетін істің жақсылыққа апарары айдан анық!
Баяндаманы дайындаған: педагог-психолог: Аринова Бағлан Жоламанқызы
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
26 Қараша 2018
300
0 рет жүктелген
