Сыныптан тыс жұмыс тақырыбы: Қызықты Биология

Мақсаты:

• Оқушылардың биология пәніне деген қызығушылығын арттыру.

• Биологиялық құбылыстарды тереңірек түсіну және эрудицияны дамыту.

• Логикалық ойлауды және ғылыми ойлау қабілетін жетілдіру.

• Топтық жұмыс арқылы ынтымақтастық пен бір-біріне деген сенімділікті қалыптастыру.

Жұмыс форматы: Топтық сайыс

Қатысушылар: 10-сынып оқушылары

Уақыты: 45 минут

Құралдар: Ақпараттық карточкалар, проектор, ақ қағаз, маркерлер.

Жұмыс барысы

1. Кіріспе (5 минут)

• Мұғалім сабақтың мақсатын түсіндіреді.

• Оқушылар 2 топқа бөлінеді (әр топта шамамен 5 оқушы).

• Топтарға тиісті ережелер мен ұпай жинау жүйесі түсіндіріледі.

2. Негізгі бөлім: Сұрақ-жауап сайысы (35 минут)

Әрбір дұрыс жауап үшін топқа 1 ұпай беріледі.

Сұрақтар:

Мұғалім әр сұрақты оқып, топтарға ойлануға уақыт береді. Дұрыс жауап берген топқа ұпай қосылады.

• Сұрақ 1: Неге октопустардың үш жүрегі бар?

• Жауап: Октопустардың бір жүрегі денеге қан айдайды, ал қалған екеуі желбезектерге бағыттайды, терең суда оттегін жеткізу үшін қажет.

• Сұрақ 2: Неліктен адамдардың саусақтары суда ұзақ тұрса, әжімденеді?

• Жауап: Әжімдер ылғалды жерлерде заттарды ұстауды жеңілдетеді. Бұл жүйке жүйесінің әсерінен пайда болатын бейімделу.

• Сұрақ 3: Құстар ұшқанда қалай бағыттарын табады?

• Жауап: Құстар Жердің магнит өрісін сезінеді және күннің, жұлдыздардың орналасуына қарап бағытталады.

• Сұрақ 4: Қай жануар ұйқысыз ұзақ уақыт өмір сүре алады?

• Жауап: Кейбір акулалар үнемі қозғалыста болып, желбезектері арқылы тыныс алады.

• Сұрақ 5: Неліктен хамелеондар түсін өзгертеді?

• Жауап: Олар қорғану, температура өзгерісіне бейімделу, және басқа хамелеондармен байланысу үшін түсін өзгертеді.

• Сұрақ 6 (логикалық): Неге адамдар түшкіргенде көздерін жабады?

• Жауап: Түшкіргенде қысым артып, рефлексті түрде көздер жабылады, бұл қысымды төмендетіп, көздерді қорғайды.

• Сұрақ 7: Егер жер бетінде микробтар қалмаса, не болады?

• Жауап: Микробтарсыз экожүйе бұзылады, себебі олар өсімдіктерге қоректік заттар жеткізеді және ағзаның иммунитетін қолдайды.

• Сұрақ 8: Неліктен кейбір балықтар судан шығып, құрлықта да жүре алады?

• Жауап: Олар қосымша тыныс алу органдарына ие (мысалы, лабиринт) және ауамен тыныс ала алады.

• Сұрақ 9: Түйелер су ішпей ұзақ уақыт қалай өмір сүреді?

• Жауап: Түйелер май қорын өркештерінде сақтайды, оны қажет болғанда суға және энергияға айналдырады.

• Сұрақ 10: Неліктен біз көздің бұрышында заттарды нашар көреміз?

• Жауап: Көздің ортасында фоторецепторлар көбірек, олар анық көруді қамтамасыз етеді.

• Сұрақ 11: Адамдарда оңқайлық пен солақайлық қалай қалыптасады?

• Жауап: Ми жарты шарларының дамуы және генетика әсерінен.

• Сұрақ 12: Бір қол ыстық, бір қол суық суға үйреніп тұрса, оларды бірдей температуралы суға салсақ не сеземіз?

• Жауап: Бір қол суық, екінші қол жылы деп сезінеді, себебі салыстырмалы қабылдау ерекшелігіне байланысты.

• Сұрақ 13: Құмырсқалар неге тізбекпен жүріп, жолынан адаспайды?

• Жауап: Олар жерге феромондар тастап, иіс арқылы жолын табады.

• Сұрақ 14: Көзі алыстағы заттан жақынға қарағанда неге уақытша анық көрмей қалады?

• Жауап: Көздің линзасы бейімделгенше уақытша анық көрмейді.

• Сұрақ 15: Неге әр адамның саусақ іздері әртүрлі?

• Жауап: Олар генетика мен ұрықтың дамуы кезінде қалыптасады және ұстау қабілетін жақсартады.

• Сұрақ 16: Өсімдіктер жарықсыз жерде өседі ме?

• Жауап: Жарықсыз өсіп, энергия алатын өсімдіктер бар, бірақ олардың өсімі баяу.

3. Қорытынды (5 минут)

• Ұпайларды есептеу.

• Жеңімпаз топты анықтау және марапаттау.

• Сабақты қорыту, оқушылардан кері байланыс алу.

Бағалау критерийі: Топтардың дұрыс жауаптары бойынша ұпайлар жинақталады. Барлығы 16 ұпай алу мүмкін.

Күтілетін нәтиже:

• Оқушылар биологияның қызықты фактілері арқылы білімдерін арттырады.

• Ғылыми сұрақтарға қызығушылық пайда болады.

• Логикалық және ғылыми ойлау қабілеттері дамиды.