Доклад:«Табиғатты пайдалану мен қорғау негіздері»

Дайындаған: Ерментаева Б.А

Табиғатты пайдалану мен қорғау негіздері

Табиғат –бұл адамзат қоғамының өмір сүру және іс-әркетінің қайнар көзі. Өнім өндіру және өмірлік қажеттіліктерін қанағаттаныдыру процесінде адамхат табиғи ресустарының әр түрлі түрлерін пайдаланады. Табиғат пен қоғамның әрекет ету мәселерінің ішінде жалпы адмазатқа неғұрлым маңызды міндеттер қоршаған ортаны жақсы жағдайда сақтау қоғамының бірте-бірте көбейіп келе жатқан қажеттілктерін әртүрлі табиғи ресустармен қамтамасыз ету болып табылады.

Табиғатты қорғау бұл адам әркеті мен қоршаған ортаның өзара әрекетін өолдауға бағытталған, табиғи ресустардың сақталуы мен қалрына келтірілуін қамтамасыз ететін, қоғам қызметінің нәтижесінің табиғат пен адам денсаулығына тікелей және жанама әсерін ескертетін шаралар жүйесі.

Біздің елімізде табиғат байлықтары орасан зор, олар халық қажетін қанағаттандыру әрі шаруашлықты дамыту үшін қажеттің бәрін береді. Дегенмен, бұл байлық қаншалықты мол болғанымен, оны сақтай біліп, дұрыс пайдаланбаса, уақыт өткен сайын ол да сарқылады. Сондықтан табиғат байлықтарын қорғаудың аса зор маңызы бар.

ҚР Президенінің «Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдасы туралы» Жарлығы- 2003 жылы 3 желтоқсан күні Астанада қабылданды. Осы жарлықта бүгінгі ғаламдық және Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етумен бірге елдің экологиялық дамуы жөніндегі мемлекеттік шаралардың кешені айқындалады.

Қазақстанның табиғатты қорғау жөніндегі заңдары.

Еліміздің табиғат байлықтарын дұрыс пайдалану мәселесіне зор көңіл бөліп, 1918 жылдың өзінде-ақ табиғатты қорғайтын арнаулы комитет ұйымдастырды. Соның нәтижесінде табиғат байлықтарын дұрыс пайдалануға және қорғауға бағытталған алғашқы заңдар белгіленіп қабылданды.

1962 жылғы 16 маусымда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумның «Қазақстан табиғатын қорғау». Жарлықта пайдалы қазбаларды, суды, ормандар мен құстар, атмосфералық ауа, топырақ, сирек ландшафтылар және тағы басқаларды қорғау қарастырылды. Жарлықта қосымша арнайы нұсқау жазылып, онда әр түрлі табиғат байлықтарын пайдалану, орман, топырақтың құнарын сақтау, ауа мен су қоймаларын қорғау, балық аулау мен аңшылық туралы ережелер бар.

Қоршаған ортаны қорғаудың негізгі факторларының схемасы

Геожүйелердің экологиялық тұрақтылығының бұзылуы адамның өмірлік қажеттіліктері мен өндірістік технологиялардың мүмкіндіктері арасындағы динамикалық тепе-теңдіктің өзгеріске ұшырауының нәтижесі болып табылады. Табиғи ресустар бұл адамдарға адамзат қоғамының өмір сүруі мен тіршілігі үшін қажетті табиғи денелер мен табиғат құбылыстары.

Табиғатты қорғау мен табиғат қорларын тиімді пайдаланудың екі бағыты бар: мемлекеттік және жалпыхалықтық. Мемлекеттік бағыт тиісті заңдармен, әрі үкіметтің қараларымен анықталса, ал жалпыхалықтық бағыт өзінің тікелей қатынасуымен және қоғамдық ұйымдар арқылы іске асырылады. Республика табиғатын қорғауға тікелей қатынасып, әр азамат материалдық және эстетикалық маңызы бар табиғи ортаны сақтауға, көркейтуге өз үлесін қосады.