Тәжірибелік медицинадағы анатомиялық және фармацевтикалық терминология

Тәжірибелік медицинадағы анатомиялық және фармацевтикалық

терминология.

Адам анатомиясы – адам денесінің құрылысын және мүшелері мен оның жүйелерінің құрылысын тіршілігі мен тарихи даму қызметіне байланысты тексереді. Өйткені, адамның әрбір мүшесінің құрылысы оның қызметіне тығыз байланысты. Адамдардың пайда болуы туралы идеалистер діни былай дейді – адам құдай құдіреті мен жаратылған, ал материалистер – ғылыми деректерге сүйеніп, адам тірі табиғаттың ұзақ эволюциялық дамуынан пайда болған деп дәлелдейді.

aorta, -ae f - -аорта

bursa, -ae f- қапшық

cellula, -ae f- клетка

fascia, -ae f- фасция

fibra, -ae f- фиброз

glandula, -ae f - без

glandula thyroidea, glandulae thyroideae (thyre-) – қалқанша без

lingua, -ae f (gloss-)- тіл

mamma, -ae f (mast-)- сүт безі

mandibula, -ae f- төменгі жақ сүйегі

maxilla, -ae f- жоғарғы жақ сүйегі

medulla spinālis, medullae spinālis (myel-)- жұлын миы

orbita, -ae f- көз ұясы

membrāna, -ae f- мембрана

pleura, -ae f - өкпе қабы

sutūra, -ae f - тігіс

tonsilla, -ae f- бадамша без

trachēa, -ae f - трахея

urīna, -ae f - зәр

valva, -ae f- клапан

vesīca, -ae f (cyst-)- везикула

adultus, -i m- ересек

angulus, -i m- бұрыш

bronchus, -i m - бронх

cancer, cancri m - рак

esophagus, -i m -өңеш

lobus, -i m- үлес

morbus, -i m (nos-)- ауру

nasus, -i m (rhin-)-мұрын

neonātus, -i m- жаңа туылған

nodus, -i m- түйін

oculus, -i m (ophthalm-)- көз

pylōrus, -i m- пилорика

ramus, -i m- тармақ

uterus, -i m (metr-, hyster-)- жатыр

ventriculus, -i m- ми қарыншасы

ventriculus, -i m (gastr-)- қарынша

Genus neutrum /n/

cerebrum, -i n (encephal-)

cranium, -i n – бас сүйегі

duodēnum, -i n- он екі елі ішек

ganglion, -i n- түйін

organon, -i n- мүше

sceleton, -i n- қаңқа

Фармацевтикалық терминология

Фармацевтикалық термин сөздерге дәрілік заттардың аталуы және химиялық қосындылар жатады.Бұл көбінесе рецептерде кездесуі мүмкін.Термин сөздерде көбінесе сөз бөліктерінің қайталануы толық немесе толық емес болуы мүмкін.Толық қайталанатындар олар,барлық құрылыс құрылымдары(бөлек морфемдегі немесе жалпы морфемдегі) басқа да сөздерде қайталанатындар.Егерде барлық тек арасында кездесуі немесе басқа жаңа медициналық терминдерде кездесу бұл толық емес деп аталады. Негізгі көптеген терминдер жасалушы сөздер қарапайым жолмен пайда болушы ежелгі грек және латын тілінде немесе арнайы морфем арқылы,тілдің негізі арқылы жасалынатын болса,бұл толығымен қайталанушы болып табылады. Қайталанудың морфем саны мен морфем жинағының маңызды бөлігі жиілік деп аталады. Морфемдік жинақтың әр түрлі сөздерде екі үш рет қайталануынынан олардың жиілігін санауға болады.Жиіктің көп мөлшерде болуы олардың қолданылуына байланысты және осы арқылы үлкен рөл атқарады.Кейбір жоғары дәрежедегі морфемдер және жинақтары ондаған терминдерді жасауға көмек береді. Көптеген ежелгі грек және латын тіліндегі морфемдерді спецификалық терминология иемденген.

ampulla, -ae f- ампула

aqua, -ae f (hydr-)- су

capsula, -ae f-капсула

charta, -ae f- карта

gutta, -ae f-тамшы

herba, -ae f-шөп

mixtūra, -ae f- микстура

pasta, -ae f-паста

tabuletta, -ae f- таблетка, түймедәрі

sirupus, -i m- сироп

emulsum, -i n- эмульсия

extractum, -i n- экстракт

folium, -i n (phyll-)

infūsum, -i n

linimentum, -i n- линимент

medicamentum, -i n (pharmac-)- дәрілер

oleum, -i n- май

suppositorium, -i n- суппозиторий

unguentum, -i n- мазь

vitamīnum, -i n- дәрумен