«Талшықты-оптикалық кабельдер»

№

7

Күні

Тобы

21/5

Курс

I

Пән атауы:

Талшықты-оптикалық беру жүйелері

Пәннің индексі:

КМ 02.01

Сабақтың тақырыбы:

Талшықты - оптикалық кабельдер

Ұзақтығы:

45 минут

Өткізу орны:

5 кабинет

Сабақтың типі

Аралас сабақ

Сабақтың түрі:

Жаңа сабақ

Сабақтың мақсаттары:

-білімділік: телекомуникация саласында талшықты-оптикалық кабельдерді қолданудағы түрлерін сипаттау және артықшылықтарын айқындау, сигналдарын жеткізу жолдары,қандай материалдан жасалғаны туралы білімдерін қалыптастыру

-дамытушылық: есте сақтау,ойлау, негізгі ойды бөлу қабілеттерін дамыту.

-тәрбиелік: ұлтжандылыққа, жауапкершілікке, әдептілікке тәрбиелеу.

Сабақтың міндеттері:

1. Оптикалық талшық дегеніміз не?

2. ТОБЖ дегеніміз не?

3. Оптикалық кабельдің түрлерін ата?

4. Оптикалық кабельдің қолданысы?

Пәнаралық байланыс:

Өндірістік оқыту

Студенттердің өзіндік жұмыстары:

Сызбалармен жұмыс, өз ойларымен бөлісу

Оқыту әдістері, пед.технологиялары:

Лекция, әңгіме жүргізу, сұрақ-жауап, тест

Сабақты жабдықтау:

Тірек-сызбалар, интерактивті тақта, презентация

Интернет материалдар

Оқытушы туралы мәлімет:

Т.А.Ә.

Каримкулова Х.Д.

Қолы:

Тел:

87023284546

Эл.пошта:

xabikarimkulova@gmail.com

Сабақ барысы:

Сабақтың кезеңдері:

Оқытушының әрекеттері:

Студенттердің әрекеттері:

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі

(3 минут):

1.Студенттермен сәлемдесу.

2.Студенттердің қатысымын белгілеу.

3.Студенттердің назарын сабаққа аудару.

4.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын баяндау.

1. Оқытушымен сәлемдесу.

2. Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен танысады.

3. Психологиялық жағынан табысты жұмыс жасауға іштей дайындалады.

Үй тапсырмасын сұрау

(5-6 минут):

Кабель дегеніміз не?

Кабель түрлерін ата?

ТОБЖ дегеніміз не?

Оптикалық талшық дегеніміз не?

ТОБЖ-ның артықшылықтарын ата?

Оқытушының сұрақтарына жауап береді, тапсырмалар орындайды, тестке жауап береді.

Кеспе-қағаздар, оқулық

Жаңа тақырып бойынша тірек білімдер

(1-2 минут)

Байланыс дегенімі не?

Кросс қай жерде орналасқан?

Негізгі білімдерімен бөліседі

Сұрақ-жауап

Жаңа тақырыпты түсіндіру

(10 минут):

Қазіргі уақытта байланыс қызметін ұсынушылар әр жыл сайын талшықты-оптикалық кабельдің мыңдаған километрін жер астымен, теңіз, көлдердің түбімен, жерасты жолдары арқылы таратылады. Талшықты-оптикалық технологиялар аймағында белсенді зерттеулер жүргізіліп отырады. ТОТЖ арқылы берілетін ақпараттарды мыс кабельдер бойымен алдында көптеген артықшылықтарыға ие болады.

Оптикалық кабель (ОК) оптикалық аралықтың электр магниттік тербелістерді қамтитын ақпаратты тарату үшін қолданылады. Қазіргі уақытта инфрақызыл толқындарға жақын талшықтар, ұзындықтары 16,6 мкм-ге дейін аралықта қолданылады. Келешекте толқындардың жұмыс аралығы инфрақызыл толқындар тәрізді 5-тен 10мкм-ге дейін толқын ұзындығында ұзаруы мүмкін. Оптикалық кабель бір немесе бірнеше оптикалық талшыққа ие.

Талшықты-оптикалық тарату жүйесі (ТОТЖ) – бұл жарықеңгізуші арқылы ақпаратты таратуды қамтамасыз ететін оптикалық элементтер жиынтығы. ТОБЖ арқылы көпарналы байланыстың кеңжиелікті белгілері беріледі. ТОТЖ-ні кең көлемде қолдану электрондық шамдардың транзисторлар мен миктросхемаларға ауысуындағыдай техникалық-экономикалық әсер етеді.

3-суретте: ОК құрылысы

ТОБЖ-да ақпарат сигналдары ОК оптикалық кабель бойынша беріледі. Оптикалық кабельдің негізгі элементі оптикалық талшық ОТ болып табылады. ОТ оптикалық мөлдір диэлектрлік дөңгелек өзекшені құрайды. Оның бойымен жарық толқындары таралады. Оптикалық талшықты басқа механикалық ақаулардан сақтау үшін оның құрылымын бірнеше элементтерден: қорғау қабығынан, күш элементтерінен, бөлшіш қабықтарынан, сыртқы қорғау қабықтарынан, гидрофобты толықтырғыштардан құрастырылады.

Талшықты-оптикалық (жарық өткізгіш) кабель мәліметтерді жарық көмегімен беруге арналған кабель, оның жеткізу жылдамдығы мен сапасы жоғары. Компьютерлік желілерде пайдаланылады. Қарапайым жағдайда жарык өткізгіш талшықты диэлектрик түрінде болады, ішкі жағы кварц әйнек, сыртқы қоршамында жарықтың сыну көрсеткіші ішкі өзегімен салыстырғанда төмен болады; жергілікті желілерде — өте жоғары жылдамдықпен (100 Мбит/сек) мәлімет жеткізе алатын кабель түрі; мәліметтерді жеткізуге арналған шыны талшықтан тұратын физикалық орта; лазермен немесе жарық диодымен (LED) өндірілетін әрі модульденген жарық ағынымен жеткізілетін ақпарат.

Оптикалық кабельдің талшығының негізгі 2 типі болады: бір модалық және көп модалық. Ескерте кету керек, соңғысы, бағасы арзан болғандықтан, көп таралған. Артықшылығы: өткізгіштік қабілеті жоғары, электрмагниттік сәуле шығармайтындықтан, ондағы ақпарат ұрланбайды, кедергі болмайды, жеткізу ара кашықтығы көп (қайталауышсыз 2 км-ден асады), салмағы жеңіл. Оптикалық талшық әр түрлі тәсілдерімен өнделеді, оптикалық сәулеленуді әр түрлі толқын толқын ұзындығында таратуды қамтамыз етеді. Құрылымдық қатынастарына байланысты олар өзекше диаметрімен ажыратылады.

Көпмодты талшық ( мод- бағытталған толқын)- көптеген толқын түрлерін өткізеді. Оның өзекше диаметрлері 50 немесе 62,5 мкм, шағылысу қабықшасынікі-125 мкм. Ол жергілікті желіде қолданылады және оның беру жүйесіндегі жылдамдығы 400 Мбит\с. Сәуле шығару көзі ретінде суперлюминесцентті диод қолданылады. Ол 850 не 1300 нм толқын ұзындығында сәулеленеді.

Көпмодты талшыққа әр түрлі бұрышпен түскен сәуле әр түрлі жолдармен таралады. Сондықтан оларды сатылы және градиентті деп бөледі. Сыну көрсеткішінің п өзгеруіне байланысты жарық енгізушінің екі түрі ерекшеленеді:

• сатылы – бұл радиус бойынша тұрақты сыну көрсеткішін көрсетеді ( өзгеріс сватылы өзекше- қабық аймағында байқалады);

• градиентті – бұлардың сыну көрсеткіші өзекшенің ортасынан шетіне қарай өзгертеді.

Сатылы және градиентті көпмодты талшықты сыну көрсеткіштерінің кескіні арқылы ажыратуға болады.

Сатылы кескінді көпмодты талшықты анықтайтын модаралық дисперсия болып табылады.

Градиентті талшық үшін модаралық дисперсия мәні аз, өйткені аз сыну көрсеткіші ортасында үлкен қашықтыққа таралатын сәуле мен көп сыну көрсеткіші ортасында аз қашықтыққа таралатын сәуленің таралу уақыттары бірдей.

Бірмодты талшық ( single mode fiber ) 8,5-10 мкм диаметрлі өзекшеден тұрады және ол 1300 және 1550 нм толқын ұзындықтарында лазерлі шығу көзін қолданатын кабельді теледидар мен телефон жүйесінде қолданылады.

Мұндай талшықта тек бір ғана мод ( сәуленің бір түрі) таралады. Ол сәуле оптикасы бойынша анықталмайды.

Бірмодты талшықта импульстің таралуы материалды дисперсия арқылы орындалады. Модаралық дисперсия нөлге тең.

Көпмодалы талшық бірмодалы талшық, аралас дисперсиялы талшық, нөлдік аралас диспресия талшықтары болып бөлінеді.

Көпмодалы градиентті талшықта өзекшенің сыну көрсеткіші оның радиусына байланысты. Градиентті көпмодалы талшық диспресия бойынша сатылыға қарағанда техникалық сипаттамалары күшті. Көпмодалы талшықта дисперсияның негізге көзі – модааралық дисперсия.

Градиентті талшықта модааралық дисперсия сатылы көпаралық талшыққа қарағанда аз, сондықтан бұл грациентті талшықтың өткізгіштігінің жоғары болуына әкеледі.

Бірмодалы талшық өзекшенің аз диаметріне және модаралық дисперсияның болмауынан жоғары өткізгіштік қасиетке ие, бірақ қымбат лазерлік таратушыларды қолдануды талап етеді. Бірмодалы және көпмодалы талшықтар өзекше мен қабық диаметрі бойынша ғана емес, өзекшенің сыну көрсеткішінің кескіні арқылы да анықталады.

Сатылы көпмодалы жарықенгізушіде сәулелер өзекше-қабық шекарасында тез шығарылады, сәулелердің жүру жолдары әр түрлі, сондықтан олар берілетін белгінің (дисперсияның) щығарылуына әкеліп соғатын уақыт қозғалысы бойынша сызық соңынан келеді. Грациентті көпмодалы жарықенгізушіде сәулелер тәрізді траекториямен таралады, сондықтан да шағылысу аз болады.

Тек бір сәуле ғана таралғандықтан бірмодалы таратушы үлкен қолданысқа ие.

Оптикалық кабельдің (ОК) артықшылықтары:

1. Негізін кремний екі қышқылы құрайтын кварцтан жасалған талшық мысқа қарағанда арзан материал, сондықтан кең таралған.

2. Оптикалық талшықтың диаметрі жуықтап 100 кмк-ге тең, яғни ықшам және жеңіл, сондықтан оларды авиацияда, прибор жасауда, кабельдік техникада қолдануға қолайлы;

3. Шыны талшықтары – металл емес, байланыс жүйесінің құрылысында автоматты түрдде сегменттің гальваникалық ажырауына жетеді.

4. Байланыс жүйелері оптикалық талшық негізінде электр магниттік кедергілерге орнықты, ал жарықкенгізушімен берілетін ақпарат қабылданбайтындай, кіруге болмайтындай етіп қорғалған.

5. Оптикалық талшықтың негізгі қасиеті – ұзаққа шыдамдылығы. Талшықтың өмір сүру уақыты, яғни белгілі бір шектерде оларға өздерінің қасиеттерін сақтау 25 жылдан асады.

770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Басқа пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ