Өткізілген
күндері
3-сабақ
Сабақтың
тақырыбы:
1) Лексикалық тақырып:
Танысым. Кіруге бола
ма?
2) Грамматикалық
тақырып: Орфографиялық және орфоэпиялық
нормалар. Үндестік заңына сәйкес жалғаулар мен
қосымшалар.
Сабақтың
мақсаты: білімділік: Өткен тақырыпты еске түсіру,
жаңа сөздермен, сөз тіркестірін
талдау.
Дамытушылық: қазақша сөйлеу мәдениетін
дамыту, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру, сөздік қорларын
молайту, қызығушылық іс-әрекеттерін дамыту, сауатты сөйлеп, әдемі
жаза білуді үйрету;
тәрбиелік: ұйымшылдыққа, ұстамдыққа,
адамгершілікке үйрету тәрбиелеу.
Сабақтың
көрнекілгі: плакаттар, суреттер,
слайд.
Сабақтың
барысы:
І Ұйымдастыру
кезеңі
ІІ Үй тапсырмасын
сұрау.
Ереже:
Үндестік заңы – закон
сингармонизма.
В
казахском языке различают два вида
сингармонизма.
А) дауысты
дыбыстар үндестігі (гармония гласных
звуков);
б)
дауыссыз дыбыстар үндестігі (гармония согласных
звуков).
Буын
үндестігі
Суть
закона сингармонизма в следующем: в зависимости от слогообразующего
гласного в корне слово может принять только твердые или только
мягкие аффиксы әже-лер, бала-лық,
оқу-шы-лар-ға.
Если
последний слог слова твердый, то к нему присоединяется твердый
аффикс. Если последний слог слова мягкий, то к нему присоединяется
мягкий аффикс.
Дыбыс үндестігі
Прогрессивная и регрессивная
ассимиляция
Гармония
согласных бывает двух видов: прогрессивная и регрессивная
ассимиляция. По прогрессивной ассимиляции: Последний звук основы
влияет на первый звук окончание. Если последний звук глухой или
звонкий б, в, г, д, то начальный звук аффикса
глухой.
Например:
кітап тар. Иванов тар.
Если
последний звук основы звонкий, сонорный или гласный, то начальный
согласный звук аффикса звонкий или
сонорный.
Например:
ақын дар, үй-дің, қыз-ға.
Буын үндестiгi
|
1.Егер сөздiң алдыңғы буыны жуан болса, келесi
буын да жуан болады.(Если первый слог слова твердый, то и следующие
слоги бывают твердыми)
|
жуан буын +жуан
буынба+лақа+ғаз
қа+лам
|
|
2.Егер түбiрдiң соңғы буыны жуан болса, қосымша
да жуан болады.(Если последний слог корня (основы) твердый (с
твердыми гласными), то прибавляются твердый суффикс и твердое
окончание(с твердыми гласными)
|
жуан буын+жуан қосымша(твердый слог+твердый
суффикс и окончание)қағаз+ды
бала+лар
қалам+дар
|
|
3.Егер сөздiң алдыңғы буыны жiңiшке болса, келесi
буыны да жiңiшке болады.(Если первый слог слова мягкий, то и
следующие слоги бывают мягкими)
|
жiңiшке буын+жiңiшке буын(мягкий слог+мягкий
слог)те+ре+зе
ең+бек
|
|
4.Егер түбiрдiң соңғы буыны жiңiшке жiңiшке
дыбысқа (жiңiшке дауыстыға) бiтсе, қосымша да жiңiшке болып
келедi.
|
Жiңiшке буын+жiңiшке қосымша(мягкий слог+мягкий
суффикс)терезе+ге
еңбек+тiң
|
Буын үндестігіне
бағынбайтын қосымшалар
-
көмектес септік жалғауы: -мен,
-бен, -пен
-
–нікі, (-дікі, -тікі),
-тай,-тал, -дар, -еке, -тар
-
бей, би,
-кер,
-гер, -қор, -паз,
-қой,
-кеш, -хана,
-кес
4. –ов, -ова, -ев, -ева, -ин,
-ина [1,12б.] .
-
Көп нүктенің орнына тиісті
дыбыстарды қойыңыз [1,14 б.].
Менің атым
Г...лнұр.
Менің атым
С...лтан.
Қ...лым
таза.
Мен к...лге
барамын.
Мен Астан...да
қалдым.
Ол театрға
к...лді.
...кем
келді.
С...кен университетте
оқиды.
М...нау
– менің ұял...
телефоным.
Мен дәптерд... үстелге қойдым
.
-
Көп нүктенің орнына тиісті
дыбысты қойыңыз [1,15б.].
а/е
қ...лам
т...резе
ад...м
к...ме
т...мақ
жарық
бөлм....
ақ
қ...ғаз
о/ө
...тан
...сімдік
К...мір
...рындық
...қушы
...рнек
Ұзақ
...мір
ұ/ү
д...кен
...йрек
К...міс
ж...мыс
к....рек
...стелдің
беті
Қазақ
...лты
ы/і
тапс...рма
с...нақ
көл...к
ес...к
жылқ...
Алмат....
қалас...
Ауа
рай...
3.Тыңдалым [2,10
б.]
Тыңдаңыз және жазыңыз (аудио
құрылғымен жұмыс).
4. тыңдаңыз және жазыңыз
[2,11б.].
4. сандарды тыңдаңыз және
жазыңыз [2,11б.].
Сөйлесім
4.Жұптық жұмыс. Рөлдерге
бөлініп амандасыңыздар [2,11 б.].
Работа в паре. Приветствуйте
друг друга, разделившись по ролям.
Оқытушы
– ректор
Студент
– президент
Директор
– министр
Қызметкер –
қызметкер
6. сөйлемді амандасу үлгісімен
толықтырыңыз [2,11б.].
Дополните предложения по
образцу приветствия .
Ілес
Серік
Ермекұлы
Мәдина
Пайдаланылған
әдебиеттер:
-
Қазақ тілін оқытуға арналған
грамматикалық анықтағыш. Г.Қ.Досмамбетова, З.С.Ерназаров,
З.С.Күзекова, А.О.Тымболова – Астана: Ұлттық тестілеу орталығы,
2012 – 308 бет
-
Қазақ тілі. Қарапайым деңгей:
оқулық/ Г.Қ.Досмамбетова, А.К.Балабекова, А.Т.Бозбаева-Хунг,
А.Д.Сейсенова. – Астана: Ұлттық тестілеу орталығы, 2012 -164
бет
03 Қаңтар 2019
429
0 рет жүктелген
