Тақырыбы Жаңа технологияларды тиімді қолданудың бастауыш сынып оқушыларын оқыту мен тәрбиелеудегі маңыздылығы

Түркістан облысы адами әлеуетті дамыту басқармасы

Сайрам ауданының адами әлеуетті дамыту бөлімі

«№37 жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

«Инновациялық идея»

Тақырыбы Жаңа технологияларды тиімді қолданудың бастауыш сынып оқушыларын оқыту мен тәрбиелеудегі маңыздылығы

Орындаған: №37 жалпы орта мектебі директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Маденов Галибжан Мирсаидович.

Мазмұны:

1.Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2.1 «Технология» ұғымы және оның оқу үрдісіндегі рөлі

2.2 Бастауыш сыныптарда деңгейлік саралау оқыту технологиясы арқылы оқушылардың өздігінен жұмыс жасау дағдылары мен танымдық қабілеттерін арттыру

2.3  Бастауыш сыныпта дамыта оқыту технологиясының тиімділігі

2.4  Бастауыш сыныптарда «Мәңгілік ел» ұлттық идеясы негізінде жалпы адамзаттық құндылықтар рухында тәрбиелеу мәселелері.

3.Қорытынды

4.Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

«Бала дамуының ең шарықтау шегі – бұл тіл мен ойдың шығармашылығы»
(Л.Выготский)

«Адам ұрпағымен мың жасайды» - дейді халқымыз. Ұрпақ жалғастығымен адамзат баласы мың емес миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз - оқу. Қазіргі мектеп мұғалімдерінің алдында тұрған басты міндет - оқушылардың шығармашылық білім дағдыларын қалыптастыру. Шәкәрім Құдайбердіұлы «Адамның жақсы өмір сүруіне үш сапа негіз бола алады, олар барлығынан басым болатын адал еңбек, мінсіз ақыл, таза жүрек.Бұл сапалар адамды дүниеге келген күннен бастап тәрбиелейді» деп есептейді: Ұрпақ тәрбиесі - бұл болашақ тірегі, мемлекеттік маңызды іс. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңының 3 таруының 11 бабында осылай айтылған:

1 ) ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіптік шыңдауға бағытталған сапалы білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау;.

9) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының өзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану;

Сондай- ақ Қазақстан Республикасының жалпы білім беру Мемлекеттік стандартының 4 бөлімінің 4,6 тарауында: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім мекмелері стандарт бойынша берілген оқушылардың дайындық деңгейіне жету үшін тәрбиелеудің, оқытудың, дамытудың денсаулық сақтау ортасын қамтитын әр түрлі әдіс- тәсілдер мен педагогикалық технологияларды қолдануға болады, деп жазылған.

Осыған сүйеніп, өз басым оқытудың жаңа технологияларын қолдану арқылы сабақтың тиімділігін арттыру жолдарын іздестіру мақсатында жаңа технологияларды үйреніп, олардың сабаққа берер пайдасы және оқушы білімін кеңейту, ой-өрісін жетілдіру, тілдерін дамыту, шығармашылықтарын арттыру, оқуға деген ынтасын жоғарлатудың оңтайлы жолдарын табуды көздедім. Қазіргі кездегі кеңінен қолданылып жүрген деңгейлеп саралай оқыту технологиясы, дамыта оқыту технологиясы мен модульдік оқыту технологиясын осы жұмыста барынша көрсетіп, олардың сабақтың тиімділігін арттырудағы әсері мол екенін айтқым келеді.   Міне, өз ұрпағының өнегелі, өнерлі, еңбексүйгіш, абзал азамат болып өсуі үшін халық педагогикасының негізгі мақсатын шығармашылықпен оқу - тәрбие үрдісіне тиімді пайдалану әрбір ұстаздың міндеті болып табылады. Сондықтан, ұстаз - мұғалімдер қауымының алдына өте үлкен міндет жүктелді. Бүгінгі таңда жас ұрпаққа пәнді тиімді ұғындырудың бірі - жаңа технология негіздері болып табылады.Қазіргі кезде білім беру саласында болып жатқан ауқымды өзгерістер түрлі ынталы бастамалар мен түрлендірулерге кеңінен жол ашылуда. Осы тұрғыдан алғанда, ұрпақ тәрбиесімен айналысатын әлеуметтік - педагогикалық қызметтің тиімділігін арттыру, оны жаңа сапада ұйымдастыру қажеттігі туындайды. Бұл үшін мұғалімдердің инновациялық іс - әрекеттің ғылыми - педагогикалық негіздерін меңгеруі мақсат етіледі. Ал жаңа технологияны пайдалану міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра отырып мүмкіндік деңгейге жеткізеді. Сондықтан бастауыш сынып мұғалімдерінің біліктілігін көтеру мен шығармашылық, педагогикалық әрекетін ұйымдастыруда қазіргі педагогикалық технологияларды меңгерудің маңызы зор. Оқытудың жаңа технологиясы дегенде, ең алдымен, педагогикалық технология деген ұғымды түсіну керек. Оқыту, білім беру тәжірибесі педагогикалық үрдістің сапасын үнемі арттырып отыруды талап етеді. Осыған байланысты ғылым мен тәжірибеде педагогикалық үрдістің сапасын көтерудің бай тәжірибесі жинақталған.  Педагогикалық технология терминінің анықтамаларын көптеген авторлар өз түсінігі мен өз санасында қалыптасқан көзқарастарын қалыптастырған:

- «Технология» - қалыпты өзгерту, өңдеу әдістері, өнері, шеберлігі, іскерлігі жөніндегі ғылым жиынтығы. (В. М. Шепель)

- «Педагогикалық технология» - жоспарланған оқыту нәтижелеріне жету процесін сипаттау болып табылады. (И. П. Волков)

- Педагогикалық технологиялардың даму сатыларын жан - жақты қарастырып зерттеген ресейлік ғалымдар – Ф. А. Фрадкин, Е. Ю. Рогачева, Л. И. Богомолова,

Педагогикалық технологияның тиімділігі:

1. Оқушы өздігінен жұмыс істеуге мүмкіндік алады, соған дағдыланады;

2. Оқушының жеке қабілеті анықталады;

3. Іштей бір - бірінен қалмауға тырысып, талпынады;

4. Тапсырмалық күрделену деңгейіне сәйкес оқушының ойлау, орындау қабілеті артады.

5. өзін - өзі тексеруге дағдыланады.

6. Мұғалім жекелеген оқушыларға көмектесуге мүмкіндік алады.

7. Орындау қабілетіне қарай бағаланады.

Бастауыш білім – үздіксіз білім берудің баспалдағы. Мұғалімнің негізгі ұстанған мақсаты - білімнің жаңа үлгісін жасап, белгілі бір көлемдегі білім мен білік дағдыларын меңгерту, оқу мен тәрбие үрдісін ұйымдастырудың сан түрлі жаңа әдіс - тәсілдерін іздестіру, жаңа технологияларды сабаққа тиімді пайдалана білуі, бір сөзбен айтқанда - оқу үрдісін дамыту. Бұған Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында айтылған «ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелетіні анық» деген пікірі нақты дәлел. Бүгінгі білім беру ісінің мақсаты – тек білім, білік дағдыларын меңгерту ғана емес, өзін - өзі дамытуға ұмтылатын, ақылды, алғыр, ой - өрісі кең, ақпарат көздерін өз бетімен қолдана алатын, қабілетті де талантты, жастарды тәрбиелеу. Үнемі дамып, өзгеріп отыратын баланың ішкі болмысы мен табиғатын қалыптастыруда мұғалімнің ықпалы ерекше. «Надан жұрттың күні-қараң, келешегі тұман»-деп М.Дулатов айтқандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Бүгінде жас ұрпаққа әлемдік стандартқа сай білім беру мәселелері республикамыздағы ғылыми – педагогикалық тұрғыда әлемдік тәжірибені саралай отырып, оқыту мен тәрбиелеуді заман талабына сай жаңашылдықпен ұйымдастыру жаһандану заманында басты мәселе болып отыр.   ҚР-ның Білім туралы заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті ұлттың және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» - деп білім беру жүйесін одан әрі дамытуды көздесе, ҚР білім және ғылымды дамытудың басым бағыттарын жүзеге асыру бойынша 2014-2016 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарында (ҚР БҒМ 2014 жылғыңғ 13 қаңтардағы №9 бұйрығымен бекітілген) біздің мемлекетіміздің әлемдегі бәсекеге қабілетті отыз елдің қатарына және әлемдік білім беру кеңістігіне енуі үшін білім беру мазмұн жаңарту міндеті белгіленіп отыр. Бұл, біріншіден, білім беруді заман талабына сай жаңа мазмұнда ұйымдастыру мәселесімен тікелей байланысты.

Екіншіден, білім беруді жаңарту оқушылардың білімін ғана емес, оларды қолдану дағдыларын, атап айтқанда, функционалдық сауаттылығын немесе құзыреттілігін қалыптастырумен байланысты.

Үшіншіден, білім беруді жаңарту Елбасының Жолдауындағы «Мәңгілік Ел» идеясына сәйкес оқу-тәрбие үдерісін оқушылардың патриотизмін, мораль және адамгершілік нормаларын, ұлтаралық келісім мен төзімділігін, физикалық және рухани дамуын, заңды құрметтеуін қалыптастыру міндетін алға қояды. «Мәңгілік Ел» идеясында белгіленген бұл құндылықтар жалпы оқу-тәрбие жұмысының негізі, бастауыш мектепте оқытылатын пәндердің арқауы болуы тиіс. Ұстаздарымыз бұл ретте күнделікті кез келген пәнді оқыту барысында әрбір сабақта «Мәңгілік Ел» құндылықтарын оқушылардың бойына сіңіруді естен шығармағаны жөн.

Төртіншіден, білім беруді жаңарту оқу-тәрбие процесіне заманауи әдістемелер мен технологияларды мұғалімдердің тиімді пайдалана білуіне байланысты екені сөзсіз. Сондықтан ұстаздар қауымы үнемі ізденісте болып, жаңалықты үйреніп, «өмір бойы білім алу» ұстанымымен жұмыс жасауы тиіс. бұл ретте мұғалімдерге толық еркіндік беріліп отыр.

Бұл міндеттерді шешу үшін, әрбір білім беру мекемедегі ұжымның, әрбір мұғалімнің күнделікті ізденуі арқылы қайта құру мен барлық жаңалықтар,өзгерістерге батыл жол ашарлық жаңа практикаға, жаңа қарым-қатынасқа өту қажеттігі туындайды .   Қазіргі замандағы талапқа сай білімді ұрпақ тәрбиелеу үшін,жас ұрпақтың ой-өрісін дамытып,алған білімдерін өз мүддесіне және қоғам алдында  қолдана алу дәрежесіне жеткізу көзделіп отыр. Білім сапасын жаңартып, ұлттың білім беру жүйесін бәсекеге қабілетті ету. Ал, білім сапасын жақсарту немесе жаңарту дегеніміз - үнемі алға ұмтылу, іздену.                                                                                                                                Сапалы білім алудың басты шарты - мұғалімнің кәсіби шеберлігі, оқыту әдістері мен жаңа заман талабына сай жаңашыл педагогикалық технологияларды сабақта жүйелі түрде қолдана білу. Дәстүрлі емес, жаңа технологиялар оқушылардың мектепке деген ынтасы мен қызығушылықтарын арттырады.

Бала мектепте ұстаздың жанында көп болғандықтан, оның тәрбиесіне де мұғалімнің жеке басының үлесі ерекше рөл атқарады. Сондықтан мұғалімнен оқыту-тәрбиелеу процесінде үздіксіз іздену талап етіледі .

Оқушылардың ой-өрісін дамытуда әр тақырып мазмұнына сай ойын элементтері, математикалық диктанттар, ребустар,с урет бойынша есеп құру, сөзжұмбақ, жұмбақ, ұйқасын табу сияқты толып жатқан әдістер қолданылады.Оқушылар оқу материалдарын түсініп қана қоймай, оны керек жерінде, яғни тәжірибеде  қолдана білуі керек. Математиканы оқыту жүйелі оқушылардың өз бетімен әрекет жасауына мол мүмкіндіктер береді. Ұзындықты практика жүзінде өлшеу, оны салыстыру «көп», «аз», «тең» сияқты таңбаларды, сандарды салыстыруға пайдалану - балалар ақыл-ойын дамытатын жұмыстар. Шартты сызбалар, ықшамдалған сурет, схема бойынша теңдеу құру арқылы  есеп шығаруда көрнекі құралдардың алатын орны ерекше. Оқушылардың ақыл-ой белсенділігін арттыру үшін, сабақта ойын есебін ұйымдастырудың да маңызы зор. Ойын есебі - сабақтың әсерлігін  арттырып, оқушылардың пәнге деген ынтасын тудырады. Сабақта «Күн мен түн», «Орнына қой», «Гүлдер», «Баспалдақ», «Математикалық таразы», «Балық аулау», «Үйшік»,т.б көптеген ойын түрлерін кеңінен пайдаланамын. Оқушылардың ойын дамыту үшін балалардың бәріне ортақ ерекшеліктеріне, дара ерекшеліктеріне де көңіл бөлемін.  Бала тілін дамыту оларға  түрлі жаттығулар, сан алуан жазу жұмыстарын орындату, мақал-мәтелдер, өлең жаттату, әңгімелер оқыту арқылы іске асырылады. Кейбір балалардың р-л, с-ш, ж сияқты дыбыстарды дұрыс айтпауы сирек те болса кездеседі. Сондықтан алғашқы күннен бастап тіл дамыту жұмысына көп көңіл бөлемін, таблицалар, суреттер,т.б. Тіл дамыту сабағының басты мақсаты – оқушыларға әдеби тілімізді меңгерту. Бастауыш сыныпты бітіргенде байланыстырып сөйлеудің қарапайым түрлерін толық меңгерулері керек. Сондықтан ойларын байланыстырып, әңгіме түрінде жазуға дағдыландырамын. Мазмұндама, диктант түрлері, жаттығу жұмыстарын жүргіземін. Мысалы: Бірде  «Тіл дамыту» сабағына  «Әліппе» оқулығының сыртын қаптап әкелдім.

-  Мынау не  ?

-  Ол қапталған кітап

-  Не үшін керек екенін кім айтады ?

-   Оқу үшін керек.

-   Кітап адамның досы. Біз оны оқимыз, суреттерін көреміз.

-  -Біраздан соң қапталған қағазды алып тастап көрсеткенде, бәрі шулап қоя берді.

-  Бұл «Әліппе». Бізге оқу, жазуды үйретті.

Кейде жеке –жеке сөздер беріп те, сөйлем құратамын. Оқушылардың тілін дамыту күн, апта, ай, тоқсан сайын күрделене түседі.Тіл дамыту жұмысын жүргізуде көрнекіліктің маңызы зор. Мысалы: «Үй жануарлары» тақырыбы бойынша

-  Мынау не?

-  Ол-ат ,түйе

-  Сыртқы түрінде қандай айырмашылықтар бар?

-  Ат кішкене ,түйе-үлкен. Аттың жалы, түйенің өркеші бар. Аттың тұяғы тік, түйенің табаны жалпақ т.б. Бұл жерде балалар ойланып салыстырады. Сыртқы түрінен айырмашылықты іздеді. Соның нәтижесінде  көзін жеткізіп ой-тұжырымын сөз арқылы білдірді.Тілін дамыту үшін жаңылтпаш, әңгіме, жұмбақ жаттату тиімді. Баланың тілін дамытуда оның жас ерекшелігіне, біліміне жаттығуды жүйемен жүргізуге ерекше көңіл бөлген жөн. Заттарды топтастыру, даралау, ерекшеліктерін ажырату сияқтыжұмыстар баланың ойын  кеңейтіп, тілін дамытады.Барлық сабақтарда әрбір оқушының белсенді іс-қызметке қатыстыру, одан үйренетін тақырып жөніндегі түсініктерді ұғымдар, тұрақты машықтар қалыптастыруға дейін жеткізу - менің мақсатым. Оған қол жеткізуге тірек схемалар көмектеседі.Тірек схемалар, не жай ғана тіректер бұлар түсіндіру сәтінде оқушылардың көз алдында  пайда болатын таблицалар, қалталы полотно, сызба, сурет т.б. Схемалармен жұмыс істеудегі ең маңызды шарт - олардың плакаттар сияқты ілулі тұрмай, сабақтағы жұмысына  ұдайы қатыстырылып отыруы. 1-сынып оқушылары, кешегі балабақша бүлдіршіндері; олар бейнелерді жақсы көреді, солар арқылы нақты ойланады. Оқушының шығармашылығына бағыт-бағдар беруді ең алғаш білім мазмұнына енгізген М.Жұмабаев болатын. Ол балалардың ойларын дамыту туралы «Ойлау жанның өте бір қиын терең ісі» деп атап көрсете келіп, тәрбиені баланың ойлап үйренуіне көп күш жұмсау керектігін ескертеді. Ойлап үйрену туралы сөз еткенде оқушының ойын, есін, қиялын, интелектісін дамыту туралы айтылғаны деп түсіну керек. Осы қабілеттерін дамыта отырып, ойлау қабілетін жоғарғы деңгейге көтеруге болады.

Енді өзім сабақ беретін 1-сынып оқушыларымен осы бағытта жүргізілген жұмыстарыма тоқталмас бұрын оның себебін айтайын:

*Сауат ашу кезеңіне кейінгі орындалатын жазба жұмыстарындағы жіберілген қателер және олардың жүйелі түрде қайталануы. Мысалы: көшіріп жазу кезінде әріп тастау, соңғы әріптерді жазбай кету, тапсырмаларды шала орындау.

*Мәтінмен жұмыс істеу барысында соңғы сөздерін, соңғы буынын тастауы, өзгертіп оқуы, мәтіннің мазмұнын өз сөздерімен айтып беруге көптеген оқушылардың қиналуы, өлең жаттауға ынталарының болмауы, берілген тапсырмаларды ұмытып кетуі, т.б.

Осы байқаған олқылықтарды жүйелей келіп, оқушылардың ойын, есте сақтауын, ойлауын, өзінің іс-әрекетін бақылауын, жүйелеуін зерттеуге арналған сынау жұмыстарын жүргізуге  шешім қабылдадым.

1.Элькониннің графиктік диктанты:

Жүргізілген алғашқы сынау нәтижесі - 39%, бірнеше рет осы тәріздес жүргізілген жаттығу жұмысының арқасында соңғы жүргізілген  графиктік диктант - 84%

2.Шульте кестесі ойынның тұрақтылығын дамытуға, жаттықтыруға  арналған тапсырмалар

1.Цифрларды өсу ретімен тауып, атау.                                                                                         2.Кему ретімен атау (1,2) сынып)                                                                                                             3. Тақ және жұп сандарды өсу және кему ретімен атау (3,4)-сынып)                                      4.Жұптасып, топпен жұмыс істеуге үйрету. Цифрларды кезектесіп санау. 1,2,3,4,5,6,7, тура, кері. Кез-келген ретпен жазылған әріптер немесе цифрлар жазылған бет беріледі; мысалы мынадай тапсырмалар орындалуын талап етеді:

1. А әрпінің астын сыз.                                                                                                                          2. Қ әрпінен кейін келген а –ның астын сыз.                                                                                       3.Қатар келген бірдей дауыссыз дыбысты қоршап қой т.б.

3.Есте сақтауын диагностикалау және жаттықтыру. Баланың есте сақтауы                               а) есту арқылы ә) көру арқылы(суреттер әртүрлі топтағы)                                                                                                    б) іс-әрекет арқылы                                                                                                         Оқушыларымның көру және есту арқылы есте сақтау деңгейін анықтау үшін төмендегідей тапсырмалар орындаттым.

 Таңбалар қатарын мұқият қарап, есте сақтау сұралады. Содан соң осы қатарды жазып шығу керек, әр таңба өз орнында болуы керек.

9

7

2

8

3

6

770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Осы аптаның ең үздік материалдары Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ