«Рымбек Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі» КМҚК

(білім беру ұйымының атауы)

Ашық оқу сабағының

жоспары

Тақырыбы:Құжаттарды жасау үшін мәтіндік редакторды қолданады. Мәтінді өңдеуді және пішімдеуді орындайды

Модуль/пән атауы: БМ2.Ақпараттық-коммуникациялық және цифрлық технологияларды қолдану

Курс 2, топ 22 ЕА-1

Дайындаған педагог: Қайырбекова Гүлзат Қайырбекқызы

Күні: «_20_»___03_____2024ж.

Оқытушылар Қайырбекова Г.Қ.

(қолы) (аты жөні)

Ресурс №2

Бағалау парағы

Бағалау шкаласы келесі ұпайлар бойынша бағаланады:

0 балл-0-49 %

1-30 балл-50-69 %

31-70 балл-70-89 %

71-100 балл-90-100 %

Ескерту: бағалау кезінде студенттердің белсенділігі де ескеріледі.

Ресурс №3

https://joyteka.com/ru/100591498

Тест сұрақтары:

1. MS WORD программасында мәтінді қағазға қалай басуға болады?

1. Файл/Беттің параметрлері;

2. Файл/Алдын-ала көру;

3. Файл/Печать

2 MS WORD программасын қалай іске қосуға болады?

1. Пуск-Все программы-Microsoft Office-Microsoft Word

2. Пуск-Стандартные-Microsoft Office-Microsoft Word

3. Мой компьютер- Все программы-Microsoft Office-Microsoft Word

3.Мәтінге суретті қалай кірістіреді?

1. Файл – Картинки - Вставить

2. Вставка – Картинки – Таңдау-Қою

3. Файл – Картинки - Сохранить

4. WORD құжатын қалай сақтауға болады?

1. Файл – Сохранить как – Имя файла- Сохранить

2. Вставка – Сохранить как – Имя файла - Сохранить

3. Файл – Картинки - Сохранить

5.Құжаттың бет нөмірлерін қалай қоюға болады?

1. Вид – Номера страниц - Ок

2. Вставка – Номера страниц - Ок

3. Файл – Номера страниц - Ок

Ресурс №4

https://learningapps.org/watch?v=ps8wtbud324

1. Мәтінге суретті қалай кірістіруге болады?

2. Сақталған құжатты қалай ашамыз?

3. Құжат бетіне колонтитул қою болады?

4. Мәтіндік редактордың қызметі?

5. Кестеде бір ұяшықтан келесі ұяшыққа көшу үшін қай пернені қолданамыз?

6. Word программасында суретпен жұмыс істеу үшін қай аспаптар тақтасын қолданамыз?

Жауабы:

1. вставка картинка

2. файл-открыть

3. вставка-колонтитул

4. мәтінді өңдеуге арналған

5. Tab

6. Стандартная

Ресурс №6

БМ2. Құжаттарды жасау үшін мәтіндік редакторды қолданады. Мәтінді өңдеуді және пішімдеуді орындайды

МӘТIНДIК ҚҰЖАТ – бұл алфавиттiк-сандық символдардан басқа графиктiк объектiлерден және мәтiндi пiшiмдеу туралы басқару ақпараттарынан тұратын мәтiндiк редактордың көмегiмен құрылған файл.

Объектілерді өңдеу WORD редакторы кез келген атпен және doc кеңейтілуімен сақталады.

       Редактордың негізгі атқаратын қызметі:

• мәтінді енгізу;

• редакциялау;

• форматтау. 

Редакциялау  кезінде мәтінді өзгертуге және толықтыруға болса, ал форматтау  кезінде  мәтіннің ішкі жағын өзгертуге болады .

Форматтау – бұл мәтіндердің сыртқы түрі мен олардың беттегі орналасуын түрлендіру. Word программасында мәтіндерді форматтаудың бірнеше тәсілі бар:

     символдарды форматтау – ол жеке символдарда немесе символдар тобында қолданылады;

     азат жолдарды форматтау  – азат жолдардың барлығын түгелдей форматтау үшін қолданылады;

     автоформаттау– Автоформат стилін, шаблонын және командаларын қолданылады.

Мысалы,  символдарды қарайтылған, қисайтылған немесе асты сызылған түрде түрлендіруге болады немесе қаріптерді үлкен әріптермен теруге болады.

Компьютерде мәтінмен жұмыс жасаудың келесі мүмкіндіктері бар:

• мәтінді түзетуге, мәтін үзінділерін қосуға, мәтін жолдар арасына жаңа жолдар қосуға, түрлі құжаттарды бірін-біріне қосуға, мәтін шекараларын тегістеуге, жолдарды экранның ортасына келтіруге, құжатты сақтап, оны баспаға қанша дана болса да шығаруға болады.

• әр түрлі қаріптерді, түрлі тілдердің алфавиттерін, сондай-ақ графикалық символдарды пайдалануға болады.

• мәтін арасына кестелерді, суреттерді, графиктерді кірістіруге, сонымен қатар мәтіннің өзін түрлі пішінде (қисық бойында орналастыруға, «көлемді» пішін беруге, көлеңкелеуге және т.б.) орналастыруға болады.

• қағазға жазылған мәтіндерді, құжаттарды (хат, кітап мәтінін және т.б.) сканер арқылы өткізіп, тану бағдарламасының көмегімен мәтіндік пішімге келтіруге болады.

• стандартты құжаттарды шығарғанда дайын үлгілерді пайдалануға болады.

• мәтіндерді дискілерге қысып жазып қоюға болады.

Меню қатары. Word редакторында менюдің 9 пункті бар, олардың барлық командалары мен құралдары тақырыптары бойынша топталған. Кез келген меню командалары туралы анықтама алғыңыз келсе, онда құралдар тақтасында орналасқан батырмаға апарып, тышқан батырмасын басу жеткілікті. Word редакторының терезесінде орналасқан кез келген батырмалар мен оның элементтері жөнінде мағлұмат ала аласыз (батырмалар, сызғыштар және т.б.).

Құралдар тақтасында орналасқан батырмалар командаларды жедел түрде шақыруға негізделген. Батырмалардағы бейнеленген суреттер орындалатын амалдарды белгілейді.  Егер тышқан нұсқағышын нақтылы бір батырмаға алып барсақ, онда сол батырма туралы анықтама пайда болады, яғни сол батырманың атқаратын қызметін түсіндіреді. 

Форматтау сызғышы беттің алаңын, азат жолды қою, кестенің ұяшықтарының өлшемін реттеу қызметін атқарады.

Айналдыру жолағы (мәтіннің орналасуын қарау сызғышы) тік және көлденең бағыттарда құжаттардың  беттер ретінде  орналасуына  мүмкіндік береді.

Қалып-күй қатары белсенді құжат туралы ақпарат береді (беттер санын, меңзердің орналасуын және т.б.), ал меңзердің құралдар тақтасындағы нақтылы батырмаларда көрсетілуі сол батырманың атқаратын қызметін көрсетеді.

Алдын ала қарау режимін таңдау батырмалары түрлі режимдерде құжаттарды қарауға мүмкіндік береді, бірақ ол құжаттың мазмұнына ешқандай әсер етпейді.

ОРФОГРАФИЯНЫ ТЕКСЕРУ

Word-та орфографияны тексеру үшін программаға біріктірілген негізгі сөздік және қолданушының сөздігі қолданылады.    Негізгі сөздікті өзгертуге болмайды, бірақ  қолданушының сөздігіне жаңа сөздерді қосуға болады. Егер де мәтінде грамматикалық қате сөз табылса, онда қате сөздің асты қызыл және пунктуациялық қате сөз табылса, онда жасыл түспен сызылады.

Толық терілген мәтіннің  орфографиясын  тексеру үшін Сервис Правописание... командасын орындайды немесе қүралдар тақтасындағы Правописание батырмасы бойынша шертеді.

Ашылған сұхбат  терезеде ұсынылған нұсқаларының біреуін тандауға, барлығын өткізіп жіберуге немесе басқа сөзбен алмастыруға болады.

Кез келген сөздің дұрыстығын мәтінді теру кезінде тексеру үшін сол сөз бойынша тышқанның  оң жақ батырмасын шертіп, жанама менюде ұсынылған нүсқалардың бірін таңдауға немесе өткізіп жіберуге болады.

ПАРАҚТЫ ФОРМАТТАУ

Парақты форматтау құжаттың әрбір парағының түрін анықтау үшін қолданылады. Парақты форматтау кезінде парақтың өлшемі, бағыты және өрістері қаралады.

Парақтың параметрлерін өзгерту үшін Файл  Параметры страницы... командасын орындайды. Ашылған сұхбат  терезеде қажетті параметрлерді бекітеді. 

БӨЛІМДІ ФОРМАТТАУ

Бөлім дегеніміз – сипаттамасы басқа бөлімдердің сипаттамасына тәуелді емес, құжаттың бір бөлігі. Үнсіз келісім бойынша бүкіл құжат үлкен бір бөлім ретінде қаралады.

Бөлім бағана санын немесе парақтың нөмірлеу стилін өзгерту кезінде форматталады. Өзгертілген параметрлер құжаттың барлық парақтарына әсер етсе, онда ол парақты форматтауға жатады.

Бірнеше парамертлер бойынша бөлімді форматтау үшін мәтінді белгілейді және Файл  Параметры страницы... командасын орындайды. Ашылған сұхбат  терезеде Макет астарлы бетін таңдайды. Применить өрісінде үнсіз келісім бойынша К выделенному тексту қатары бекітіледі.

Сонымен қатар бұл астарлы бетте бөлімнің қай жерден басталатыны, колонтитулдардың параметрлері және мәтінді тігінен туралаудың әдістері анықталады.

Бөлімнің қай жерден басталатынын анықтау үшін Начатъ раздел тізімінен бір қатарды таңдайды. Бұл тізімде қай жерден келесі бөлімнің басталатыны және алдыңғы бөлімнің аяқталатыны көрсетіледі. 

Найти және Заменить командалары мына жағдайларда қолданылады:

    Мәтін үзінділерінің барлық бөліктерін іздеуге болады. Ол үшін мәтін үзінділерін, белгілі бір ретпен форматталған үлкен әріппен жазылған бөліктерін бөліп көрсетіп беру қажет. Мысалы, «Сара» сөзін «САРА», не болмаса «ИманГАли» сөзін «Иманғали» сөздерін алуға болады.

    Белгілі бір мәтінді іздеуге және бір мәтінді басқа мәтінмен алмастыруға болады. Бар сөздегі мәтін үзінділерін немесе оның бөлігін ғана алмастыруға болады мысалы, ал сөзін алғашқы сөзімен алмастыру керек. Бір уақытта мәтінді алмастырып және оны форматтауға болады. мысалы, «Фирма Сара»  «АҚ Сара» деп алмастыруға болады.

КОЛОНТИТУЛ

Жоғарғы колонтитул дегеніміз – құжаттың әрбір парағының жоғарғы жағында шығатын мәтін немесе графикалық бейне; төменгі колонтитул дегеніміз – құжаттың әрбір парағының төменгі жағында шығатын мәтін немесе графикалық бейне. Жоғарғы және төменгі колонтитулдар жұп және тақ парақтар үшін әртүрлі болуы мүмкін.

Құжатқа колонтитул қосу үшін Вид  Колонтитулы командасын орындаймыз. Word сол кезде Разметка страницы режиміне өтеді және экранға Колонтитулдың құралдар тақтасы шығады. Жоғарғы және төменгі колонтитулдар арасында ауысу үшін Верхний/Нижний колонтитул батырмасын шертеді немесе тік айналдырма жолағының көмегімен құжаттың парағын төменге айналдырады. Колонтитулдың мәтіні қарапайым мәтін сияқты енгізіледі және форматталады. Төменгі және жоғарғы колонтитулдардың мәтіні теріліп болғаннан кейін Закрыть батырмасын шертеді.

КОЛОНТИТУЛДАРДЫ ӨШІРУ

Колонтитулды өшіру үшін Вид  Колонтитулы командасын орындайды және жоғарғы немесе төменгі колонтитулда мәтіннен өшірілетін бөлікті белгілейді де,  Delete немесе Васkspase пернесін басады. Келесі колонтитулды өшіру үшін Колонтитулдың құралдар тақтасында Переход к следующему батырмасын шертеді және жоғарыда айтылған әдіс бойынша өшіреді.

ПАРАҚТЫ НӨМІРЛЕУ

Парақты нөмірлеу - форматтаудың қарапайым амалдарының бірі. Парақты нөмірлеу үшін Вставка  Нумера страниц... командасын орындайды. Ашылған сұхбат терезеде қажетті параметрлерді бекітеді.

Нөмірленген тізімдерді құру

1. Құралдар тақтасынан  Форматирование батырмасын сосын     Нумерацияны басамыз.

 2.  Тізімнен бірінші элементті шығарамыз.

 3. <Enter> батырмасын басамыз және т.б. Нөмір автоматты түрде шығады.

Таңбаланған тізімді құру 1. Негізгі менюдан  Форматирование таңдаймыз да  Маркеры батырмасын басамыз.

 2.  Тізімдегі алғашқы элементті шығарамыз.

 3. <Enter> батырмасын басамыз және т.б. Нөмір автоматты түрде шығады.

Тәжірибелік тапсырмалар:

Кестенің торы (кестесі) берілген, оны ретке келтіру керек, барлық кестені бір бетке орналастырыңыз, түскі үзілістер туралы ақпаратты қосыңыз төменгі астын сызуды бос орынға ауыстырыңыз қажет болған жағдайда мәтінді ұяшықтарға орналастырыңыз қаріптер мен олардың өлшемдерін өзгерту мүмкін емес егер бұл кесте логикасын бұзбаса, бос жолдарды жоюға болады.

№2 тапсырма: Төмендегі формулаларды жазыңыз:

1.

2.

3.

4.

Ресурс №8

https://wordwall.net/resource/70192793/уорд-20-сұрақ

1.Мәтінге суретті қалай кірістіруге болады?

1)Правка-Картинки

2)Формат -Картинки

3)Вставка - Картинки

2. Сақталған құжатты қалай ашамыз?

1)Файл-Открыть

2)Правка -Открыть

3)Формат-Сохранить

3. Құжат бетіне колонтитул қою болады?

1)Вставка- Колонтитул

2)Файл- Колонтитул

3)Вид - Колонтитул

4. Мәтіндік редактордың қызметі?

1)Сурет салуға арналған

2)Есептеуге арналған

3)Мәтін өңдеуге арналған

5. Мәтінді бағанға қалай бөлуге болады?

1)Вставка-Колонки

2)Формат - Колонки

3)Разметка страницы – Колонки

6.Word  программасында дұрыс істемеген жұмысты жойып, алғашқы қалпына келтіру үшін:

1) «Отменить» батырмасын басу.

2) «Копировать» батырмасын басу

3) «Вставить» батырмасын басу

7. меню-формат-абзац командасы арқылы:

1) парақтарды нөмірлеуге болады

2) абзацты ерекшелеуге болады

3) Абзацтың бірінші  сөзін оңға жылжытып теруге болады.

4) мәтінді бағаналарға бөлуге болады

5) абзацты жоюға болады.

8. Келтірілген операциялардың қайсысы «Меню-формат-абзац» командасы арқылы істелінбейді:

1) Абзацты ерекшелеу.

2) абзацтың бірінші сөзін оңға жылжытып теру

3) мәтіннің параққа орналасу тәсілін қалау

9. Тізімді нөмірлеу үшін:

1) меню-вставка-номера страниц

2) қаріпітің ( шрифттің ) көлемін өзгертеміз

3) «маркеры » батырмасын басамыз.

10. Маркерлі тізім дегеніміз:

1) абзац алдына сызықша немесе басқа символ қойылып терілген тізім.

2) абзац алдына номер қойылып терілген тізім

3) бірнеше бөлімдерден, тараулардан тұратын құжаттарды көркемдету

Ресурс 10

https://wordwall.net/ru/resource/70212381/сурактар

1. Micrоsoft Word мәтіндік редакторын іске қалай қосамыз?

2. Терезе элементтері қандай?

3. Word мәтіндік редакторында жаңа құжат қалай құрылады?

4. Құжатты сақтау командалары қандай?

5. Алдын-ала сақталған құжатты басқа атпен қалай сақтайды?

6. Құжаттың құрылымын басқару батырмаларына сипаттама бер

7. Мәтіндік редакторлардың мүмкіндіктері?

8. Шаблон таңдаудың қажеттілігі?

9. Кесте құрудың қандай жолдары бар?

10. Мәтінді кестеге қалай өзгертуге болады?

Оқытушылар Қайырбекова Г.Қ.

(қолы) (аты жөні)