Сабақтың тақырыбы: «Саяси құрбандар»Сабақтың мақсаты: Саяси қуғын сүргін құрбандары жөнінде оқиғаны оқушыларға дұрыс терең түсінік беру, олардың саяси санасын ояту, оқушылардың адамгершілік көзқарастарын қалыптастыру. Оқушылардың бойына Отансүйгіштікке, патриоттық сезімін, ерлік, батылдық, шындық, төзімділік, адамгершілік қасиеттерін дарыту.Саяси қуғын-сүргінге ұшыраған ақын-жазушылардың ерлігін, үлгі-өнеге ету. Кеңес Одағы кезіндегі Қазақстанда салынған еңбекпен түзеу лагерьлерінің тарихына шолу жасау.
Әнұран.1-жүргізуші; Құрметті ұстаздар мен оқушылар! Бүгінгі өткізіліп отырған «Қалшылдатқан қарлы ызғар ала бұртпа!» атты тәрбие сағатымызды ашық деп жариялаймыз. Алдымен бейне сюжетке назарсалайық Жанын қиған сен үшін,Тоқта досым, сабыр ет.Үнсіз тұрып бір минут, Басыңды иіп тағзым ет. Ендеше репрессия құрбандарын, хабарсыз кеткен , қаза тапқан ер-азаматтарды бір сәт үнсіз еске алайық 1-жүргізуші. 1930-1938 жылдар аралығында Қазақстанның ақын-жазушылары жазықсыз жазаланады. Олардың ішінде А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, М. Жұмабаев,С.Сейфуллин,Б.Маилин, І.Жансүгіров,М.Дулатов т.б көптеген жазықсыз қазақтың ақын, белсенді қоғам қайраткерлері жазықсыз атылды. 2-жүргізуші. «Халық жауы »деп айып тағылғандардың отбасы ,балашағасы қуғын сүргінге ұшырады.Жазықсыз жандардың 22 мыңдайы ату жазасына бұйырылды.Ату жазасынан аман қалғандардың да біразы отбасына қайта оралмады.
1-жүргізуші: Бақыт деген келер дәмім күреспен,Бақыт үшін қарт-бабалар күрескен.Бақыт үшін арпалысты әкелер,Жан аямай, жігерлерін жел ескен.Ән. «Ағаларым».2-жүргізуші; Отан-ана жылағанда шерленіп, Тапжылмастан шөгеді екен жерге бұлт.Қара бұлтты қақ жарайық деді де, Ұлыларым қарсы тұрды ерленіп. Әйтсе де ,сол қасіретті жылдар жыл сайын қайта жаңғырып өткенді еске салады. Сол жаңғырық бүгінгі жеткіншек ұрпақты бейбітшілікке, патриотизмге үндейді.1-жүгізуші;
1-Жүргізуші: Жазалау шараларын ұйымдастыру үшін Қазақстанда лагерьлер жүйесі құрылды. 1930 жылдың мамыр айында КСРО Халық Комиссарлары Комитеті «Қазақстанда еңбекпен түзеу лагерьін құру туралы» қаулы қабылдайды. Қазақстан картасында Карлаг, Степлаг, Алжир т.б лагерьлер пайда болады2- жүргізуші. Орыс тілі мемлекеттік тіл болғандықтан, қазақ тілінің дамуына зияны тиді. Қазақша жер-су атаулары өзгертіліп, орысша атаулар енгізілді. Қазақ халқының әдет-ғұрпы, дәстүрі аяққа басылды.1-Жүргізуші: Көрнекті тілші ,алым, әдебиет зерттеушісі, дарынды аудармашы, үлкен ағартушы Ахмет Байтұрсынов Патша өкіметінің отаршылдық саясатын айыптады.2-Жүргізуші: 1922 жылы 30 желтоқсанда Кеңес Социалистік Республикалар Одағының құрылғаны туралы шарт қабылдады. Съезд КСРО мемлекетінің басты белгісі-КСРО мемлекеттік елтаңбасын , жалауын бекітті. КСРО астанасы Мәскеу қаласы болып белгіленді. «Атамекен »әні орындалады.1-Жүргізуші: 1931-1933 жылдары Қазақстан халықтары аштыққа ұшырады, осы жылдары қуаңшылық болды. Осы жылдары 2 миллионға жуық қазақтар қырылды. Ашаршылыққа ұшыраған халықтың жағдайы өзен көлдерді жағалай бақа-шаян теріп, жол-жөнекей жәндіктерді, ит пен мысықты қорек еткендері де болды. Олар өз Отандарынан ашаршылыққа шыдымай Өзбекстан, Моңғолия, Түркменстан, Иран, Мәскеу,Ауғанстанға қоныс аударды. Елінен кеткен босқындар болатын.Өлең шумақтарымен. Аружан2-Жүргізуші: 1931-1933 жылдары республикадан жыл сайын халық санымен мал саны кеміп отырған. Қазақстанның қоғам қайраткері Тұрар Рысқұлов, С.Сәдуақасовтар зорлық-зомбылықтарына наразылығын Кеңес өкіметі басшыларына жеткізіп отырды, бірақ Кеңес өкіметі құлақ аспады. « Елім менің » әні1-Жүргізуші: 1929-1933 жылдар арасында 400-ге жуық көтерілістер болды.2-Жүргізуші: Қазақстанда кеңес мемлекетін нығайтуға белсене қатысушы, қазақ халқының даңқты перзенті – Тұрар Рысқулов. Кеңес өкіметі орнағаннан кейін оның жұмысына белсене қатысып РКФСР үкіметі төрағасының орынбасарлығына дейін көтерілді. Сонда тұтқынға алынып, «Халық жауы» деген жалған атпен атылып кетеді.Партия комитетінің бірінші хатшысы Голощекин атына жазылған «Бесеудің хаты» Тұрар Рысқұловтың Сталинге жазған хаты. Оқиға 1932 жылы болды. Оқушыларды шақырамызАхмет Байтұрсынов. Оның тағдыр – қиын, бірақ кісі қызығарлық тағдыр. Ғұмыры ащы арманға толы, алайда адамға өнеге боларлық ғұмыр. Мақсат-мұратының мазмұны, кей тұста қайшылықтарға соқтырды десек те, өте терең. 1929 ж. қамауға алынған қазақ зиялыларының ішінде «рухани көсем» А. Байтұрсынов та бар. 1937 ж. 9 қазанда сталиндік репрессияның қанды пышағына ілігедіТұрар Рысқұлов – адам ретінде де, қоғам және саяси қайраткер ретінде де ерте есейіп, есімі жиырма жастан асар-аспас кезінде жұрт аузына ілініп, халыққа танымал болды. Ол Сталиндік-Голощекиндік «Кіші Қазан» бағытын жүзеге асыру нәтижесінде жаппай ашаршылыққа ұшыраған өз халқына ара түсіп шырылдады. Сталинге хаттар жазды. «Ұлы көсеммен» сөзге келіп, айтысқа түсті, оның диктаторлық ел билеу тәртібіне қарсы шықты. Нәтижесінде 1937-1938 жылдары бүкіл ел көлемінде орын алған үлкен террордың құрбаны болып кете барды.Мағжан Жұмабаев – табиғат жаршысы, махаббат жыршысы. Оның бұл тақырыптардағы өлеңдерінің де негізгі тақырыбы тәуелсіздік. Ел тәуелсіздігінің жыршысы Мағжан ақынның өзі де 1937 жылы 30 желтоқсанда өз тәуелсіздігінен айрылып, қызыл қырғынның құрбандығына айналды.
« Менің Қазақстаным » әні. 1-жүргізуші. Қортындылай келе Сталиннің жеке басына табынудың салдарынан тұтас бір халық өздерінің ең асыл азаматтарынан айырылып қалды. Иә, Бәріміз репрессия құрбандары ұрпағымыз. Сол жылдары қан ішіп, қара жамылмаған қазақ отбасы жоқтың қасы. Сол нәубат жылдарында қазақтың жалпы санының жетпіс пайызға жуығы қырылып кеткенін Елбасы ашық айтты. Қазақ халқын қынадай қырған сол бір сұрапыл нәубатқа мәңгі лағынет айтамыз!
11 Ақпан 2019
3119
2 рет жүктелген
