Тармақталған алгоритмдерді программалау

Бөлімі:

«Python тіліндегі алгоритмдерді программалау»

Педагогтің аты-жөні:

Л.С.Абзолдаева

Күні:

15.02.2024 ж.

Сыныбы: 7

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

4.3. Тармақталған алгоритмдерді программалау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

7.3.2.1 Python программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушы үшін: Пайтон программалау тілін іске қосуды біледі.

Оқушылардың көбі үшін: тармақталған алгоритмдерді құрастыру жолдарын біледі.

Кейбір оқушылар үшін: Python программалау тілінде тармақталған алгоритмдерге мысалдар келтіреді.

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

1 мин.

Ұйымдастыру кезеңі

1. Сәлемдесу.

2. Оқушыларды түгендеу

3. Психологиялық жағымды ахуал орнату

- көңіл-күйлерің жақсы ма?

Олай болса, сабағымызды бастайық!

Амандасады

Жоқ оқушыларды айтады

• Ия

БИС

umaigra

topIQ

kundelik.kz

learningapps

wordwall

3 минут

Миға шабуыл әдісі

Алдыңғы білім мен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында берілген сұрақтарға жауап береді.

Umaigra платформасын-да берілген тапсырманы орындау арқылы, өткен тақырыптарды естеріне түсіреді

БИС

2 балл

https://www.umapalata.com/zexpo/game.html?LANG=RU&idGames=95221&mygames=s&tk=fded4e886e3947ccf1beddec768d04b830244c0ac10bcf464d6b8566c4fe5ed7

1 минут

12 мин.

Сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстыру. Оқушыларға жаңа тақырып бойынша түсіндіру

TopIQ платформасына кіріп, жаңа тақырыпты ашып, мұғалім айтқан нұсқаулықты орындайды.

TopIQ

 Сызықтық алгоритмнің тармақталған және қайталанған әрекеттері жоқ, әрекеттердің тізбектеліп орындалатын алгоритм екенін 6-сыныпта білдік. Күнделікті тұрмыста орындайтын іс-әрекетіміз әрқашан сызықтық болып ретімен орындала бермейтіні анық. Көп жағдайда түрлі іс-әрекеттерді орындау барысында туындайтын кедергілер бойынша шешім қабылдай білуіміз керек. Мысалы, баланың мектепке баруын сызықтық алгоритм ретінде қарастырайық. Бала таңертең тұрады, мектепке барады, сабақ оқиды, үйге қайтады. Ал осы алгоритмді орындауда таңертең бала ауырып қалса, кейінгі әрекет қандай болады? Бұл кезде екі жағдай туындайды. Баланың денсаулығы мүмкіндік берсе, ол мектепке барады, әйтпесе бармайды. Міне, осы әрекет барысында сызықтық іс-әрекетіміз туындаған жағдайға байланысты екіге ажырайды, тармақталады. Мұндай алгоритм-дер  тармақталған алгоритмдер деп аталады.

Тармақталу алгоритмінде «егер», «онда», «әйтпесе» түйінді сөздері қолданы-лады. Тармақталу алгоритмінде міндетті түрде шарт қолданылады.

Тармақталған алгоритм – орындалуы керек қадам белгілі бір шарттың орындалу немесе орындал-мауына байланысты жүзеге асырылатын алгоритм.

Шарт дегеніміз – тексеру нәтижесінде «иә» (ақиқат) немесе «жоқ» (жалған) логикалық мәндерін қабылдайтын логика-лық өрнек немесе пікір.

Кез келген программалау тілінде міндетті түрде шартпен жұмыс істейтін операторлар болады. Сол сияқты Python программа-лау тілінде де шарт тексеруге арналған арнайы if –else операторы қолданылады. Ағылшынның «if» сөзі «егер»,ал  «else»  сөзі  «әйтпесе»  мағынасын береді.  if-тен кейін шарт жазылады. Егер шарт орындалса, яғни ақиқат болса, онда көрсетілген команданы орындауға көшеді. Шарт тексеру үшін төмендегі салыстыру операторлары қолданылады

Сабақтың ортасы

Шарт тексеру операторының туындайтын шарттардың күрделілігіне қарай үш түрлі құрылымы бар. Біз әзірге екі құрылыммен ғана танысамыз.

  1. Шарт тексеру операторының қысқа жазылу түрі. if операторынан кейін шарт міндетті түрде жазылады. Шарттан кейін қос нүкте «:» қойылады. 1-командалар блогы тек шарт ақиқат «иә» болғанда орындалады. Ал 2-командалар блогы кез келген жағдайда орындалады (1-схема).
  Шарт тексеру операторын алгоритм түрінде өрнектеген кезде, блок-схемада ромб фигурасы қолданылады (2-схема).

2. Шарт тексеру операторының толық жазылу түрі. Шарт тексеру операторының қысқа жазылу түрі тек туындаған шарттың ақиқаттығын тексереді. Шарт жалған болған кездегі орындалуы керек қадамды көрсетпейді. Ол үшін шарт тексеру операторының if – else толық құрылымы қолданылады (3-схема).
  Шарт тексеру операторының толық жазылу түрін (4-схема) өзімізге түсінікті, қарапайым тілде төмендегіше оқуға болады: «Егер қойылған шарт орындалса, онда 1-команда немесе командалар блогын орында, әйтпесе 2-команда немесе командалар блогын орында».

15 минут

Жеке жұмыс

1-тапсырма.
 ​К саны берілген. Осы санның жұп немесе тақ екенін анықтайтын программа құр. Егер сан тақ болса, экранға 1 немесе 0 шықсын.

Мысалы Нәтиже

17 1

62 0

Дескриптор:

- Пайтон программасын іске қосады

- Шарт жазады

- Берілген санның жұп немесе тақ екенін анықтайтын Пайтонда программа құрады

- Нәтижесін шығарады

- Пайтон программасын іске қосады

- Шарт жазады

- Берілген санның жұп немесе тақ екенін анықтайтын Пайтонда программа құрады

- Нәтижесін шығарады

k=int(input())

if k%2==0:

print('0')

else:

print('1')

4 балл

5 минут

2-тапсырма
 ​Пернетақтадан кез келген бүтін сан енгізілген. Енгізілген санның «оң» немесе «теріс» екенін анықтайтын программа жазу.

Дескриптор:

- шарт қояды

- Берілген санның оң немесе теріс екенін анықтайтын программа жазады

- шартты дұрыс қояды

- Берілген санның оң немесе теріс екенін анықтайтын программа жазады

a=int(input(‘a=’))

if a>0:

print(‘on san’)

else:

print(‘teris san’)

2 балл

https://learningapps.org/display?v=pq8kc4dj322