Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ 11 сынып.

Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ

интеллектуалдық ойын

Максаты: Оқушыларға тарих сабағынан алған білімдерін одан әрі жинақтап, танымдылығын арттыру. Жаңа заман талабына сай жан-жақты, білімді, жігерлі тұлға тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Презентация, тақтада суреттер,ҚР-ның туы, шартты белгілер,көрініс).

- Ойын 7 кезеңнен тұрады. Әр екі кезеңнің соңында әділ қазылар ұпайларын хабарлайды

1.Жолға шығу.

2.Көпірден өту.

3.Тасты жартас.

4.Сарқырама.

5.Тұманнан өту.

6.Мұздық.

7.Тау шыны.

Мұғалім:Бүгінгі өтетін ашық сабағымыздың тақырыбы: 16-желтоқсан Қазақстанның тәуелсіздік күніне арналған «Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ».

І кезең – Топтар өздерімен таныстырады.

Көрініс:«Егемендік деген не?»(Атасы мен немересі Ақырын басып қарт шығады. Орындыққа келіп дем алып отырады. Осы кезде жүгіріп немересі келеді.)

Немересі: - Ата, не ойлапотырсыз? Атасы: - Ә, балам, атаң не ойлайдыдейсің! Сеніңболашағыңдыойлаймын, еліміздіңболашағыжайлы, өткенөміржайлыойлаймын. Немересі: - Ата, өткенөмірдеген не?

Атасы: - Ә, балам, «Өткен өмір» сонау ежелгі ата-бабаларымыздың ерте кезден белгілі өткен өмір жолы, тарихы емес пе?

Немересі: - Ал, олқандайболған?

Атасы: - Ендеше, тыңда балам, атаң бір сөйлесін. Болмаса да оқығантарихшыатам, Жинадыескілердентариххатын. Мақсатым, кейінгіұрпақұмытпаса, Айтылғанаталардыңаманатын. Сондықтан балам, сен де өзтарихыңдыбілугетиістісің, сонауертекездебіздіңата-бабаларымызҚазақруларыныңбасынқасып, халықболыпқалыптасуынанбасталадыбұлтарих. Ал, балам, тарихтытыңдайық.

І кезең – «Жолға шығу»(шарты: Маңызды жеті сұрақ).

1.Математика.

Әл-Фараби 870 жылы туып, 950 жылы қайтыс болды.

Ол қазір неше жаста, неше жыл өмір сүрді ?(1129 жаста, 77 жыл өмір сүрді)

2.Қазақ тілі.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қандай тіл? Ол Констуцияның нешінші бабымен бекітілген? Конституциясының деген сөз қай септікте тұр? (Қазақ тілі, 7бабымен, ілік септікте)

3.География.

Қазақстан территориясының көлемі дүние жүзі бойынша нешінші орында? Онда неше облыс бар? Қазақстан немен шұғылданады? (9-шы орын, 14 облыс бар, ауыл шаруашылығы және саудамен айналысады)

4.Биология.

Қазақстанда қандай қорықтар бар?Қандай аңдар мен құстар мекендейді? (Барса-келмес, Алматы, Баянауыл, Қорғалжын, Ерментау, Арқар, елік, ақбөкен, аю, қасқыр, аққу, қаршыға, қырғи, қарлығаш)

5.Әдебиет.

Ғабит Мүсірепов кім? Оның жазушылығымен қатар тағы қандай қырын білесіңдер? Еңбектерін атаңдар.(Ол жазушы. Ол аудармашы, драматург, «Ананың арашасы», «Қазақ солдаты»)

6.Музыка.

Қазақстанның қандай әнші-композитоларын білесіңдер? «Менің Қазақстаным » әнінің авторы кім ? (Ш.Қалдаяқов.)

7.Тарих.

Қуғын- сіргінге ұшырған қазақ жазушыларын ата. (М.Жұмабаев, Ш.Құдайбердиев, Ж.Аймаутов,А.Батұрсынов, М.Дулатов, С.Сейфулин, Б.Майлин, І.Жансүгіров)

ІІ кезең –«Көпірден өту» (Шарты:карточкада берілген тапсырмаға жауап беріп, картадан көрсету)

I топқа тапсырма:

1.Тиграхауда сақтарының тұрған жерін анықтаңыз

2.Тарихи деректерде қай мемлекет «Маңғыт жұрты» деп аталды. Аумағын картадан көрсетіңдер.

3. Олжас Сүлейменовтың «Азия» кітабы қашан және қай қалада жарық көрді? (1975ж. Алматы)

II топқа тапсырма:

1.1989 жылы маусымда Қазақстанның қай қаласында халық бұқарасының ірі бас көтеруі болды? (Жаңаөзен қаласы, Маңғыстау облысы)

2. Республикада тұңғыш ұлттық қазақ театры қай жылы және қай жерде ашылды? (1926 ж. Қызылордада)

3.1958ж. 1 тамызда үкіметтің әлеуметтік мәселелерге назар аудармауына қарсылық Қазақстанның қай қаласында болды? (Теміртау)

ІІІ кезең – «Тасты жартас» ( шарты оқиғалар мен даталарды салытыру):

1. Ұлттық валютаны енгізу: 04.06.1992ж.

2. ҚР жаңа Конституциясын қабылдау 02.03.1992ж.

(Конституция күні):

3.Қазақстан БҰҰ мүше болып кірді: 15.11.1993ж.

4. Бірінші дүниежүзілік соғыс: 1771-1781ж.

5. Екінші дүниежүзілік соғыс: 01.12.1991ж.

6. Түрксіб темір жолының салынуы: 1914-1918жж.

7. Президентті бүкілхалықтық сайлау: 1465-1466жж.

8. Қазақ хандығының құрылуы: 30.08.1995ж.

9. Абылай ханның ел билеуі: 1927-1930жж.

10.ҚР мемлекеттік рәміздері туралы Заң: 1941-1945жж.

ІV кезең – «Сарқырама»(Шарты: көрнекті қайраткердің сөздері кімге арналғанын табу.)

І топ.

а) «Күйзеліс, қайыршылану» деп кімнің, қай жағдайда айтылған сөзі( В.И.Ленин азамат соғысы аяқталғаннан кейінгі кеңестер елінің жағдайын осылай сипаттады ).

ә) «Қазақ елін билеудің екі жолы бар, бірі күшпен билеу үшін генерал-губернаторлар сияқты диктатуралрды тағайындау, не болмаса қазақ елін өзін-өзі билеу жолы бар» екенін ашық айтқан кімдер?

(«1920жыл маусымның 10-ы «Түркістанның бұратана коммунистер өкілдері » Рұсқұлов, Ходжаев, Байтұрсыновтар)

ІІ топ.

а) «Сіздерде Арал теңізде балықтың аулануы жаман емес... Өзінің аулаған балықтың бір бөлігін аштықтан ісінген қарттар мен қарияларға бөліңіздер» деген сөздерді кім айтқан? (В.И.Ленин 1921 жылы қазанның 7-де Арал теңізінің балықшыларына (ашаршылық кезінде)

ә) «Торғай облысында ескі үкіметтің жазалау отраядтары өздерінің зорлық- зомбылық жасап, ойран салған арам істерін осы кезге дейін жалғастырып отырып » деп Кеңестің назарын аударған кім? (1917 мәжілісте Әліби Жангелдин).

V кезең –«Тұманнан өту» ( Портреттер сөйледі, мемлекет қайреттерді суреттен танып және ол жайында мәлемет беру ):

V кезең –«Мұздық» ( Әр топ Тәуелсіздік күнініне арнап ән немесе өлен оқиды)

VІ кезең –«Тау шыны» жеңген топқа тәуелсіздік туды үлуге үсынылады.

Атасы: - Бұған да тәубә. Егемендік алып, әлем таныды ғой елімізді.

Немересі: - Ата. «Егемендік» деген не?

Атасы: - Егемендік – «иесә мен» деген сөз, Көптен бері естілмеген ерен сөз, Екі тізгін, бір шылбырын өзі алған, Көркем жігіт болып өссе көген көз. Егемендік ел болудың белгісі. Басқа жұртпен тең жұлдызы,тең күні, Егеменді деген сөзден естілер, Ата жұрттың арғысы мен бергісі – Міне «Егемендік» деген осы. Енді міне, желбіреген көк байрағымыз, айбынды ән ұранымыз, жарқыраған елтаңбамыз төрімізде ілулі тұр. Егемендік Еліміздің келешегін өзің сияқты ұрпақтарыма тарих етіп баяндап аталарың тұр. Ұмытпаңдар айналайын ұрпақтарым!

Қорытынды бөлім: (Мұғалім сөзі) «Бүгінгі білім – ертеңгі байлығымыз!» (сұрақ-жауап) - Біз бүгін, тәрбие сағатында не туралы білдік? - тәуелсіз еліміздің 22 жыл ішінде табыстары туралы т.б. білдік.

Біз гүлденген Қазақстанға қандай үлес қосуымыз керек? - Жақсы оқу, үлгілі тәртіп, үлкенді сыйлау, талмай іздену, талпыну. - Я, Ұлы Абай атамыз айтқандай «Сен де бір кірпіш дүниеге, кетігін тап та, бар қалан» - деп елімізде өркендетуге өз үлесімізді қосайық.

XXI ғасыр. - Білім ғасыры. Сондықтан менің мақсатым білімді, сауатты, еңбекқор балаларды тәрбиелеу, ойларын еркін айтуға дағдыландыру, қалыптастыру. XXI ғасыр болашақ лидерін дайындау. Бұл балалар еліміздің болашағы. Біздің Қазқастан Республикасы жылдан-жылға, күннен-күнге өркендеп, өсіп кеңейіп, гүлденіп келеді.

Олай болса, Қазыбек би атамыздан ақ тілек тілейік! Қаз дауысты Қазыбек:

«Ақ бата»

Басшыларымыз алысты көрсін, Жекешелеріміз табысты болсын! Қыздарымыз саналы, сұлу болсын, Ұлдарымыз қамысты болсын! Қалада, мейлі қырда болсын! Келген-кеткен ырза болсын! Теңгеміз теңдік сақтайтын болсын! Баға сөмкемізге сыймайтын болсын! Халқымыз ғасыр табалдырығын, Қазақша сөйлеп, аттайтын болсын! Аумин!

V кезең –«Тау шыны» (жеңген топқа тәуелсіздік туды үлуге үсынылады)

Соңында қатысқан оқушыларды марапаттау.