"Тәуке хан тұсындағы қазақтардың ішкі сыртқы жайы

Сабақтың тақырыбы: Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайы. Орыс-қазақ қатынастары

Сабақ: тарих

Мектеп: Ш.Бектасов ЖОМ

Сабаққа негізделген оқу мақсаттары

Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа қызығушылықтарын арттыру

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Оқушылар Тәуке хан тұсындағы ішкі-сыртқы жағдайы және орыс –қазақ қатынастары жайлы түсінік алады

Оқушылардың басым бөлігі:

Тәуке хан өз кезегінде қазақ елінің бірлігі мен қазақ елінің тұтастығын сақтауға әрекет еткенін деректер бойынша анықтайды

Кейбір оқушылар:

Тәуке ханның ел билеу ісіндегі ерекшеліктер мен жүргізген саясатының қазақ халқына тиімді және тиімсіз жақтарын талдайды

Тілдік мақсат

Оқушылар

Оқи алады, жаза алады, ойын еркін жеткізеді, түсіндіреді.

Негізгі ұғымдар:

Ішкі-сыртқы саясаттың тұрақтылы мен бірлігі

1.Тәуке ханның жүргізген ішкі саясатында орын алған жағдайларды қалай реттеді?

2.Тәуке хан тұсындағы ішкі жағдай?

3. «Жеті жарғы»заңдар жинағы болмағанда қазақ хандығын басқару нысаны қандай болмақ еді?

4.Тәуке ханның жүргізген саясатының қазақ халқына тиімді және тиімсіз жақтары?

Сыныптағы диалог/ жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Жазылым:тақырыпқа қатысты тірек сөздердің мағынасын жазады

Оқылым: орта ғасырларда дамыған қолөнер, сауда және шаруашылық іс-әрекеттері жайлы оқиды

Айтылым:Сабаққа қатысты ұғымдар

Алдыңғы оқу

Тәукенің хан тағына отыруы.Ұлы билер

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Басталуы

2 минут

10 минут

Ұйымдастыру кезеңін өткіземін

Сыныпты тақырыпқа байланысты 2 топқа бөлемін:

«Тәуке хан»тобы, «Ұлы билер»тобы

Топ басшыларды сұрақтар беру арқылы анықтап, бағалау парағын таратамын

Фасол салынған қапшық арқылы үй тапсырмасын сұраймын«Сұрақты ұстап ал»:

1.Тәукенің хан тағына отырғанға дейінгі қазақ халқының жағдайы қандай болды ?

2.Тәукенің хан тағына отыруы?

3.Тәуке ханның «хандық кеңес», «билер кеңесін» құруы, нәтижесі?

4.Ұлы билер өмірі?

Жан—жақты тексеру:

«Тәуке хан»тобына: Сөзжұмбақ; «Билер»

Сұрақтары:

1.Мем-тік істерді шешуге, елді басқаруға араласқан билер-ң бірі(Қазыбек)

2.Тәуке хан ел билеуде кімдерге арқа сүйеді?(билерге)

3.Әйтеке би атақты кім деген батырдың ұрпағы?(Жалаңтөс)

4.1680-1715ж Қазақ ханы кім болды?(Тәуке)

5.Тәуке ханның тұсындағы астана қай қала болды?(Түркістан)

«Ұлы билер»тобына: «Кім білгір» ойыны бойынша жылдамдық сұрақтары:

1.Тәуке ханның тұсында билер қандай рөл атқарды?

(сот істерін)

2.Тәуке хан кімнің немересі?(Есім хан)

3.Бақ,қайда барасың?-Ынтымаққа барамын дегеннің мәні осында деген кім?(Әнет баба)

4.Қаз дауысты Қазыбек би жастық шағын қай жерде өткізген?(Ұлытау)

5.Төле бидің әкесінің аты кім?(Әлібек)

Топ аттары жазылған түрлі-түсті А4 парағы

Интербел-ді тақта

Оқушы әрекеті

Фасол салынған қапшық

Тақта

Ортасы

1 минут

1минут

15минут

1минут

5 минут

1минут

1минут

1минут

Тақырыптық түйінді сөздерге төменде келтірілген сөздердің қайсысы жатады?

Сөздер банкісі Біздің тақырып

Орыс, хан,Тәуке, жағдайы, Ресей,

сыртқы, жақсы,тұсындағы қазақ, ішкі, қазақ, жағдайы, ханды-ғының, қатынастары, елшілік

Негізгі сөздерді түсіру

?

Негізгі тақырыпты тауып, мақсат, жаңа сабақ жоспарымен таныстырамын.

Ой қозғау:Белгілі тарихшы Левшин: «Тәуке хан Қазақ Ордаларының Айдаһары.Ол-Ликур»деген сөзінің мағынасын оқушылардан тыңдаймын.

Жаңа сабаққа ену: «Ойлан-Топтас-Бөліс» арқылы мәтінмен танысады және қорғайды

1.Қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайы

2. «Жеті жарғы»

Сергіту сәті:«Тапқыр болсаң, тауып көр»

7 қазына, 7 күн, 7 септік, 7 ата, 7 жұт, 7 жарғы, 7 жетім

Тапсырмалар:

«Тәуке хан»тобы:Венн диаграммасы

Адам өлтірген айыпкерге

Қасым хан,Есім хан Тәуке хан

з аманында заманында

Өлім жазасы Жеті түрлі жаза

белгіленді

А қсүйек құны қарашадан Қара нан

жеті есе артық. Қара қазан

Қара кілем

Қара мылтық

«Ұлы билер»тобы:Сәйкестендіру тесті

Дұрыс жауабы:1-В;2-Г;3-А;4-Ә;5-Б

Сабақты жинақтау: «Бір сөйлеммен түйінде»

Бағалау: Шкала бойынша :«5»-9-10 дұрыс жауабы;

«4»-7-8 дұрыс жауабы;

«3»-5-6 дұрыс жауабы

Үйге тапсырма:Оқу.«Тәуке ханның ел билеуі» эссе жазу

Оқушы

әрекеті

Оқулық

Флипчарт

тақта

флипчарт

А4парағы

Оқушы әрекеті

А4 парағы

Аяқталуы

1 минут

Кері байланыс:Де Бононың 6 қалпағы:оқуға ықпал ету тәсілі. Көк қалпақ: сабаққа шолу жасайды

Көк қалпақ

Сабақтың тақырыбы: Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайы. Орыс-қазақ қатынастары

Сабақ: тарих

Мектеп: Ш.Бектасов ЖОМ

Сабаққа негізделген оқу мақсаттары

Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа қызығушылықтарын арттыру

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Оқушылар Тәуке хан тұсындағы ішкі-сыртқы жағдайы және орыс –қазақ қатынастары жайлы түсінік алады

Оқушылардың басым бөлігі:

Тәуке хан өз кезегінде қазақ елінің бірлігі мен қазақ елінің тұтастығын сақтауға әрекет еткенін деректер бойынша анықтайды

Кейбір оқушылар:

Тәуке ханның ел билеу ісіндегі ерекшеліктер мен жүргізген саясатының қазақ халқына тиімді және тиімсіз жақтарын талдайды

Тілдік мақсат

Оқушылар

Оқи алады, жаза алады, ойын еркін жеткізеді, түсіндіреді.

Негізгі ұғымдар:

Ішкі-сыртқы саясаттың тұрақтылы мен бірлігі

1.Тәуке ханның жүргізген ішкі саясатында орын алған жағдайларды қалай реттеді?

2.Тәуке хан тұсындағы ішкі жағдай?

3. «Жеті жарғы»заңдар жинағы болмағанда қазақ хандығын басқару нысаны қандай болмақ еді?

4.Тәуке ханның жүргізген саясатының қазақ халқына тиімді және тиімсіз жақтары?

Сыныптағы диалог/ жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Жазылым:тақырыпқа қатысты тірек сөздердің мағынасын жазады

Оқылым: орта ғасырларда дамыған қолөнер, сауда және шаруашылық іс-әрекеттері жайлы оқиды

Айтылым:Сабаққа қатысты ұғымдар

Алдыңғы оқу

Тәукенің хан тағына отыруы.Ұлы билер

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Басталуы

2 минут

10 минут

Ұйымдастыру кезеңін өткіземін

Сыныпты тақырыпқа байланысты 2 топқа бөлемін:

«Тәуке хан»тобы, «Ұлы билер»тобы

Топ басшыларды сұрақтар беру арқылы анықтап, бағалау парағын таратамын

Психологиялық ахуалды қалыптастырамын: оқушылар шығармашылығы:

Сыныптас біз достармыз,

Бірге оқып,бір жүрген.

Сабақты біз бастаймыз,

Жақсы көңіл-күйменен

Фасол салынған қапшық арқылы үй тапсырмасын сұраймын«Сұрақты ұстап ал»:

1.Тәукенің хан тағына отырғанға дейінгі қазақ халқының жағдайы қандай болды ?

2.Тәукенің хан тағына отыруы?

3.Тәуке ханның «хандық кеңес», «билер кеңесін» құруы, нәтижесі?

4.Ұлы билер өмірі?

Жан—жақты тексеру:

«Тәуке хан»тобына: Сөзжұмбақ; «Билер»

Сұрақтары:

1.Мем-тік істерді шешуге, елді басқаруға араласқан билер-ң бірі(Қазыбек)

2.Тәуке хан ел билеуде кімдерге арқа сүйеді?(билерге)

3.Әйтеке би атақты кім деген батырдың ұрпағы?(Жалаңтөс)

4.1680-1715ж Қазақ ханы кім болды?(Тәуке)

5.Тәуке ханның тұсындағы астана қай қала болды?(Түркістан)

«Ұлы билер»тобына: «Кім білгір»ойыны бойынша жылдамдық сұрақтары:

1.Тәуке ханның тұсында билер қандай рөл атқарды?(сот істерін)

2.Тәуке хан кімнің немересі?(Есім хан)

3.Бақ,қайда барасың?-Ынтымаққа барамын дегеннің мәні осында деген кім?(Әнет баба)

4.Қаз дауысты Қазыбек би жастық шағын қай жерде өткізген?(Ұлытау)

5.Төле бидің әкесінің аты кім?(Әлібек)

6.Жоңғар әскерінің ту сыртынан шабуыл жасап, шегінуге мәжбүр еткен батыр(Жалаңтөс)

7.Билер кеңесі қай жерде өткізілді?(Битөбеде)

Топ аттары жазылған түрлі-түсті А4 парағы

А4 парағы

Интербелсенді тақта

Оқушы әрекеті

Фасол салынған қапшық

Тақта

А 4 парағы

Ортасы

1 минут

1минут

15минут

1минут

5 минут

1минут

1минут

1минут

Тақырыптық түйінді сөздерге төменде келтірілген сөздердің қайсысы жатады?

Сөздер банкісі Біздің тақырып

Орыс, хан,Тәуке, жағдайы, Ресей,

сыртқы, жақсы,тұсындағы қазақ, ішкі, қазақ, жағдайы, ханды-ғының, қатынастары, елшілік

Негізгі сөздерді түсіру

?

Негізгі тақырыпты тауып, мақсат, жаңа сабақ жоспарымен таныстырамын.

Ой қозғау:Белгілі тарихшы Левшин: «Тәуке хан Қазақ Ордаларының Айдаһары.Ол-Ликур»деген сөзінің мағынасын оқушылардан тыңдаймын.

Жаңа сабаққа ену: «Ойлан-Топтас-Бөліс» арқылы тақырыппен танысады және топтарға берілген тақырыпшаларды постермен қорғайды

1.Қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайы

2. «Жеті жарғы»

Сергіту сәті:«Тапқыр болсаң, тауып көр»

Жеті санына байланыстырылған сөздердің мағынасын табады:

7 қазына, 7 күн, 7 септік, 7 ата, 7 жұт, 7 жарғы, 7 жетім

Тапсырмалар:

«Тәуке хан»тобы:Венн диаграммасы

Адам өлтірген айыпкерге

Қасым хан,Есім хан Тәуке хан

з аманында заманында

Өлім жазасы Жеті түрлі жаза

белгіленді

А қсүйек құны қарашадан Қара

жеті есе артық. Қара қазан нан

Қара мылтық Қара кілем

«Ұлы билер»тобы:Сәйкестендіру тесті

Дұрыс жауабы:1-В;2-Г;3-А;4-Ә;5-Б

Сабақты жинақтау: «Бір сөйлеммен түйінде»

Бағалау: Шкала бойынша

«5»-9-10 дұрыс жауабы;

«4»-7-8 дұрыс жауабы;

«3»-5-6 дұрыс жауабы

Үйге тапсырма:Тақырыпты оқу. «Тәуке ханның ел билеуі» эссе жазу

Оқушы

әрекеті

Оқулық

Флипчарт

түрлі-түсті қалам

Интербелсенді тақта

флипчарт

А4парағы

Оқушы әрекеті

Оқулық

Жазу дәптері

Аяқталуы

1 минут

Кері байланыс:Де Бононың 6 қалпағы:оқуға ықпал ету тәсілі. Көк қалпақ: сабаққа шолу жасайды

Көк қалпақ

Қосымша ақпараттар: «Қазақ хандығы»оқулығынан қосымша мәлімет айту

Саралау

Бағалау

Пәнаралық байланыс

-қосымша деректер арқылы тақырыпты игерту

Бағалау шкаласы арқылы сабақты түсінігіне қарай, орындаған формативті тапсырмалары мен белсенділіктеріне қарай бағалау

әдебиет

география

құқық негіздері

Рефлексия

Бүгінгі өткен тақырыбымда Тәуке ханның хан тағына отырғаннан кейінгі жүргізген ішкі-сыртқы саясаты, ел тұтастығын,бірлігін сақтауда «Жеті жарғы»заңдар жинағы, Ұлы билердің іс-әрекеттерінің маңызын ашуда ой қозғау жүргізіп, «Ойлан-Топтас-Бөліс» және «Фасол салынған қапшық»әдісін қолдандым.Оқушылар бұл әдіс арқылы венн диаграммасы, сөзжұмбақ,сәйкестендіру тесті және картамен жұмыс жасап, «Кім білгір»ойыны арқылы сұрақтарға жауаптар алынды.

Оқушылар жаңа тақырып бойынша тапсырмалар орындау алдында «Тапқыр болсаң,тауып көр»ойыны арқылы жеті санымен байланыстырылған сөздердің мағынасын тапты.Оқушылар белсенділігі артты.Шкала бойынша бағаланды.

«Де Бононың көк қалпағы» арқылы кері байланыста оқушылардың тақырыпты түсінгенін байқадым.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды(оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)

1.»Ойлан-Топтас-Бөліс»әдісі арқылы жаңа тақырыпты ашу

2.Сергіту сәті

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)

1.Ой қозғау өткізу

2. Пәнге деген қызығушылығын арттыру

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін нені білдім.

Тақырып жоспарын дұрыс құрылымдау.

Сынып мәдениетін сақтау

Бірлескен жұмыс жүргізу

Бағалауды әділ жүргізу