Термодинамиканың бірінші заңы, газдың және будың жұмысы.

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: 8.4.А

Мектеп: №30 Көктөбе орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Альжанова С.А

Сынып: 8

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Термодинамиканың бірінші заңы, газдың және будың жұмысы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты

8.4.2.17 – термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Изопроцестерді ажырату.

Термодинамиканың теңдеулерін жазу.

Термодинамиканың формулаларын практикада қолдану.

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Қолдану

Бағалау критерийлері

• Термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіреді.

• Изопроцестердің түрлерімен танысып,формулаларын бір-бірінен айырмашылығын ажыратады.

-Изопроцестердің формулаларын есептер шығаруда қолданады.

Тілдік мақсаттар

Термодинамиканың 1 заңын изопроцестерде жазбаша, ауызша түрде көрсете алады.

Пәндік лексика және терминология

• изопроцестер;

• изобара, изотермия, изохора, адиабата;

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

...… тұрақты болғанда изотермиялық процес

...… тұрақты болғанда изотермиялық процес

...… тұрақты болғанда изотермиялық процес

...… тұрақты болғанда изотермиялық процес

Қорытынды жасайды ...

Құндылықтарға баулу

Еңбек және шығармашылық ,өмір бойы білім алу құндылықтарына баулу белсенді оқытудың әдіс-тәсілдері арқылы іске асырылады.

Пәнаралық байланыс

Математика

Алдыңғы білім

Термодинамиканың 1 заңы

Термодинамикадағы жұмыс

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

5-8мин

Психологиялық ахуал туғызу. Оқушы назарын шоғырландыру үшін оқушыларға ширату жаттығуын өткіземін .

Ширату жаттығулары

Ой шақыру:

Мұғалім:

1. Аузы тығындалған құтыны қыздырсақ нені байқауға болады?

Оқушы :

Газдың көлемі ұлғайады, тығын көтеріледі.

Мұғалім:

2. Тығын жоғары көтеріле бастайды, демек жұмыс орындалады. Механикада жұмыс қандай формуламен есептеледі

Оқушы : Газ параметрлерінің өзгерісі арқылы жұмысты өрнектеп көрейік.

Мұғалім:

3.Газдың жұмысын, оның көлемінің өзгеруі арқылы қалай өрнектеуге болады?

Алғашқы ашық сұрақтан бастап, оқушылардың жауаптарына сүйене отырып, туынды сұрақтарды қою арқылы Эвристикалық әңгіме тәсілімен сабақтың оқу мақсатын таныстырамын. Ашық сұрақтар қою арқылы сыни ойлау дағдысын қалыптастырамын.

Алдыңғы білімді қайталау үшін «Ыстық орындық» әдісін пайдаланамын. Әр топтан оқушылар шығып, сұрақтар қояды, жауап бермесе келесі оқушы шығады.

Бұл әдіс арқылы оқушының «айтылым, тыңдалым» дағдылары қалыптасады .

Кері байланыс : «От шашу» әдісі арқылы бағалау.

Оқушыларды түстерге байланысты төрт топқа бөлемін. Қызыл түс изобара, жасыл түс изохора, сары түс изотермия, көк түс адиабата

1. Изобара 2. Изохора

3. Изотермия 4. Адиабата

Таныстырылым

Әр түрлі түстер

Интерактивті тақтадан сұрақтар

көрсету.

Орындық

Топ аты жазылған тақташалар.

Сабақтың ортасы

20-25мин.

Топқа тапсырма. Мәтінді топқа бөліп беру.

1-топ Изобара , 2-топ Изохора,

3- топ Изотерма, 4-топ Адиабата

Мәтінмен жұмыс.

Газы бар цилиндрге жылу берілгенде, газдың ішкі энергиясы ∆U артады және поршенді көтеру үшін жұмыс атқарылады.

Q=∆U+A

Жүйеге берілген жылу ∆U оның ішкі энергиясының өзгеруіне және жүйенің сыртқы денелермен істейтін

А жұмысына жұмсалады.

Кез келген машина сырттан алған жылу есебінен немесе ішкі энергиясының кемуі есебінен сыртқы денелерге қарсы жұмыс істей алады

А=Q - ∆U

Изобаралық процесс үшін термодинамикнаың І заңы:

Газдың көлемі тұрақты, ал температура мен қысымы өзгеретін

термодинамикалық процесті изохоралық процесс

деп атайды. (ә) –сурет.

Изохоралық процесс үшін термодинамиканың І заңы:

Температура тұрақты, ал қысым мен көлем

өзгеретін термодинамикалық процесті изотермалық процесс деп атайды. (б) –сурет.

Изотермалық процесс үшін термодинамиканың І заңы:

Жылу алмасусыз жүретін процесті адиабаталық

процесс деп атайды.

Адиабаталық процесс үшін термодинамиканың І заңы:

Адаибаталық процесті графикте адиабата деп аталатын

қисықпен

көрсетуге болады. (ә) –сурет.

(б) –сурет.

Топтағы оқушылар мәтінді «Борт журналы» әдісін пайдаланып, кестені толтырып, қорғайды. Кесте 4 бөлікке бөлінеді. «Берілген тақырып бойынша бұрыннан білетінім», «Мәтінді оқып жаңадан білгенім», «Болжамдар», «Тың ақпараттар»

«Борт журналы».

Оқушылардың ақпарат жинау, өздігінен білім алу, тілдік, ынтымақтастық дағдылары қалыптасады.

Дескриптор: Білім алушыға

- Тақырыптың мазмұнымен танысады.

- Изопроцестерді ажыратады.

-Формуласын жазады.

Кері байланыс: «Өзара бағалау» әдісі арқылы топтар арасында тапсырмаларын өзара бағалау жүреді. Бұл оқушыларға өздерінің кемшіліктерін байқап, тағы да нені ескеру керектігіне бағыт-бағдар береді.

Мұғалім нәтиже бойынша саралай отырып, оқушыларға кері байланыс береді.

Оқушылардың меңгерген білімдерін жүйелеу, тереңдету мақсатында және өз бетінше талдау ,практикалық білік, шығармашылық дағдыларын қалыптастыру үшін Белсенді оқытуының түсіндіру және сипаттау тәсіліне «Аквариум» әдісін қолданамын. Бұл тәсіл оқушылардың есептер шығаруда есептеу тәсілін баяндау және неліктен осылай шығатынын сыни тұрғыдан түсінуге, теориялық білімін жетілдіруге,өз бетінше талдауға, жаңа білімді жеткізу дағдыларын қалыптастырады. Есептер шығару арқылы оқу жетістіктерін бағалаймын.

«Аквариум» әдісі бойынша 2 топ есепті шығарады . Қалған 2 топ балықтар топты қоршап үндемей есептің шығарылу жолын тыңдап тұрады. Топтың ішіндегі топ мүшелері жеке жеке есептің шығарылу жолын түсіндіреді

1топ Баяу изотермиялық процесс кезінде газға

7*10⁶ Дж жылу мөлшері берілген.Газ қандай жұмыс атқарады.

Дескриптор: Білім алушыға

- Термодинамиканың 1 заңын жазады.

-Термодинамиканың 1 заңын

изотермиялық процесс үшін қолданады

2 топ Изохоралық процесс кезінде газға 2*10¹⁰ Дж жылу берілді. Газдың ұлғаю жұмысын және ішкі энергияның өзгерісін есептеңіз.

Дескриптор: Білім алушыға

-Термодинамиканың 1 заңын изохоралық

процесс үшін қолданады.

- Газдың ұлғаю жұмысын есептейді

- Ішкі энергияның өзгерісін есептейді.

Кері байланыс: «Бас бармақ» арқылы оқушылар бір-бірін бағалайды.

Топтың сыртындағы оқушылар кімнің түсіндіргені түсінікті болғанын айтады . Оқушы оқушыға, мұғалім оқушыға кері байланыс жасайды.

«Физика және астрономия»

8 сынып

Электронды оқулық

8сынып

Акт

Интерактивті тақта

Маркер, плакат, схемалар, стикерлер

№2 Қосымша

Есептер жинағы

Кестелер, формулалар

Сабақтың соңы

5 мин

2 мин

Сабақтың басында анықталған жетістік өлшемдеріне қол жеткіздік пе?

- Бүгінгі сабақ кезіндегі іс-әрекетіңізге көңіліңіз толды ма? Неге?

• «Попс талдау» рефлексиясы

1. Мен санаймын бүгінгі сабақта алған маңызды мәліметім_________________________

2. Өйткені ________________________________

3. Мысалы ________________________________

Қорыта айтсам __________________________

Оқушылардың жаңа түсініктерді қалай қабылдағанын,

оқушылардың қажеттіліктерін ескере отырып, келесі сабақты жоспарлауға мүмкіндік береді.

Үйге тапсырма

1. Изопроцестерге өмірден мысалдар келтіру

Мысалы: 1.Қысым артады тауға шыққанда , терең суға

түскенде

2. Көлем үлкен болғанда ауамен тыныс алу

жеңілірек болады

3. Температура табиғаттағы күн сәулесінің жылу

бөлінуінің пайдасын , зиянын толықтырып жазыңыздар

2.Кестені толтырып келу.

ИЗОПРОЦЕСТЕР	изотермиялық	изобаралық	изохоралық
АНЫҚТАМА
ТҰРАҚТЫ ШАМА
ӨЗГЕРЕТІН ШАМА
ТЕРМОДИНАМИКАНЫҢ 1 ЗАҢЫ
ТАБИҒАТТА ЖӘНЕ ТЕХНИКАДА КЕЗДЕСУІ

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

1. . Саралаудың жіктеу тәсіліне «Борт журналы» әдісін қолдандым.

2. Кейбір оқушыларға тапсырманы орындау барысында жан-жақты əрі нақты көмек беру үшін диалог және қолдау көрсету тәсілі жүріп отырады.

3. Оқушыларға өздерінен не күтетіндігін түсінгендеріне көз жеткізу үшін қорытындылау тәсілінде «Попс талдау»

қолдандым.

• Дескриптор

арқылы кері байланыс жүргізіледі.

« Бас бармақтың» үш түрін көрсету арқылы «Өзара бағалау»

әр тапсырма сайын жүзеге асырылады,

қошемет арқылы ынталандырылады.

Партада оқушылардың дұрыс отыруына, сынып тазалығына, интербелсенді тақтамен жұмыс жасауда қауіпсіздік ережесіне көңіл бөлу.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болдыма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе(оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді(оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге

назар аудару қажет?

№

Бағалау критерийлері

Тапсырма

Дескрипторлар

Иә

Жоқ

1.

2.

3.

Термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіреді.

Изопроцестердің түрлерімен танысып, формулаларын бір-бірінен айырмашылығын ажыратады.

Изопроцестердің формулаларын есептер шығаруда қолданады.

«Борт журналы» әдісі

«Аквариум» әдісі

Тақырыптың мазмұнымен танысады. Изопроцестерді ажыратады. Формуласын жазады

Термодинамиканың 1 заңын жазады.

Термодинамиканың 1 заңын

изотермиялық процесс үшін қолданады