«Тіл және алаш идеясы» бөлімі . ТЖБ. 10-класс (ҚГБ) Қазақ тілі, 1-тоқсан

Қазақ тілі» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

Оқылым мен жазылым

«Тіл және алаш идеясы» бөлімі 1-нұсқа

1-тапсырма

Қазақ халқының өнері – оның тарихи болмысының құрамдас бөлігі. Рухани өнердің өмірге келуі, біртіндеп дамуы, халықтың сипат алуы, оның біртұтас бөлінбейтін құбылыс екенін аңғартады. Қазақ қоғамының мәдениеті мен өнерінің іргетасы тым ерте кезеңдерден бастап қаланған.

«Өнер – оның өзіне тән сезімталдылығымен, шабытымен және көпшілік шеберлерінің сезімтал қасиеттері мен дағдыларының арқасында әрқашан алда жүреді. Сондықтан да халық атты композитор көп бейнелі барлық өнер әлеміне бүкіл жан-жақтылығымен әсер етеді», - деп, музыкатанушы Б.Асафьев қазақ өнерінің өміршеңдігін атап көрсетті.

Қазақ халық музыкалық шығармашылығының тағы бір үлкен саласы – би өнері. Би — өнер атаулары ең ежелгісі. Оған негіз алғашқы қауымдық құрылыстың өзінде би элементтерін қолдану арқылы адамдар өздерінің тіршілігіне қажетті мәселелерді шешіп отырған. Жалпы би арқылы жеке бір халықтың ғасырлар бойы тұрмыс–тіршілігінен, кәсібінен, салт-дәстүрінен мағлұмат алуға болады, ал қазіргі кезде жастар (қазіргі заман талабына сай құрылған дискотекаға) көбірек көңіл бөледі. Мектептегі дискотеканы белгілі бір мерекелік іс-шара өткізу барысында, концерт соңында құруға болады. Дискотека жастарға тынығу жұмыстарының бір түрі - демалыс ретінде өткізіледі.

Эстетика саласынан оқушыларға тұрақты білім беру дегеніміз - өнер жөнінен, оның ішінде музыка саласынан білім беріп, ән айту, күйлер тыңдау дағдыларын үйретіп, музыканың өзі практикалық іспен, еңбекпен пайда болатын сезіндіру. Дүние әлемінің тынысын байқау, аңғару, оқушының сана-сезіміне әсер етіп, оларды білгірлікке, тапқырлыққа, өнерге деген сүйіспеншілігін одан ары тереңдетіп, адамгершілік бағытында тәрбие беру. (208 сөз) https://stud.baribar.kz/

1. Мәтін стилін анықтаңыз/1. _______________________________________________

2. Мәтін стиліне сәйкес термин сөздерді көрсетіңіз./1 ___________________________________________________________________________

3. Мәтіннен оның стилі мен жанрын айқындайтын тілдік оралымдарды тауып, дәлел келтіре отырып жаз (3-4 сөйлем)./3

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Мәтін дереккөзін қолдана отырып, сілтеме жасаңыз. /2

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Мәтіндегі ақпаратты іріктеп, түртіп жазыңыз/3.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жазылым

Бөлімдер бойынша берілген 2 тақырыптың бірін таңдап, 180-200 сөз көлемінде жазба жұмысын орында. [10]

1-бөлім. Қоғамда «Қазақ тілінің мәртебесі арту үшін билік өкілдері өздері қазақша сөйлеуі керек және басқалардан талап етуі тиіс» деген пікір бар. Бұл пікір туралы не ойлайсың? Осы сұрақ бойынша келісетін, келіспейтініңді дәлелді түрде жүйелеп, эссе жаз.

2-бөлім. Кейде қоғамдық көліктерде үлкенді үлкен деп, кішіні кіші деп білмейтін бейпіл ауыз жүргіншілерді көріп, халқымыздың сыпайылық сақтайтын дәстүрі қайда жоғалып барады деген ойға қаламыз. Осыған байланысты өз пікіріңді дәлелдей отырып, «Мәдениет – адамды тұлға деңгейіне көтеретін негізгі құрал» тақырыбында дискуссивті эссе жаз

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Қазақ тілі» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

Оқылым мен жазылым

«Тіл және алаш идеясы» бөлімі 2-нұсқа

1-тапсырма

Ұлттық өнердің бәсекеге қабілеттігін арттыру – заман талабы. Өнерге деген аса құрмет әр кез көрініп отырады. Өнерге ғана емес, оны жасаушы адамға деген құрметті бағалау – үйренетін мәселе.

Жоғарыда айтқан дәстүрдің озығын қабылдау, тозығынан құтылу – ұлттық мәдениет үшін қажетті қадам. Ол жәй сөзбен шешілмейді, ғылыми негізде зерттеу жүргізілу арқылы шешіледі. Соның негізінде белгілі бір идеологиялық концепция жасалу шарт. Ол концепция әрине цензураға, өнерді шектеуге негізделмеуі керек. Өнер ашық бәсекеде шыңдалады. Өнердің жолы – шығармашылық жол. Шығармашылық дегеніміз – ізденіс. Өнер ол шектеу мен белгілі бір қалыпқа салынған кезде даму болмайтыны белгілі. Өнер еркіндікті талап етеді. Дегенмен, еркіндік деген ұғымды асыра пайдаланып, ұлт құндылығын тәркі етпеу қажет. Ол үшін өнердің бағалануы дұрыс жолға қойылғаны жөн.

Өнер мен өнерді жасаушы адам жоғары бағаланбай өнерде серпіліс болмайды. Мәселен, қазіргі жастар арасында қызығушылық тудырып жүрген музыка саласындағы көрініс. Айталық, 91 тобы немесе сол мазмұндас топтар мен әншілердің сахналық стилі. Бұл да ізденіс екенін ескеру керек. Демек, жастарда сол бағыттағы музыка жанрына сұраныс бар. Корей елінен келген бұл бағыт – жаһанданудың бір сипаты. Аталып отырған топты сыртқы келбеті үшін сынауға болар, бірақ ізденісі мен еңбектерін жоққа шығаруға болмас. Сұранысқа жауап деп қабылдау керек. Ал, бүтін бір халықты солар бұзады деу – қате пікір. Оларға дейін де рок, поп музыка жанры жастар арасында кең тарағанын ұмытпаған жөн. (205 сөз) https://www.bugin.kz/

1. Мәтін стилін анықтаңыз/1. _______________________________________________

2. Мәтін стиліне сәйкес термин сөздерді көрсетіңіз./1

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Мәтіннен оның стилі мен жанрын айқындайтын тілдік оралымдарды тауып, дәлел келтіре отырып жаз (3-4 сөйлем)./3

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Мәтін дереккөзін қолдана отырып, сілтеме жасаңыз. /2

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Мәтіндегі ақпаратты іріктеп, түртіп жазыңыз/3.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жазылым

Бөлімдер бойынша берілген 2 тақырыптың бірін таңдап, 180-200 сөз көлемінде жазба жұмысын орында. [10]

1-бөлім. Қоғамда «Қазақ тілінің мәртебесі арту үшін билік өкілдері өздері қазақша сөйлеуі керек және басқалардан талап етуі тиіс» деген пікір бар. Бұл пікір туралы не ойлайсың? Осы сұрақ бойынша келісетін, келіспейтініңді дәлелді түрде жүйелеп, эссе жаз.

2-бөлім. Кейде қоғамдық көліктерде үлкенді үлкен деп, кішіні кіші деп білмейтін бейпіл ауыз жүргіншілерді көріп, халқымыздың сыпайылық сақтайтын дәстүрі қайда жоғалып барады деген ойға қаламыз. Осыған байланысты өз пікіріңді дәлелдей отырып, «Мәдениет – адамды тұлға деңгейіне көтеретін негізгі құрал» тақырыбында дискуссивті эссе жаз

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________