Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Сіздің сұранысыңыз сәтті жіберілді!
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдар / Төртүй аймағында кемірушілер арасындағы паразитоздар
2023-2024 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған
Төртүй аймағында кемірушілер арасындағы паразитоздар
Материал туралы қысқаша түсінік
Еліміздің экономикалық дамуында агроөнеркәсіптік кешеннің, оның ішінде ауыл шаруашылығының маңызы зор. Қазақстан агроөнеркәсіптік кешені – еліміздегі халық шаруашылығындағы агроөнеркәсіптік кешеннің негізгі құрамдас бөлігі. Онда материалдық игілік өндіру саласындағылардың жартысынан астамы қызмет етеді және Республикадағы негізгі өндірістік қорлардың тең жартысына жуығы шоғырланған, жалпы өнімнің және ұлттық табыстың жартысы осы саланың еншісінде. Eгістіктің және жемic жидектің басты жауы кеміргіштер мен қоян тәріздестер болып келеді, бірақта кірпілердің де осы қатарда болыу кем емес.
Міндеттері:
-Туған өлкеде мекендейтін
кемірушілерді зерттей отырып, олардың адам , қоғам өміріндегі
маңызын ашу;
Кемірушілердің табиғатқа
тигізетін пайдасы мен зиянын анықтау;
Табиғатқа және адам өміріне
тигізетін пайдасын дәлелдеу;
Зерттеудің
әдістемесі:Бұл материалдар мен ақпараттар
кемірyшілер арасында жиі кездесетін паразиттердің алдын алу және
емдеу шараларын өткізуде көмек бола алады.
Дипломдық жұмыстың
материалдары ПГПИ Халықаралық Т.К. Шаяхметов атына арналған
студенттер аралық ғылыми жұмыстар конкурсында
жарияланған.
Ғылыми
жаңалық.Шульман әдісінің
модификациясы, профессор Н.Е. Тарасовская, Л.Т. Булекбаева, студент
Р.Р. Тахиров ұсынған (2015 ж).
Жұмыстың
өзектілігі:Еліміздің экономикалық
дамуында агроөнеркәсіптік кешеннің, оның ішінде ауыл шаруашылығының
маңызы зор. Қазақстан агроөнеркәсіптік кешені – еліміздегі халық
шаруашылығындағы агроөнеркәсіптік кешеннің негізгі құрамдас бөлігі.
Онда материалдық игілік өндіру саласындағылардың жартысынан астамы
қызмет етеді және Республикадағы негізгі өндірістік қорлардың тең
жартысына жуығы шоғырланған, жалпы өнімнің және ұлттық табыстың
жартысы осы саланың еншісінде. Eгістіктің және жемic жидектің басты
жауы кеміргіштер мен қоян тәріздестер болып келеді, бірақта
кірпілердің де осы қатарда болыу кем емес.
Кіріспе
Паразиттерді, олардың
иелерінің ағзасымен қарым- қатынасы, паразиттердің алдын алу,
олармен күресу жолдарын зерттейтін ғылым паразитология деп аталады.
Табиғатта жануар, өсімдік тіпті адам ағзасының есебімен өмір
сүретін көптеген паразиттер кездеседі.XIX ғасырға дейін
паразитология өзіндік ғылым ретінде қалыптаса алмады. Ол тек
ветеринария, медицина және зоология сияқты ғылымдардың бөлігі
ретінде қолданылып келді.
Адамның және омыртқалы
жануарлардың паразитоценоздары тарих кезеңдерінің әр кезінде
қоршаған ортаның өзгерісіне, паразиттің иелерінің тамақтануы мен
тіршілік әрекетіне байланысты өзгеріп
отырды.
Қазіргі кездегі омыртқалы
жануарлардың фаунасы омыртқасыз жануарлардың барлық түрі яғни,
паразиттік қарапайымдар, гельминттер және буынаяқтылар
қалыптасқаннан кейін ғана қалыптасты. Басқаша айтқанда, барлық
қазіргі омыртқалылар соның ішінде адам да, жер бетінде паразиттер
кеңінен мекен ете бастаған уақытта пайда
болған.
Мысалы, Д.И.Благовещенскийдің
айтуы бойынша мамықжегіштер мен биттер бор кезеңінде
пішенжегілерден шыққан және жылықандылардың ағзасында тоғышарлық
(паразиттік) жолмен тіршілік ете бастаған. Паразиттік кенелер девон
дәуірінде, тремотодтар мен цестодтар бор дәуірінде кездесе
бастаған.
В.Н. Беклемишевтың (1890-1962)
басқаруымен безгек масаларына зерттеулер жүргізіліп, олармен күресу
жолдарын негізге алу барысында безгек ауруларының жойылуында зор
жетістіктер болды.
Пapaзитология ғылымының даму
тарихында тұңғыш рет жаңа экологиялық паразитология бағытын
қалыптастырған көрнекі ғалым – В.А. Догель (1882-1955). Негізгі
ғылыми еңбектері: «Oмыртқасыздардың салыстырмалы анатомиясы»
(1938); «Жалпы протистология» (1951); «Жалпы паразитология» (1962);
1930 жылы В.А. Догель Арал теңізінде экспедициямен келіп,
балықтарда кездесетін паразиттерді жан – жақты зерттпе 1934 жылы
«Арал теңізі балықтарының паразиттері», 1938 жылы Каспий теңізінің
балықтарын зерттеп «Каспий теңізінің балықтарының паразиттер» атты
монографиялар шығарды. Қазақстанда ихтиопаразитологияның дамуына
көп үлес қосты.
Бүгінгі күні Қазақстанда
жануарлар мен адам гельминттерімен күрес шараларын өткізетін
ұйымдар жұмыс істейді. Республикалық және облыстық санитарно –
эпидиологиялық станциялар қарамағында паразитологиялық бөлімдер
қызмет етеді. Олар гельминттердің алдын алу және олармен күресі
мақсатында медициналық және ветеринар – санитарлық іс - шаралар
атқаруда. Соның нәтижесінде біздің елімізде адамдар мен
жануарлардың гельминттік аурулары азаюда.
Зерттеу
барысы:Кемірушілердің
жіктелуі.Сыpтқы
систематика.Бұрын кемірушілерді
қоянтәріздестермен бірге бір кеміргіштер қатарына жатқызған. Осы
тұжырымдамадан көп уақыт бастарқан, бірақ қазіргі кезде осы
жүктелуді қолдайтын биологтар қатары пайда болып жатыр.
Кейбіреулері олардыМacroscelididae тұқымдасыменбіріктіруге
талпынады. Алайда мұндай тезистер дау тудырады. Кейбір зерттеушілер
қарамақарсы қорытындыларға келеді және қоянтектестерде басқа
эволюциялық өзгешіліктерді байқайды.
Тиінтәріздестердің ең көне
кеміргіштер қатарын құрайды.Жайратәріздестерді қоспағанда мүмкін
барлығы эволюция барысында бөлінген. Солардың ішінде ең көп дауға
бөлінетін тақырып жайратәріздестер. Кейбір зерттеушілер,
жайратәріздестерді кеміргіштер қатарына жатқызбау керек деп
санайды, оларға арнап жеке отряд қатарын құруды жөн
көреді.
Ондатр (лат. Ondatra
zibethicus) – кеміргіштер отрядына жататын терісі бағалы аң болып
саналады. Қорек талғамайды, негізінен су өсімдіктерімен
қоректенеді. Жылына 2 – 3 рет көбейіп, 25 – 30-ға дейін ұрпақ бере
алады. Көктемде туған жас Ондатрлар шілде – тамыз айларында көбеюге
қатыса береді. Олар – туляремия және паратиф ауруын таратушылар.
Терісі үшін көп ауланады.
Зерттеу
нәтижесі:
Біздің зерттеулер Төртүй
аймақтарында жүргізілді. Өзен және ауылға жақын жерлерде
кемірушілердің таралуын зерттеу.
Кесте 1− Эпидемиологиялық
маңызды кейбір кемірушілердін таралуы
Кемірушінің
түрі
Географиялық
таралуы
Тарататын
аурулары
Кәдімгі
тиын (Sciurus vulgaris)
ТМД Азия және Европа бөлімінің
ормандарында
Жұқпалы
аурулар
(соның ішінде
гельминтоздар)
Үнді жер
егеуқұйрығы
(Nesocia indica)
Орта Азия өзендерінің
алқабы
Содоку
ауруы
Жирен егеуқұйрық, сұр
пасюк(Rattus norvegicul)
ТМД елдері (Орта және Шығыс
Сібір, Орта Азия шөлейттерінен басқасы)
Жұқпалы
аурулар
(соның ішінде
гельминтоздар)
Қара немесе кеме егеуқұйрығы
(Rattus rattus)
Жұқпалы аурулар залалданған
тағам арқылы беріледі
Азиялық орман тышқаны
(Apodemus peninsulae)
Аралас ормандар, Алтай саян
орманды далалары, аралас ормадары, Шығыс-Сібір, Қиыр
Шығыс
Геморрагиялық
безгек
Үй тышқаны
(Musculus)
ТМД
аймағы
Оба,
туляремия
Дала тышқаны
(Apodemus
agrarius)
Ормандар, орманды далалар,
Еуропа бөлігінің даласы мен далалы ормандары, Шығыс Қазақстан, Қиыр
Шығыс
Псевдотуберкулез, Судоку,
Геморрагиялық безгек, жалған туберкулез
Батпақ камшаты немесе
сазқұндыз (Myocastor coypus)
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз