Жаңа сабақ
түсіндіру. Түзу мен шеңбердің өзара
орналасуының үш түрлі жағдайы болуы мүмкін.
а түзуі
мен ω(О ; r) шеңберді екі нүктеде қиып
өтеді.
-
d < r (d – шеңбер центрінен
түзуге дейінгі арақашықтық).
-
а түзуі
мен ω(О ; r) шеңберді жанап
өтеді.
d = r , а түзуі шеңбермен тек бір
ғана ортақ нүктесі бар, бұл түзуді жанама деп
атайды. А нүктесі – жанасу
нүктесі.
-
а түзуі
мен ω(О ; r) шеңбері
қиылыспайды.
d > r, түзу мен шеңбердің ортақ нүктелері мүлдем
жоқ.
Тапсырмалар орындау. Жеке
жұмыс:
№1. Бағбан ауланы көгалдандыру үшін
ұзындығы 50 πм-ге тең шеңберге гүл, сондай-ақ осы шеңбер
центрінен 30 м арақашықтықта түзу бойымен жасыл желек
отырғызды. Жасыл желек шеңберге қатысты қалай
орналасқан?
№2.
k түзуі – төменде келтірілген шеңбердің
жанамасы, ал O нүктесі – шеңбердің
центрі. Берілген ABC үшбұрышындағы α-ның мәнін
тап.
№3. Заңғар ені – 10 м,
ұзындығы – 30 см болатын бақшаға ұзындығы 10 м болатын шеңбердің
ішіне неше түрлі гүл отырғызды. Ал шеңбердің центрінен 5 м
арақашықтыққа қызанақ, 7 см арақашықта қияр екті. Заңғардың
бақшасының сызбасын сал.
№4. Жарты шеңбер 8 тең бөлікке бөлінген. Әр
доғаның градустық өлшемін табыңдар.
№5. ɷ(O; r) шеңберінің
бойындағы А нүктесі арқылы АВ және АС жанамалары жүргізілген. В мен
С - жанасу нүктелері. АС=АВ екенін
дәлелдеңдер.
|