"Тыныс алу" бөлімі бойынша жиыньық бағалау

«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

1 нұсқа

Оқыту мақсаттары: 8.1.4.1 Өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау

8.1.4.2 Тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру

8.1.4.3 Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау және қалыпты жағдайдағы

және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық

көлемін анықтау

Бағалау критерийі: Білім алушы

• Өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін салыстыра

отырып, сипаттайды.

• Тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіреді

• Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтайды.

• Қалыпты және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс

алудың минуттық көлемін есептейді

Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу, түсіну, қолдану дағдылары

Орындау уақыты: 15 минут

Тапсырма:

1. Адамның тыныс алу мүшелерінің дұрыс ретпен орналастырыңыз:

(а) Бронхылар, көмекей, мұрын қуысы, кеңірдек, өкпе, жұтқыншақ

________________________________________________________________________________

(б) Өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін салыстыра отырып, кестені толтырыңыз.

	Өкпедегі газ алмасу	Ұлпадағы газ алмасу
Қандай газбен қанығады?
Қандай газды бөліп шығарады?
Қанның өзгерісі
Ұқсастығы

2. Тыныс алу және тыныс шығару кезінде жүретін процестерді төмендегі кестеге орналастыр.

1) Қабырғааралық бұлшықеттер жиырылып, қабырғаны көтереді

2) Қабырғааралық бұлшықеттер босаңсып, қабырға бұрынғы орнына келеді

3) Көкет босаңсып, дөңестеледі

4) Көкет жиырылып, ойысталады

5) Кеуде қуысының көлемі ұлғаяды

6) Кеуде қуысының көлемі кішірейеді.

7) Өкпедегі қысым артады

8) Өкпедегі қысым төмендейді

9) Атмосфералық ауа өкпеге енеді

10) Өкпедегі ауа сыртқа шығарылады

3. Ересек адамда ӨТС неше мл-ді құрайды?

А) 500 мл В) 1000 мл С) 1500 мл Д) 3500 мл Е) 6-7 л

(б). Ауаның қосымша көлемі деген не екендігін түсіндіріңіз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Егер жасөспірімнің тыныс алу көлемі 500 см³ болса, 1 минутта 18 рет тыныс алу қозғалысын жасаса, жасөспірім өкпесі арқылы қанша ауа өтеді және дене жүктемесінен кейін 40 рет тыныс алу қозғалысын жасаса қанша ауа өтетінін есептеңіз.

Бағалау критерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін салыстыра отырып, сипаттайды	1.а.	Тыныс алу мүшелерін ретімен орналастырады	1
	1.б.	Өкпедегі газ алмасу ерекшелігін жазады	1
		Ұлпадағы газ алмасу ерекшелігін жазады	1
		Екеуінің ұқсастығын жазады	1
Тыныс алу және тыныс шығару механизмін анықтайды.	2	Тыныс алу кезінде жүретін процестерді сәйкестендіреді Тыныс шығару кезінде жүретін процестерді сәйкестендіреді	1 1
Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтайды.	3.а.	Ересек адамдағы ӨТС мөлшерін анықтайды	1
	3.б.	Ауаның қосымша көлемі деген не екендігін түсіндіреді	1
Қалыпты және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық көлемін анықтайды.	4	1 минутта қалыпты жағдайда өкпеден өтетін ауа көлемін есептейді	1
		Дене жүктемесінен кейінгі ауа көлемін есептейді	1
Жалпы ұпай саны:			10

«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

3 нұсқа

Оқыту мақсаттары: 8.1.4.1 Өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау

8.1.4.2 Тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру

8.1.4.3 Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау және қалыпты жағдайдағы

және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық

көлемін анықтау

Бағалау критерийі: Білім алушы

• Өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін салыстыра

отырып, сипаттайды.

• Тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіреді

• Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтайды.

• Қалыпты және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс

алудың минуттық көлемін есептейді

Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу, түсіну; қолдану дағдылары

Орындау уақыты: 15 минут

Тапсырма:

1. (а) Ауа жылынып, шаң-тозаң мен микробтарды тұтып қалатын мүше:

А) өкпе В) кеңірдек С) мұрын қуысы D) көмей Е) альвеола

(б) Төмендегі суретті пайдалана отырып, өкпе мен ұлпадағы газ алмасуды сипаттаңыз.

(а) А және В деп белгіленген қандай газ алмасу түрлері екендігін жазыңыз.

А _________________________________________

В _________________________________________

(б) Ұлпадағы газ алмасуды сипаттаңыз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(с) Өкпедегі газ алмасуды сипаттаңыз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Тыныс алу және тыныс шығару кезінде жүретін процестердің реттелігін анықтаңыз.

1) Өкпедегі қысым артады

2) Өкпедегі қысым төмендейді

3) Қабырғааралық бұлшықеттер жиырылып, қабырғаны көтереді

4) Қабырғааралық бұлшықеттер босаңсып, қабырға бұрынғы орнына келеді

5) Атмосфералық ауа өкпеге енеді

6) Өкпедегі ауа сыртқа шығарылады

7)Көкет босаңсып, дөңестеледі

8) Көкет жиырылып, ойысталады

9) Кеуде қуысының көлемі ұлғаяды

10) Кеуде қуысының көлемі кішірейеді.

3. Өкпенің тіршілік сиымдылығы неге тәуелді?

А) адамның жынысына байланысты

В) дене мөлшеріне байланысты

С) қоршаған орта факторларына байланысты

D) ағзаның физикалық жаттыққандығына байланысты

Е) ауаның құрамына, тазалығына байланысты

(б). Өкпенің қордағы көлемі деген не екендігін түсіндіріңіз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Егер жасөспірімнің тыныс алу көлемі 450 см³ болса, 1 минутта 14 рет тыныс алу қозғалысын жасаса, жасөспірім өкпесі арқылы қанша ауа өтеді және 40 минут сабақта қанша көмірқышқыл газын бөліп шығарады?

«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

2 нұсқа

Оқыту мақсаттары: 8.1.4.1 Өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау

8.1.4.2 Тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру

8.1.4.3 Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау және қалыпты жағдайдағы

және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық

көлемін анықтау

Бағалау критерийі: Білім алушы

• Өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін салыстыра

отырып, сипаттайды.