Тыныс алу мүшелері

Мұғалімнің аты-жөні:

Доскалиева Г.Т

Пән/Сынып:

3А

Тарау немесе бөлім атауы:

Адам

Сабақтың тақырыбы:

Тыныс алу мүшелері

Оқу мақсаты:

3.2.3.1.адамның ішкі ағазаларының орналасуын анықтау

3.2.3.3. тыныс алу жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау

Сабақ мақсаты:

• тыныс алу мүшелерінің ретін анықтайды

• тыныс алу жүйесінің адам ағзасындағы рөлін сипаттайды

Ойлау дағдылрының деңгейі

Білу және түсіну

Қолдану,талдау,жинақтау

Уақыты

Кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

7 минут

Сабақтың басы

Психологиялық дайындық

Ойлау деңгейі: Білу

Топтық жұмыс :

«Адасқан әріптер» ойыны

Оқушыларға әріптер жазылған қима қағаздар таратып беремін,қима қағаздағы әріптерді біріктіре отырып ,оқушылар сөздер құрастырады. Осы атаулар бойынша 4 топ құрады. Мұрын, кеңірдек, ауатамыр, өкпе тобы етіп атау береді.

-Балалар,бізге бұл сөздер таныс па?

Тыныс алу жаттығуын жасатамын

-Дем шығарғанда қандай өзгерістер байқалды?

-Демді іште ұзақ ұстап тұруға бола ма?

Демді іште бірнеше секунд қана ұстап тұра аламыз,тек арнайы жаттыққан адамдар ғана ұзақ тұра алады.

-Балалар ауадағы оттек барлық тірі ағзаларға өте қажет!Барлық тірі табиғат мүшелері оттегімен тыныс алады.Егер оттегі жетіспесе тыныс алу қиындайды.

Мұғалімнің түсіндірмесі: Оқушыларға бұл сабақта тыныс алу мүшелерінің ретін анықтап,адам ағзасындағы рөлін сипаттайтынымызды айтамын.

Мұрынға алақанды тосып,баяу тыныс алуын сұраймын

Суық ауа мұрын қуысында жылынады және өз жылуын қан тамырларына береді.Барлық тыныс жолдары шырышты қабатпен қапталған,ол микробтарды,шаң-тозаң мен зиянды заттарды сүзіп тұрады.

Суретпен жұмыс: Суреттегі мұрын қуысының ерекшеліктерімен таныстыру.

(Ерекше білім беруге қажеттілігі бар оқушыға тапсырма.)

Оқушылар әріптер жазылған қима қағаздардан «мұрын,,кеңірдек,ауатамыр,өкпе»сөздерін құрастырып шығады.

Оқушылардың ықтималды жауабы:

-Ия,бұл біздің тыныс алу мүшелеріміз немесе дене мүшелеріміз

Оқушылар қабырғаларына қолдарын қойып,бірнеше рет қатты дем алып,дем шығарады.Демді біраз уақыт ішінде ұстаап тұрады. Демді ұзақ ұстап тұра алмайды,дем алғысы келеді.

Оқушылардың ықтималды жауаптары

Оқушылар мұрыннан шыққан жылы демді сезеді.

Оқушылар сурет бойынша мұрын қуысының ерекшеліктеріне назар аударады.Мұрын қуысында жұтқыншақ және көмейдің бар екенін анықтайды.

ЕБҚ:Оқушы суреттегі мұрын қуысында жұтқыншақ пен көмейдің суретін бояп шығады.

қима әріптерден сөздер құрайды

ҚБ: 2 балл

мұрын

кеңірдек

Тыныс алу мүшелерінің суреттері

Жаратылыстану

54 -бет

7 минут

Сабақтың ортасы

1-тапсырма.

Ойлау деңгейі:Түсіну

Бағалау критерийі:Тыныс алу мүшелері жайлы ақпаратпен танысады

Жұптық жұмыс:

«Ойлан,жұптас,талқыла» әдісі

Оқулықпен жұмыс.( ізденістік оқу»

Оқулықтағы мәтінді оқыта отырып,қажетті ақпаратты іздеп табу мақсатында алынған ақпаратты жаза отырып отырып,егжей-тегжейлі оқытамын.

ЕБҚ: (Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларға арналған тапсырма)

Мұғалімнің көмегімен оқиды,берілген суреттен тыныс алу мүшелерінің реттілігін қарап шығады.

-Оқушылар мәтінді түсініп оқиды,түртіп алған ақпараттарын жұпта талқылайды.

-Тыныс алуға қатысатын мүшелер «тыныс алу жүйесі» деп аталады

-Оған мұрын,ауатамыр,кеңірдек,өкпе жатады

-Ауа жұтқыншақ арқылы көмейге одан әрі кеңірдекке өтіп өкпеге барады.

Дескриптор

-тыныс алу мүшелерінің реттілігін біледі

-мұрыннан өкпеге дейін ауа қандай күйде жететінін біледі

ҚБ: 2 балл

Мәтін:Тыныс алуға қатысатын мүшелер тыныс алу жүйесі деп аталады.Оған мұрын,кеңірдек,ауатамырлар,өкпе жатады.Ауа өкпеге мұрын не ауыз арқылы өтеді.Мұрын қуысында ауа шаңнан тазартылады,әрі жылиды әрі ылғалданады.Өкпеге осындай тазартылған,жылынған ауа барады.

Жаратылыстану оқулығы

54-бет

10 минут

Сабақтың ортасы

2-тапсырма.

(Ойлау деңгейі:қолдану)

Бағалау критерийі:Тыныс алу мүшелерінің ретін анықтайды

2-тапсырма.Топтық жұмыс.

Модель жаса:Оқушыларға модельдеу барысында «Тыныс алу жүйесі қалай құрылған?» деген сұраққа жауап табу үшін,модельдеу жұмысын жүргіземін.

Оқушылар ватман қағазға адамның шынайы көлемдегі кеудесінің сұлбасын салады,тыныс алу мүшелерін өз орындарына тауып,орналастырады

Дескриптор

-мұрын қуысынның орналасу ретін табады

-кеңірдектің ретін анықтайды

-ауатамырлар

дың ретін анықтайды

-оң және сол жақ өкпенің орналасу ретін анықтайды.

ҚБ: 2 балл

Ватман қағазы,

фломастер

3 минут

Сергіту сәті:

20 секундта не рет отырып,тұруға болады?

-Жаттығу жасағанда дем алу мен дем шығаруда не байқадыңдар?

-Жаттығу кезінде қалыпты дем шығара алдың ба?

-Жаттығу жасау пайдалы ма,не себепті адамдар спортпен айналысады?

Оқушылар секундомерге қарап жаттығу жасайды

Жаттығу кезінде жиі дем алғандығын аңғарады,ентігіп,тер шықанын байқайды

Оқушылардың ықтималды жауаптары

Оқушылардың жұмысы мадақтау арқылы бағаланады.

13 минут

Сабақтың ортасы

3-тапсырма. (Ойлау деңгейі:талдау,жинақтау)

Бағалау критерийі:Тыныс алу мүшелерінің адам ағзасындағы рөлін анықтайды

Топтық жұмыс:

Оқушылар берілген дереккөздерден алынған ақпаратпен таныса отырып,постер жасайды

ЕБҚ: Оқушыға тыныс алу мүшелердің суретін беремін,сурет астына атауларын жаздырамын.

Оқушыларға тыныс алу мүшелерін сақтау үшін видеоролик көрсетемін.

Оқушылар өздеріне берілген дайын ақпараттан тыныс алу мүшелерінің адам ағзасындағы рөлін тауып,түсініп оқиды.Постерге жазады.

Тыныс алу мүшелердің атауын тұсына жазады.

Видео көреді

Дескриптор:

-мұрынның адам ағзасындағы рөлін жазады

-кеңірдектің түрін сипаттап жазады

-ауатамырдың адам ағзасындағы қызметін жазады

-Өкпенің қызметін жазады

ҚБ: 2 балл

Мәтін:

Мұрын қуысында ауа шаңнан тазартылады,ауа жылиды әрі ылғалданады.Мұрын ұуысында жұтқыншақ пен кеңірдек бар.

Кеңірдек - шырышты қабықпен қапталған,түтікше тәрізді,сақианаға ұқсайтын тыныс алу мүшесі.Ұзындығы 9-12см.

Ауатамырлар-кеңірдектің жалғасы,ішкі беті қабықшамен қапталған.Ауатамырлар өкпеде өте көп тармақтарға бөлінген.Ауатамырлардың ұштары өкпеде аяқталады.

Өкпе-тыныс алу жүйесінің басты мүшесі.Өкпе оң жағы үш бөліктен,сол жағы сәл кішірек ,екі бөліктен тұрады.Өкпенің беткі қабаты шырышпен қапталған.Ол өкпеге микробтардың түсуіне кедергі болады.Тыныс алу жүйесі дұрыс жұмыс істеу үшін ауа жылы болу керек.

Мұрын өкпе кеңірдек

ауатамырлар

https://youtu.be/7e_O6sOqLEM?t=1

5 минут

Сабақтың соңы

Қорыту:Сабақ бойынша білімін тексеру мақсатында тест орындатамын.

Оқушылар тест орындайды

Оқушылар тақтадан дұрыс жауабына қарап,бірін-бірі бағалайды.

Сабақ бойынша алған білімдерін тексеру мақсатында берілетін тапсырма.