Ұлттық рухтың бастауы-М.Шаханов

Тәрбие сағаты

Ұлттық рухтың бастауы – Мұхтар Шаханов

Күні

26.01.2023

Сынып жетекші:

Кашкынбаев Абай Балтабаевич

Сынып: 9 «А»

Сабақтың тақырыбы: Эпиграфтар (тақырып мазмұнын ашатын)

Сабақтың мақсаты:

Ақиық ақын Мұхтар Шахановтың шығармаларын зерттей отырып, ақынның өлеңдерінің рухани– тәрбиелік мәнін ашып көрсету.

Құндылықтарды дарыту

Мұхтар Шаханов тек қазақ халқының ғана емес ,сонымен қатар, әлемнің мойындаған ақыны.Оның өлеңдері әлем бойынша 20 – дан астам тілдерге аударылып таратылғандығы.Мұхтар Шахановты Республикалық және шетелдік әдеби сарапшылардың жақсы баға беретіндігі

Ресімдеу

Музыкалық және бейне көркемдеу

Үлестірмелі материалдар

Тақырыптық көрмелер мен ақпараттық стендтер

Дайындыққа арналған әдебиет

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Сабақтың техникалық құрал-жабдықтары

Ұйымдастыру кезеңі (7 мин)

Армысыздар құрметті оқушылар, ұстаздар ! Бүгінгі танымдық сабағымызда біз М.Шаханов жайлы сөз қозғамақпыз.

Мұхтар Әуезов – қазақ әдебиетінде тәңірлік ұғыммен деңгейлес тұлға. Оның тылысым әлем тұңғиығынан жаралғандай дана кейпіне қарап отырып, бүтін дүниенің келбетіне көз тіккендей боласың. Әуезовтің суретінде де жан бар. Сабырлы , ойлы жан.

ХХ ғасырда Абай арқылы әлемге қазақ деген халық барын танытқан сан қырлы талант иесі Мұхтар Әуезов жайлы сөз қозғамақшымыз.

Балалар біз Мұхтарды кім деп танимыз?

Бүгінгі танымдық сабағымыздыі мынадай кезеңдерге бөліп қарастырамыз.
М.Әуезовтың өмірі, өскен ортасы

Оқушылар мұғаліммен амандасады,түгенделеді, мектеп партасындағы қатарлары бойынша  орындарына отырады.

Классик жазушы, ақын.

М.Әуезовтың өмірі, өскен ортасы тоқталады

Компьютер

Сабақ басы (13 мин)

«Абай жолы»» - ғасыр тоғысында.

Алғашқы кездегі шығармалары “Қорғансыздың күні”, “Адамдық негізі - әйел”, “Еңлік-Кебек”, “Жетім”, “Қараш-қараш”. Драматургия саласы.

Әуезов драматургия саласыңда көп еңбек еткен. Мұның бірнеше себептері бар. Халық әдебиетінде, фольклорда түр жағынан драматургияға жақын нұсқалар көп. Батырлар жырында толғаулар мол. Салт өлеңдері, беташар, сыңсу, жар-жар, жоқтау түрі мазмұны жағынан драмалық шығармалармен ағайындас.

Мұхтар Әуезов есімімен...

«Абай жолы» оқушылар роман желісіне қысқаша талдау жасайды

«Абай жолы» – Мұхтар Әуезовтың әлемге әйгілі роман-эпопеясы. «Абай жолы» – қазақтың көркем прозасын классикалық деңгейіне көтеріп, әлем әдебиетіне көркемдік қуат әкелген үздік туынды. Әуезов өзінің роман-эпопеясында қазақ халқын, оның ұлттық дәстүрін барлық қырынан энциклопедиялық деңгейде жан-жақты ашып көрсетті. Әуезовтың «Абай жолыроман-эпопеясы әлемдік деңгейде: «ХХ ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі» (Луи Арагон) деген жоғары баға алды. Сондай-ақ бұл роман-эпопея қазақ халқын, қала берді бүкіл түркі әлемін дүние жүзіне танытқан ұлы шығарма ретінде де танылды

Алғашқы кездегі шығармалары “Қорғансыздың күні”, “Адамдық негізі - әйел”, “Еңлік-Кебек”, “Жетім”, “Қараш-қараш”. Драматургия саласы.Жоғарда көрсетілген М.Әуезовтың шығармаларына талдау жасайды

20 ғасырға дейін қазақтың халық әдебиетінде драматургияға өзек болатын мол қазына жиналды. Осы байлықты игерген қаламгер - Әуезов Ол халық әдебиетінен нәр алды. Әрине қазақтың көшпелі өмірі, қаланың болмауы драматургияның дамуына кедергі жасады. Қазақ тұрмысындағы сауық түрлері, қыз ұзату салтанаты, алтыбақан ойындары тұңғыш драмаға енгізілді. Әуезов көп ұлтты театрда істеген. Осы тәжірибе оған сахна сырын жете үйретті.Алғашқы кездегі шығармалары “Қорғансыздың күні”, “Адамдық негізі - әйел”, “Еңлік-Кебек”, “Жетім”, “Қараш-қараш”.

1. Алматы.М.Әуезов атындағы академиялық драма театры
2. Семей қаласы.М.Әуезов атындағы университет
3. Алматы М.Әуезовтің мұражай үйі.
4. «Мұхтар Әуезов қоры» президенті Мұрат Әуезов
5. Алматы М.Әуезов ауданы (микрорайон) бар
6. Көкшетау. М.Әуезов көшесі (драма театр, қалалық әкімшілік, Ш.Уәлиханов ескерткіші бар)
7. М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті.

Компьютер

Ортасы (20 мин)

Мұғалім:

М.О.Әуезов 1897 жылы 28 қыркүйекте Семей облысы, Шыңғыстау шатқалында дүниеге келген. 11 жасында әкесінен айырылып, Қасымбек ағайдың тәрбиесінде болады. Жастайын білімге құштар болып өседі. 1919 жылы Мұхтар Әуезов Семей мұғалімдер семинариясын бітіріп, бастауыш педагогикалық білім алды. 1971 жылдың 1 сәуірінде Алматы драма театрында Мұхтар Әуезовтің «Еңлік-Кебек» пьесасы қойылды. Қазір бұл театр жазушының есімімен аталады.

. 9 сынып оқушылары кітапханада және мектебімізде өткізілген танымдық сабақта «Есімдер» топтамасымен «Мұхтар Әуезов» фильмін және М.Әуезовтің «Көксерек» әңгімесі желісімен түсірілген көркем фильмінен үзінді

көрді.

Оқушыларға видеослайд көрсетіледі

Видиодан көргендері туралы өз ойларын ортаға салады

Жазушы 20-дан астам пьесалар, көптеген әңгімелер, повестер, өлеңдер, романдар жазды. Еңбектерінің ішіндегі ең үлкені «Абай жолы» роман-эпопеясы. Ол 20 жылын Абай туралы роман жазуға арнады. Осы романды бастамас бұрын, Абайдың өмірбаяны мен шығармашылығын зерттейді. Абайдың өмірі туралы баспа және жазбаша материалдар-хаттар, күнделіктер жоқ болғандықтан жазушы барлық деректерді ұзақ уақыт бойы Абайды білетін адамдардан ауызша сұрау арқылы жинауға тура келді. Сыншылар мен оқырмандар «Абай жолы» эпопеясын ХХ ғасырдың ұлы романы деп бағалады

Компьютер

Оқушылар кеспе қағазға ойларын жазады

Соңы

   Дүниеде не өлмейді? Ғалымның хаты өлмейді, жақсының аты өлмейді, жақсы сөз жерде қалмайды. Артына аталы сөз қалдырған, азаттық, теңдік, туыстықты ту етіп көтерген, қазақ әдебиетінің төрінен орын алған, қаншама жылдар өтсе де, өскелең ұрпағына өшпес із, өнегелі сөз қалдырған заңғар жазушы Мұхтар Әуезовтың рухтары одан әрі биіктей берсін!

Мұғалімнің қорытынды сөзі:

-Суреткердің өнер жолы оның өмір жолымен тығыз байланысты. Мұхтар Әуезовтің жарық дүниеге көзін ашқаннан бергі көргені мен сезгені, білгені мен түйгені, төңкеріске дейінгі көне қазақ ауылының көне тірлігі, тағдыры, ақиқаты оның шығармаларының негізгі тақырыбы болды.

Бүгінгі танымдық сабағымызда Мұхтар Әуезовтың мына сөзімен аяқтағым келіп отыр.

Қазақ мектебіндегі бала келешекте қай мамандыққа барам десе де, ең алдымен өзінің ана тілін, әдебиетін сүюі шарт.Сол сүюді орта мектеп табалдырығын аттаған соң да, мамандық, білім беретін жоғары мектепке ауысқанда да асыл қасиетіндей сақтауы керек.

комппютер

Тақырыбы:

«М.Әуезовтың төл туындылары»

Мақсаты :

Құндылықтары:

Оқушыларға қазақ әдебиетінің төрінен орын алған, қаншама жылдар өтсе де, өскелең ұрпағына өшпес із, өнегелі сөз қалдырған М.Әуезовтың төл туындылары жайлы ой бөлісу және кейбір туындыларына талдаужасау

Жазушы өмірінен мәлімет беру, көркем шығармаларынан үзінді оқыту арқылы оның эстетикалық талғамын, дүниетанымын, дүниеге көз -қарасын таныту.

Отансүйгіштікке, Отанға және әдебиетке деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу

Оқушылады адамгершілік, имандылық және парасаттылыққа тәрбиелеу.

Күні:

Қорытынды

Бүгінгі танымдық сабағымызда Мұхтар Әуезовтың мына сөзімен аяқтағым келіп отыр.

Қазақ мектебіндегі бала келешекте қай мамандыққа барам десе де, ең алдымен өзінің ана тілін, әдебиетін сүюі шарт.Сол сүюді орта мектеп табалдырығын аттаған соң да, мамандық, білім беретін жоғары мектепке ауысқанда да асыл қасиетіндей сақтауы керек.

Сынып жетекшісі:

Жаманова Гульнар Курмангалиевна