Виртуалды шындықтағы адам

Виртуалды шындықтағы адам

11-сынып
Орындаған: 5 топ

Топқа бөлу

Суреттен қандай қорытынды
шығарасыздар?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
 
11.2.4.2 - виртуалды және кеңейтілген шынайылықтың психикалық
және физикалық денсаулыққа әсері туралы
айту
Сабақтың мақсаты:
Виртуалды және кеңейтілген шынайылықтың адам денсаулығына
әсері туралы біледі;
Виртуалды шынайылықтың адам денсаулығына тигізетін оң және
теріс әсерін санамалап көрсете алады;
виртуалды және кеңейтілген шынайылыққа әсер ету салдары туралы
пайымдай алады.

Бүгінгі сабақта:
 Виртуалды

және кеңейтілген шындықтың адамның
психикалық және физикалық денсаулығына әсер етуі
туралы мағұлмат аласыздар;

 Виртуалды тәуелділік туралы мағұлмат алып, зардабымен

танысасыздар.

Виртуалды тәуелділік
Шынайы өмірде өз орнын таба алмаған
адамның витуалды өмірге ұмтылатыны
байқалады. Себебі виртуалды өмірді бағындыру әлдеқайда жеңілірек.
Бұл жағдайды мамандар «Виртуалды
тәуелділік» деп атайды.

«Виртуалды тәуелділік»-ке
не себеп болады?
Виртуалды әлемге жиі кірген адам өзінің кейіпкері
рөліне еніп, шынайы өмірге оралғысы келмейді.
Сондай-ақ адам уақыт сезімін жоғалтады және
бейәлеуметтік болып кетеді.
Қатты дыбыстар мен суреттердің күрт ауысуы да
ойыншының жүйке жүйесіне теріс әсер етуі мүмкін.

«Виртуалды тәуелділік»-ті
анықтаудың қарапайым тәсілдері
«Виртуалды
тәуелділік»
проблемасымен
шұғылданушы мамандардың күш салуына қарамастан,
олар ұсынған сипаттама ресми психиатриалдық
стандарттарға кірмейді.

Адамда төмендегі белгілер анықталса, «виртуалды
тәуелділіктен» зардап шегіп жүр деп көруге болады.
Олар:

1. Компьютер алдында өткізген уақытты бақылай алмаса (оны
азайтуға, программадан шығуға уәде беріп, ол уәдесінде тұрмаса;
компьютер ойнына кедергі келтіретін адамдарға агрессия танытса)
2. Ол компьютер алдында өткізген уақытқа қатысты жалған сөйлесе
немесе немен айналысқаны туралы ақпаратты жасырса.
3. Компьютер алдында өткізген уақытын зая кетірсе (мысалы, нақты
өмірде жасалмай қалған маңызды істер).
4. Компьютермен жұмыс істеу кезінде шын өмірде тыйым салынатын
қауіпті іс-әрекеттермен айналысса (мысалы, агрессивті немесе соғыс
типті ойындар ойнаса).

Өзін-өзі
кінәлау

Нашақорлық
бен
тәуелділік

Эмоцияға
берілу

Тәуелділік
циклі

Әртүрлі
наным,
сенімдерге
сену

Құшарлық
(кайф)
сезіміне
берілу

Шын мәнінде, тәуелділік пән
ойындар психологиялық тұрғыдан
жеке тұлғаны Мен-шынайы және
Мен-виртуалды ретінде екіге
бөледі. Мұндай жағдай, әсіресе,
кәмелеттік жасқа толмаған балалар
үшін қауіпті.

психоз,
невроз,
ұйқысыздық

орталық
жүйке
жүйесінің
бұзылуы

физикалық
денсаулығына зиян
келуі

өзін-өзі
төмен
бағалау

Виртуалды
тәуелділіктің
зардабы

нақты
өмірге
апатия

жанашырлық
сезімінің
жоғалуы

агрессия

махаббат
ұғымының
жойылуы

Виртуалды және кеңейтілген шындық
көзілдірігінің адамға тигізетін зияны
Виртуалды

және

кеңейтілген

шындықтың

жаңа

технологиялары ойдан шығарылған әлемге тереңірек ену үшін
көзілдірік пен бас киімдер жасауға мүмкіндік береді.
Медициналық тұрғыдан алғанда, VR

көзілдіріктерінің

зияны компьютер мониторына қарағанда өте әлсіз. Көзілдірікте
көз бір нүктеде шоғырланбайды, ол әрбір қозғалысты бақылап,
тынышытықта

болмайтындықтан,

көзілдірігі көз үшін аса қауіпті емес.

виртуалды

шындық

Алайда виртуалды шындық құрылғыларының қаупі өзгеде.
Виртуалды әлемге шамадан тыс батқан адам кеңістікте бағдарын
жоғалтады, бұл ағзаның вестибулярлық жүйесінің проблемаларына
әкеледі. Сондықтан бас мониторларын күніне үш сағаттан артық
қолданбай, әр жарты сағат сайын үзіліс жасау ұсынылады.

Виртуалды шынтық көзілдіріктерінің
адам психикасына зияны
Виртуалды шындық көзілдіріктері адамның эмоционалды
күйіне, жеке тұлға типіне және басқа да факторларға
байланысты әртүрлі әсер етеді. Виртуалды шындық бас киімін
қолдануға өте сақ болу керек. Себебі ол қабылдау қабілетін,
ақыл-ой дамуындағы тежеулерге әкелуі мүмкін.

Сақтық шаралары:

Жүкті әйелдерге, қарт адамдарға және жүрек-қантамыр
ауыруларымен, эпилепсиямен және басқа да ауыр
психикалық аурулармен ауыратын, сондай-ақ көру
қабілеті бұзылған адамдарға виртуалды шындықтан бас
тарту керек;

13 жасқа дейінгі балаларға бас киімдерін
қолданудың қажеті жоқ немесе үлкендердің
бақылауымен пайдалану керек;

Кез келген жастағы адамдарға бас киімді ұзақ киюге
болмайды. Өйткені бұл көру координациясына,
тепе-теңдік қабілетіне теріс әсер етуі мүмкін.

Ақпарат көзіне шолу жасайық

Дүние жүзінде қанша виртуалды шындық
пайдаланушылар бар?
2018 жыл әлемде виртуалды шындықтың 171 миллион
белсенді қолданушысы анықталған. 2023 жылға қарай
әлемдік виртуалды шындық нарығы 34 миллиард
долларды құрайды деп күтілуде. AR қолданушылары 60
миллионға жетеді деп болжанып отырғанда, 2019 жылы
АҚШ-та 42,9 миллион азамат виртуалды шындықты айына
кемінде бір рет пайдаланған. VR ойын-сауық құралдары,
виртуалды шындық нарығының 40,5% үлесін иеленеді.

Жеке тапсырма. Сұрақтарға жауап берейік.
Адам денсаулығына
виртуалды және кеңейтілген
шындық қалай әсер етеді?

Виртуалды тәуелділікті
қалай анықтауға болады?

https://forms.gle/oahgb3qkuv45Kz4b

Топтық жұмыс.
Асыл отбасында ерке, кішкентайынан қалаған ойыншығына қол
жеткізе білген бала. Бірақ, ата-анасы жұмысбасты болғандықтан, Асылға
уақыт бөле алмайтын. Биыл ол 9-сыныпта оқиды. Туған күнінде ата-анасы
Асылға VR шлемін алып берді. Үйде жалғыз уақыт өткізетін Асыл
сағаттар бойы виртуалды ойындар ойнап, виртуалды саяхаттар жасап,
уақыттың қалай өткенінде білмей қалатын еді.
Соңғы кезде сабаққа барып келгендей сыңай танытып ата-анасына
өтірік айтатын болды. Асыл өзінің виртуалды әлемнің бір кейіпкері болып
кеткенін байқамай қалды.
Мәтіндегі кейіпкердің психикалық және физикалық денсаулығына қандай
өзгерістерді байқадың......
Мәселені шешу жолы бар ма

“Көршіңмен жұптас” жұптық жұмыс
Виртуалды шындықтың пайдасы туралы 10 факт жазыңдар.

https://padlet.com/maxzhan83/9hq7a3msl5mt07k

Интернетті қандай
мақсатта пайдаланасыз?
Күніне қанша уақытыңызды
интернет желісінде өткізесіз?

Ойланып,
шынайы
жауап
беріңіздер!

Қандай әлеуметтік
желі пайдаланасыз?
Компьютер ойындарын
ойнауға әуестігіңіз барма?
Виртуалды шындық (VR)
көзілдіріктерін киіп ойын ойнап
көрдіңіздер ме?
Шынай өмірде қол жеткізе
алмағаныңызға, виртуалды
шындықпен сезінуді ойлап көрдіңіз бе?

Жауаптарыңызға сараптама жасап көріңіз.
1.

Егер сіз интернетті ойын ойнауға, әлеуметтік желі қолданушысы ретінде
пайдалансаңыз;

2.

Күніне 2-3 сағаттан артық интернет желісінде белгілі мақсатсыз
өткізсеңіз;

3.

3-ден артық әлеуметтік желі пайдаланушысы болсаңыз;

4.

Компьютерлік

ойындар

ойнағанда

уақытпен

санаса

алмасаңыз;

(Мысалы, шаршағаныңызға қарамастан 2-3 сағаттан артық ойнасаңыз)
5.

Виртуалды

шындық

(VR)

көзілдіріктерін

киіп

ойынын

ойнауға

қызығатын болсаңыз;
6.

Өмірде мақсатыңызға оңай қолжеткізуді қалайтын болсаңыз сізде
виртуалды тәуелділік болуы мүмкін.

Кері байланыс
Сабақ
ұнады
ма?

Ұсынысыңыз.
..

ttps://padlet.com/maxzhan83/an0zvq1hgw1qizxa

Үйге тапсырма
Виртуалды тәуелділікті болдырмаудың
ережелерін құрастырып, плакат жасаңыздар.