2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Зайырлылық және дінтану негіздері

Материал туралы қысқаша түсінік

Зайырлылық және дінтану негіздері пәнінен тақырыптық тесттер жинағы жазылған.Әрбір тараудағы тақырыптар бойынша тест тапсырмаларымен бірге қосымша дұрыс жауаптары берілген.Бұл тақырыптық тесттер оқушының зайырлы және дінтану негіздерінен қаншалықты білім меңгергеніне қорытынды жасауға көмектесе алатын құрал.Сонымен қатар бұл авторлық бағдарлама мұғалімге де қосымша құрал ретінде өз үлесін қоса алады деп сенемін.

Шамшарив Балапан

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

14 Ақпан 2018

3679

25 рет жүктелген

Басқа Авторлық бағдарлама 9 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Мазмұны

Түсінік хат ...................................................................................................................4I тарау.Зайырлылық және зайырлы мемлекет..........................................................6II тарау. Дін – рухани мәдениет феномені..................................................................8III тарау. Ежелгі діни сенім түрлері және ұлттық діндер .....................................................................................................................................11IYтарау.Әлемдік діндер............................................................................................13Y тарау. Қазақстандағы діндер.................................................................................15YI тарау. Жаңа діни қозғалыстар.............................................................................17YII тарау. Қазақстан – дінаралық келісім елі..........................................................18Қорытынды тесттер...................................................................................................20Қосымша мәліметтер.................................................................................................24Діни терминдер............................................................................................. ............24Қазақстанда тыйым салынған экстремистік және террористік ұйымдар.............................................................................................................26Қорытынды.................................................................................................................30Әдебиеттер.................................................................................................................31

Түсінік хат

"Қазақстан – біртұтас жер, біртұтас халық, біртұтас болашақ. Мен барша қазақстандықтарды ұлтаралық және конфессияаралық келісімді одан әрі нығайтуға шақырамын. Олар біздің мәңгілік құндылықтарымыз. Осынау бұлжымас ақиқатты сақтай отырып қана, біз мәңгілік халық, мәңгілік елорда және мәңгілік мемлекет туралы айта аламыз."Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Жолдауы

Қазақстан – демократиялық, құқықтық және зайырлы ел. Міне, ҚР-сы демократиялық ел болғандықтан, діни сенім бостандығы адам құқығы ретінде мойындалып отыр. Сондықтан Қазақстанның әр азаматы өзі қалаған дінді таңдай алады. Біздің Республикамызда, негізінен, екі дін дәстүрлі сипатқа ие. Ол қазақтардың және басқа да түркі халықтары ата-бабасынан бері ұстанып келе жатқан ислам діні мен славян халықтарының христиан діні. Дін – жалпыадамзат мәдениетінің құрамдас бөлігі. Ол қоршаған ортаны, төрткүл дүниені танып-білудің, оны рухани меңгерудің пәрменді құралы. Дін – діни сана, діни сенім-наным, діни ұйымдардан тұратын рухани әлеуметтік тұтас жүйе. Өйткені, күллі адам баласының даму тарихы, өсіп-өркендеуі, қалыптасып жетілуі дінмен етене байланысты. Сондықтан, діни наным бұрын да, бүгін де, бұдан былай да барлық адамгершілік игі мұраттарды, жалпы адамзаттың рухани құндылықтарын, гуманистік идеяларды көпшіліктің меңгеруінің, шын жүрегімен беріле қабылдауының ең белсенді тәсілі болып қызмет ете беретіні анық. Оған қоса қазіргі әлемдік жаһандану үрдісі, еліміздің дамыған елу елдің қатарына қосылу жолындағы іс-әрекеті, ең алдымен, рухани ой-сананы жетілдіруді, ұлттық құндылықтарымызды берік орнықтыруымызды талап етеді. Сондықтан, дін – біздің рухани байлығымыздың қайнар бастауы, елдік тұтастығымыздың тұғырлы іргетасы, дербес мемлекеттігіміздің берік негізі деп білуіміз керек. Мектеп – ғылыми-теориялық негіздегі тәрбиенің арналарын объективті түрде таныта алатын қоғамдық-мемлекеттік орын. Тәрбиелік таным отбасында ата-ананың тәрбие мәдениеті мен әлеуметтік жағдайына, өмірге деген көзқарасына қарап танылатын болса, қоғамдық ортада мектепке дейінгі мекемелерден бастап, жоғарғы оқу орындарына дейін этикалық-эстетикалық таным, салауатты өмір салты, ұлтжандылық, отаншылдық, қарым-қатынас мәдениетінің таным көздері тағылымтану мен тұлғалық таным аясында меңгертіледі. Бұл құрастырылып отырған «Зайырлылық және дінтану негіздері» пәнінен 9 – сыныпқа арналған тараулық тесттер тапсырмасы оқушылардың бұрынғы және қазіргі діндердің тарихын, олардың айырмашылықтарын, тарихи ұғымдарын, даму кезеңдерін және қазіргі кездегі жағдайларына сипаттама береді. Тапсырмалар жиынтығы оқушылардың қажетті білім деңгейін, білік пен дағдыларды игеруге мүмкіншілік береді. Мысалы, хронологиялық тапсырмалар – оқушылардың оқиғалар сабақтастығы мен уақыт шеңберін анықтау, уақыттың әртүрлі категорияларын ажырату қабілеттерін анықтайды. Пәнді оқытуда оқушының тарихи танымын, шығармашылық ойлауын дамытуға оңықпал ететін оқыту әдіс-тәсілдері таңдап алынуы қажет.Мақсаты:- оқушыларды «зайырлылық» ұстанымын құндылық, яғни мемлекет баяндылығының басты тұғыры ретінде қабылдауға, діндерді зайырлы таным аясында тануға үйрету;- діни сенім бостандығы, әлемдік және дәстүрлі діндердің , жаңа діни қозғалыстардың тарихы мен қазіргі жай-күйі,теріс пиғылды діни ағымдар мен тыйым салынған діни ұйымдар туралы жан-жақты білімін қалыптастыру;Міндеттері: - оқушыларға діннің мәні, тарихы және оның қазіргі қоғамдағы рөлі жөнінде жүйелі мәлімет беру;- зайырлылық ұстанымдарын мемлекеттілік пен тәуелсіздіктің негізі ретінде таныту;Күтілетін нәтиже: - ғылыми тұрғыдан алғанда негізгі діни терминдер мен құбылыстарды;- зайырлылық және дін ұғымдары ара-қатынасын;- мемлекет, дін бірлестіктері және мәдениет арасындағы қарым-қатынас мәнін;- әлемдік және дәстүрлі діндер тарихынан- зайырлылық,діни сана сезім, діни сенім, діни тәжірибе, діни ой-сана ұғымдарының ара жігін ажырату- заманауи ақпараттық-коммуникациялық құралдарды қолдана білу Осылайша, жүйелі түрде игерілген білім оқушыға Қазақстан Республикасының толыққанды азаматы ретінде рухани толысуға, өз халқының рухани мәдениетін деструктивтік, радикалды діни бірлестіктердің зиянды әректетінен сақтау және қорғау мүмкіндіктерін қалыптастыруға мүмкіндік

алады, екінші жағынан, адамның қандай дінге жататынын анықтау, діни сана-сезім, басқа діндерге көзқарас және қатынас мәдениетін қалыптастырады.

I-тарау. Зайырлылық және зайырлы мемлекет 1.Дінге сенушілердің бір діннің аясындағы бірлестігі:A) МедитацияB) ПолитеистікC) ПротестанизмD) ПуританизмE) МонотеизмF) ТотемизмG) КонфессияH) Лаицизм2. «Зайырлы, зайырлылық» сөзінің білдіретін мағыналары:A) анықB) жалпы C) ашықD)билікE) заңF) үндестікG) өркениетH) нақты3. «Зайырлылық болмысына» жататындар:A) қоғамB) өркениетC) бейтараптықD) төзімділікE) тәуелсіздікF) мойындауG) еркіндік H) бағынышты

4. Сәйкестендіру:

Діни термин

Анықтамасы

1.Зайырлы мемлекет

2.Зайырлы этика

3.Зайырлылық ұстаным

А) Рухани тіршіліктің жүйеленуінде қоғамдық, конституциялық нормаларды басшылыққа алуды көздейді.В)Ұлттық құндылықтарды дамытуға тиым салуды көздейді.С)Мемлекеттің конституцялық сипатыД) Басқа діни ағымдардың дамуына жол ашады.Е)ішкі және сыртқы тепе-теңдікті орнықтыратын бірден-бір құнды тетік

А) 1 С, 2 А, 3 Е. В) 1С, 2 Е, 3 А С) 1В, 2 С, 3 ДД)1 В, 2 Е, 3 А Е) 1 Д,2 Е, 3 С

5. «Қазақстан зайырлы мемлекет» тақырыбына эссе жазу.

I-тарау бойынша дұрыс жауаптары1. G.2.А, С, Н.3. С, Е, G.4. А5. «Қазақстан зайырлы мемлекет» тақырыбына эссе жазу.

II- тарау.ДІН – РУХАНИ МӘДЕНИЕТ ФЕНОМЕНІ

1.Дін туралы түсініктің тотемизм көзқарасын қолдағандар:A) Э. ЛэнгB) М. МюллерC) У.Р. СмиттD) З.ФрейдE) Г.СпенсерF) Э.Б. ТайлорG) Э.ДюргеймH) Дж. Фрэзер2. «Дін» сөзінің ұғымына жататындар:A) әдет-ғұрыпB) заңC)жүйеD) иманE) мойынсұнуF) қоғамG) дүниетанымH) ғибадат жол3.Адамдарды саналы түрде өз қалаулары бойынша тек ізгілікке бастайтын құдайлық жүйе, жол:A) ДүниетанымB) ЗаңC) ҚауымдықD)ДәстүрE) ДүниетанымF) МәдениетG) Дін H) Қоғам

4. Сәйкестендіру

Тұлға	Еңбек жарық көрген уақыт	Еңбегі
I. Э.Б. Тайлор II. З.Фрейд III. Э.Дюргкейм	1)1892 ж.2)1871 ж.3)1982 ж.4)1913 ж.5)1918 ж.6)1912 ж.	А) «Натурализм»В)«Жол,сенім, әдет,құлшылық»С) «Алғашқы қауымдық мәдениет»D) «Магиялық әрекет»Е)«Діни тіршіліктің қарапайым түрлері»F) «Тотем және табу»

А) I.2 С В) I.2 C С) I. 3 E Д) I. 5 A E) I.1 F F) I. 2 D II.4 F II.6 E II. 6 A II. 2 F II.2 A II. 4 F III.6 Е III.4 F III. 3 C III. 1 E III. 4 D III. 6 E

5. Мәтінмен жұмыс Діндер доктриналық, танымдық құрылымдарына және сенім негіздеріне байланысты екіге бөлінеді:біртәңірлілік табынушылық – монотеистік және көптәңірлілік – политеистік діндер.Тек тәңірлік діндер бір Жаратушыны ғана мойындауға негізделген. Мұндай діндер тек бір Тәңір және киелі кітаптар негізге алынады. Көптәңірлілік діндер – (көне діндер) бірнеше тәңірдің бар екенін қабылдайтын сенім жүйесі. Пұтқа табынушылық (құдайларды кескіндеп, оған табыну) екітәңірлік (дуалистік), натурализм, ежелгі грек, Рим,Мысыр діндері – көптәңірлік діндер. Ал діндерді тегі ,даму тарихы, таралу ерекшеліктеріне қарай алғашқы қауымдық, ұлттық және әлемдік діндер деп жіктеуге болады.Дін әлеуметтанушысы Ж.Ваше де Лапуж діндерді негізін салушылары (будда діні, джайнизм, конфуций ілімі т.б.) және дәстүрге негізделген (үнді діні,синто ілімі, түрік діні) діндер деп бөлсе, А.Шиммель алғашқы қауымдық (тайпалық) діндер (га,маори,аину, инка), ұлттық діндер (иудейлік,үнді діні, джайнизм, конфуций ілімі т.б. ) және әлемдік діндер (будда, христиан және ислам) деп жіктейді. Діндерді халықтың этникалық орналасуына байланысты былай топтастырады: Орта Шығыс немесе семит діндер: идейлік, христиан және ислам; үнді діндері;үнді діні, будда діні, джайнизм,сикх ілімі; қытай-жапон діндері: конфуцийлік , даосизм,синто ілімі.1.Діндер доктриналық, танымдық құрылымдарына және сенім негіздеріне байланысты бөлінеді:А)джайнизмВ) монотеистікС)конфуцийД) политеистікЕ)даосизм2. Діндерді негізін салушылары және дәстүрге негізделген деп бөлген дін әлеуметтанушы:А) Ж. Ваше де ЛапужВ) А.ШиммельС)Э.Б. ТайлорД) З.ФрейдЕ) Э.Дюргкейм3.А.Шиммель пікірі бойынша әлемдік діндер жіктелді:А) Негізгі және дәстүрлі діндерВ) Иудейлік, христиан, үнді діндеріС) Джайнизм,сикх іліміД) Синто ілімі, джайнизм, христианЕ) Алғашқы қауымдық, ұлттық діндер, әлемдік діндер

II- тарау бойынша дұрыс жауаптары1.С, D2.А, Е, Н3. G4. А5. 1 В,Д 2. А 3.Е

III – тарау.ЕЖЕЛГІ ДІНИ СЕНІМ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ДІНДЕР

1.Фетишизм терминін алғаш ғылыми айналымға қолданған ғалымдар:A) Э. ЛэнгB) Ш.ДебросC) Лао ЦзыD) Дж. ФрэзерE) С.КрамерF) Р.М. МаймонG) О.КонтH) Чжуан-цзы2.Адамдар мен белгілі бір жануарлар не болмаса өсімдіктер арасындағы өзара тектік байланыс туралы сенім:A) АнимизмB) ФетишизмC) МагияD) НатурализмE) МистикаF) ТотемизмG) АскеттікH) Джайнизм3.Иудейлердің қасиетті жазбалары:A) ҚұранB) ІнжілC) ТанахD) АвестаE) ТалмудF) ГильгамешG) ДваримH) Тора4. Сәйкестендіру:

Дін	Тұлға	Еңбек
I.Анимизм II. Джайнизм III. Заратуштра	1) Ш.Дербос2) О.Конт3) Вардхамана4) Спитама5) Дж.Фрэзер6) Э. Тайлор	A) «Авеста»B) «Ригведа»C) «Рамаяна»D)«Алғашқы қауымдық мәдениет»E) «Агама»F)Квиту

A)I.2 E B) I.1F C) I.4 B D) I.6 D E) I.6 F F) I.5 E II.5 II. 2 C II.6 D II.3 EII.4 EII.2 A III. 3 III. 5 E III.3 F III. 4 AIII.1B III.6 C

5.Терминмен жұмыс.1.Тотемизм -2. Анимизм - 3.Магия - 4.Аскеттік - 5.Йога - 6.Джайнизм - 7. Синагога - 8.Эсхатология -

III – тарау бойынша жауаптары1. В G2. F3.С Е4. D5.Терминмен жұмысТотемизм –адамдармен белгілі бір жануарлар не болмаса өсімдіктер арасындағы өзара тектік байланыс туралы сенім.Анимизм – табиғат күштерінің, жан-жануарлардың, өсімдіктер мен жансыз заттардың рухы, жаны бар деп сену.Магия- тылсым, құпия күштерге және олардың көмегімен айналадағы шындыққа әсер ету мүмкіндігіне сенуге бай

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!