Адам геномы

1 слайд
«Адам геномы» жобасы. Адамның геномдық ДНҚ- сын секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы Сабақтың мақсаты: Барлығы : «Адам геномы» жобасы туралы түсіндіреді Көпшілігі : Секвенирлеу әдісінің түрлерін ажыратады Кейбіреуі : Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызын анықтайды.

1 слайд

2 слайд

2 слайд

3 слайд
Адам геномы -жасушаның, ағзаның тіршілігі мен дамуы үшін қажет барлық генетикалық ақпарат жазылатын ДНҚ молекуласының толық жиынтығы.

3 слайд

4 слайд
«Адам геномы» халықаралық жобасы – ғылым тарихындағы аса маңызды, қымбат тұратын жобалардың бірі. 1998 жылдың қазанындағы адам ДНҚ-сындағы нуклеотидтердің толық реттілігінің бірінші жобалау нұсқасы 2001 жылға қарай алынатыны жарияланды. Бұл адам организмінің даму принциптерін көптеген тұқым қуалайтын аурулардың генетикалық себептерін және қартаю механизмін жақсы түсінуге мүмкіндік береді . Секвенирлеу (ағылшынша sequence -реттілік)- ДНҚ молекуласында нуклеотидтердің реттілігін анықтауға мүмкіндік беретін әдістердің жалпы атауы. ДНҚ -ны секвенирлеудің екі негізгі әдісі бар: химиялық және ферменттік

4 слайд

5 слайд
Химиялы қ әдіс немесе Максам-Гилберт бойынша химиялық деградация әдісі. 1976 жылы Аллан Максам және Уолтер Гилберт ойлап тапқан. Әдістің негізіне ДНҚ- ның белгіленген аймақтарын химиялық әсермен ыдырату жатады. Белгілеу тек бір ұшында жүреді (3 ’ немесе 5’ ). Реагенттің концентрациясы мен әсер ету ұзақтығы тек бір түрдегі (Ц; Ц+Т; Г; Г+А)нуклеотидтерді модификацияланатындай етіп таңдайды. Белгіленген аймақтар бойынша бөлу агарлы гельде электрофорез көмегімен жүргізіледі. Ферменттік әдісін ( сондай-ақ тізбекті үзу немесе дезоксисеквинерлеу әдісі) 1977 жылы Фредерик Сэнгер ойлап шығарды. Оның мәні ДНҚ тізбегін синтездеуде дидезоксинуклеотидті қосу жолымен берілген негізде синтезді тоқтату. Бірнеше кезеңде жүреді: 1. ДНҚ аймағын праймермен, яғни бастапқы ДНҚ-ның кейбір аймағына комплементарлы жасанды құрылған реттілікпен гидридациялау. 2. ДНҚ-ның ферментті синтезі 3. Денатурация нәтижесінде ұзындығы әртүрлі олигонуклеотидті реттілік түзіледі. 4. Полиакриламидті гельдегі электрофорез

5 слайд

6 слайд

6 слайд

7 слайд
Тапсырма № 1 Сипаттама жалған шындық Адам геномы -жасушаның, ағзаның тіршілігі мен дамуы үшін қажет барлық генетикалық ақпарат жазылатын ДНҚ молекуласының толық жиынтығы Сомалық жасушаларда хромосомалардың гаплоидты жиынтығы болады «Адам геномы» халықаралық жобасы- адам организмінің даму принциптерін, көптеген тұқым қуалайтын аурулардың генетикалық себептерін және қартаю механизмін жақсы түсінуге мүмкіндік береді . Геном-хромосомалардың гаплоидты жиынтығында шоғырланған гендердің бірлестігі

7 слайд

8 слайд
Тапсырма № 1 Сипаттама жалған шындық Адам геномы -жасушаның, ағзаның тіршілігі мен дамуы үшін қажет барлық генетикалық ақпарат жазылатын ДНҚ молекуласының толық жиынтығы + Сомалық жасушаларда хромосомалардың гаплоидты жиынтығы болады + «Адам геномы» халықаралық жобасы- адам организмінің даму принциптерін, көптеген тұқым қуалайтын аурулардың генетикалық себептерін және қартаю механизмін жақсы түсінуге мүмкіндік береді . + Геном-хромосомалардың гаплоидты жиынтығында шоғырланған гендердің бірлестігі +

8 слайд

9 слайд
Тапсырма №2 «Сәйкестендіру кестесі» р\с тапсырма жауабы 1 Секвенирлеу (ағылшынша sequence - реттілік)- екі негізгі әдісі бар: химиялық және ферменттік 2 ДНҚ -ны секвенирлеудің 1977жылы Фредерик Сэнгер ойлап тапты 3 Химиялық әдісті ДНҚ молекуласында нуклеотидтердің реттілігін анықтауға мүмкіндік беретін әдістердің жалпы атауы 4 Ферменттік әдісті 1976жылы Аллан Максам және Уолтер Гилберт ойлап тапты

9 слайд

10 слайд
Тапсырма №2 «Сәйкестендіру кестесі» р\с тапсырма жауабы 1 Секвенирлеу (ағылшынша sequence - реттілік)- ДНҚ молекуласында нуклеотидтердің реттілігін анықтауға мүмкіндік беретін әдістердің жалпы атауы 2 ДНҚ -ны секвенирлеудің екі негізгі әдісі бар: химиялық және ферменттік екі негізгі әдісі бар: химиялық және ферменттік 3 Химиялық әдісті 1976жылы Аллан Максам және Уолтер Гилберт ойлап тапты 4 Ферменттік әдісті 1977жылы Фредерик Сэнгер ойлап тапты

10 слайд

11 слайд
Тапсырма №3 Сұрақ-жауап: 1.Адамның ең кішкентай қандай хромосомаларының құрылысы ашылды? 2.1995жылғы алғашқы ірі жетістік қандай? 3.1998жылы алғаш рет көпжасушалы қандай органгизмнің геномын секвенирледі? 4. Ашытқының геномы қай жылы картаға түсірілді? 5.Жоба аясында жеткен жетістіктер биологияда қандай бағытты құруға негіз болды?

11 слайд

12 слайд
Тапсырма №3 Сұрақ-жауап: 1.Адамның ең кішкентай қандай хромосомаларының құрылысы ашылды? 21, 22 хромосома 2.1995жылғы алғашқы ірі жетістік қандай? Бактериялар геномын толық картаға түсіру 3.1998жылы алғаш рет көпжасушалы қандай органгизмнің геномын секвенирледі? жұмырқұрт 4. Ашытқының геномы қай жылы картаға түсірілді? 1996жылы 5.Жоба аясында жеткен жетістіктер биологияда қандай бағытты құруға негіз болды? Салыстырмалы геномика

12 слайд