Ақтан Керейұлы өмірі мен шығармашылығы

1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Ш.ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ Орындаған:КЯЛ-14-01 тобының студенті Адилханова Гулзинат Тақырып:Ақтан Керейұлы өмірі мен шығармашылығы

1 слайд

2 слайд
Батыс өңір – талай тарландардың нәр алып, хас тұлпарлардың тұяғы қалған жер. Қастерлі батыс топырағында кіндік қаны тамған Ақтан Керейұлы қысқа ғана ғұмыр жолында тағдырдың теперішін көп көріп өткен. 1850 жылы қазіргі Ақтөбе облысы, Сағыз бойында дүние есігін ашқан ақын 62 жасында осы аймақ төңірегінде өмірден озады.

2 слайд

3 слайд
«Ақшұнақ» қоян жылы жұтқа ұшырап, азын-аулақ малынан айырылған ол Ойылға келіп бір татар көпеске тері илеуге жалданады. Кедейлік тақсіретін тартып, мал бағу сынды кәсіптермен шұғылданып жүріп өмірін өткізеді. Ақтан жайлы дерек қоры өте аз екенін айттық. Десек те, үлкен-үлкен зерттеу еңбектерде Ақтан аты қылаң беріп қалатын тұстар да жоқ емес. Мәселен, «Адайдың бес жүйрігінің» бірі ( Олар: Абыл, Нұрым, Қашаған, Аралбай және Ақтан) атанған ақынның шыққан тегі асыл тұқымнан.

3 слайд

4 слайд
« Ақтан аласа бойлы, сары өңді кісі еді. Екі үйіміз араласып тұратынбыз. Домбыраны қолына жәй ғана ұстап, өлеңді қолма-қол құйылта беретін. Қанша айтса да мүдірген, не шаршаған кезін көргенім жоқ», — дейді». Ақтанды көзі көрген, туысы Әмірше Мұттахиев:

4 слайд

5 слайд
Ақтанның атасы Абдолла – ел аузында әңгімелері қалған айтулы сыншы. Өз әкесі Керей еңбегімен күн көрген кедей шаруа ғана. Ағасы Жамансары ділмар- шешен, інісі Тұрғанбай ел сыйлар азамат болыпты. Ақтан жастайынан тауқыметті көп тартқан. Кедейлік қамытын киіп, талай жылдар мал соңында жүруге мәжбүр болса да, бойындағы талантының арқасында ел кезіп, жер көрген.

5 слайд

6 слайд
«Ақтан ақпа-төкпе ақындығымен қатар, таңды- таңға ұрып жырлаған жарау жыршылығымен белгілі тұлға.Өзі үлгі тұтқан Абыл, Нұрым, Қалнияз, Махамбет, Шернияздардай дарабоздардың үрдісімен жыршылық дәстүрді кейінгіге жеткізіп, дамыта жырлаушы. Өз дәуірінің дауылпазы іспетті. «Қырымның қырық батыры» аталатын ерлік дастандарының бірқатарын Маңғыстау, Атырау, Жем-Сағыз аймағына дәріптеп, таратқан. Ақтаннан үйреніп Қашаған, Нұрпейіс ақындар дамыта жырлаған.

6 слайд

7 слайд
Қазақтың Гомері атанған Мұрын жырау да осы Ақтаннан көп нәрсе үйреніп, өнеге алған.

7 слайд

8 слайд
Ақтан от басы, ошақ қасында өмірін өткізген кер жорға. Әйтсе де, қыранның қанаты талар осынау дархан даланың дүлділі бойына біткен талантының, қиып түсер өткір тілінің арқасында жыраулар поэзиясы атты алтын тізімге өзіндік қолтаңбасымен қосылды десек артық болмас. Әрине, Бұқар жыраулар секілді елдік мәселелерді жырлады деу қиын, дегенмен ел мұңынан тысқары қалмай Ақтан да өз әлінше халық жоқтаушысы бола білді. Абыл, Нұрым,Ақтаным, Осылар еді тақтағым. Осылай деп маған үйреткен Тарихтың ескі ақпарын. Сөйлесе тізгін бермеген хас тұлпар -деп Қашаған жырау да Ақтан қадір тұтатындығын айтып өткен..

8 слайд

9 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 1. Сыдиқов Қ. Ақын-жыраулар. Алматы: «Ғылым» 2001 2. «Ақтөбе» газеті 14желтоқсан, 12қараша 2009 3. Бес ғасыр жырлайды. 2-том. Алматы: «Жазушы» 1989 4. «Үш қиян» 1сәуір 2010

9 слайд