Әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану

1 слайд
Т үр Туыс Т ұқымдас Класс Отряд Тип Қатар Бөлім

1 слайд

2 слайд
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану ОҚУ МАҚСАТЫ: 9.1.1.1 әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану 9.1.1.2 Өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін ерекшелік белгілері бойынша танып білу (анықтағыш бойынша)

2 слайд

3 слайд
БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙІ: - жүйелеу таксондарын біледі; - әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлы номенклатураны қолданады; - өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін ерекшелік белгілері бойынша анықтайды;

3 слайд

4 слайд
Кілт сөздер: • Бинарлы номенклатура • Түр • Тұқымдас • Класс • Отряд • Туыс • Қатар • Тип • Бөлім • Патшалық

4 слайд

5 слайд
БББ кестес і (оқушылардың алдыңғы білімдерін анықтау) БІЛЕМІН БІЛДІМ БІЛГІМ КЕЛЕДІ

5 слайд

6 слайд
Жеке жұмыс: 1. Түсіп қалған таксонды анықтаңыз? 2. Таксонды ретімен орналастырыңыз?

6 слайд

7 слайд
Тірі ағзаларды жүйелеу сызбасы : • патшалық—>тип —>класс —> отряд — >тұқымдас —> туыс —> түр • царства —> тип —> класс —> отряд —> семейство — > род —> вид • kingdom —> phylum—>class—>order —>family — >genus—> s pecies

7 слайд

8 слайд
Тірі ағзаларды жүйелеу

8 слайд

9 слайд
Тірі ағзаларды алғаш рет топтастырып жүйеге келтірген швед ғалымы , жаратылыстанушы. Ө сімдіктер мен жануарларды класқа, отрядқа, туысқа, түрге бөлуді де бірінші болып ұсынған. Биологияға 1000 - ға жуық терминдерді енгізген. Жүйелеуде өсімдіктер мен жануарларды латын тілінде түрі мен туысын білдіретін қос атпен атауды (бинарлы номенклатураны) ұсынды. «Табиғат жүйесі» атты еңбегі өте құнды болғандықтан 12 рет басылып шыққан.

9 слайд

10 слайд
Бинарлық номенклатура Бинарлық номенклатура, биноминалдық номенклатура (лат. b і nar і us — екі немесе қосарлы атау, лат. nomenklatura — тізім, түр) — халықаралық ғылыми жіктелімде өсімдіктердің, жануарлардың және микроорганизмдердің туыстары мен түрлерін екі латын сөзімен атау. Біріншісі туысты білдіреді, бас әріппен жазылады. Ал екіншісі түрдің аталуын көрсетеді , кіші әріппен белгіленеді . Мысалы: ақ жусан ( Artem і s і a tercheana L.), Алтай ұлары ( Tetraogallus alta і cus G.). Түрдің артынан түрді анықтаған адамның аты беріледі. Кейбір жағдайда бинарлық номенклатура соңында анықталған жыл көрсетіледі [мысалы, саналы адам ( Hom о sap і ens L. 1758 )].

10 слайд

11 слайд
Бинарлы номенклатура • Қос атпен атау : Орман қазтамағы Қызғылт семізоты Ит шегіргүлі Түзу қазтабан Қызыл қарақат Қара қарақат Үшкір жапырақты үйеңкі Қара үйеңкі Қос атпен атау екі сөзден құрылған: 1- туыс атауы (зат есім – бас әріппен) 2 – түр атауы (сын есім – кіші әріппен) Атаудың бұл түрі – бинарлы немесе косарлы атау .

11 слайд

12 слайд
Улы сарғалдақ Алтын түсті сарғалдақ Түрдің атауы: Үй иті Қызылбас жоңышқа Canis familiaris

12 слайд

13 слайд
Panthera leo (арыстан)Panthera tigris ( жолбарыс ) Panthera onca (теңбілшер)Суретте берілген жануарлардың түрлерінің арасында қандай қандай байланыс бар? Калифорниялық қоян   Lepus californicus

13 слайд

14 слайд
Жұппен жұмыс: Суретте ұсынылған түрлердің арасындағы байланысты анықтаңыздар? Бағалау критерийі: 1. Суретте ұсылған жануарлардың жүйелеу сызбасын ұсынады. 2. Жануарлардың арасындағы ортақ байланысты анықтайды.

14 слайд

15 слайд
Патшалығы : жануарлар Тип: омыртқалылар Класс: сүтқоректілер Отряд: жыртқыштар Тұқымдас мысық тәрізділер Туысы: пантералар Түр: жолбарыс Патшалық: жануарлар Тип: омыртқалылар Класс: сүтқоректілер Отряд : кемірушілер Тұқымдас: қояндар Туыс: қоян Түр: ақ қоян

15 слайд

16 слайд
Оқушылардың жұмысын қорытындылау Жүйелеудің маңызы – бейнематериал https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/zhanuarlar-alemi/zhanuarlardyng-klassifikacziyasy/lesson/patshalyq-patshal yq-asty-tip-klass-otryad-tuqymdas-tuqym-tur-zhane-populyacziya

16 слайд

17 слайд
Зертханалық жұмыс «Анықтағыш көмегімен өсімдіктер мен жануарлар түрлерін (жергілікті регионның) анықтау». Құрал-жабдықтар: кеппешөптер немесе суреттері, анықтағыш атластар, АКТ құралдары(ноутбук, планшет) Жұмыс барысы: 1. Берілген өсімдіктің ерекшеліктерін зерттеу(жапырағы, тамыры, гүл, жеміс) 2. Анықтағыш пайдалану арқылы түрін анықтау 1. http://www.plantarium.ru/ 2. http://www.chileflora.com/Florachilena/FloraRussian/PIC_FLO WER_PLANT.php 3. http://leafsnap.com/Өсімдіктер анықтағыштары сілтемелер  

17 слайд

18 слайд
БІЛЕМІН БІЛДІМ БІЛГІМ КЕЛЕДІ БББ кестес і (оқушылардың игерген білімдерін анықтау)

18 слайд

19 слайд
Үй тапсырмасы : • §3 оқу. • Жергілікті жерде кездесетін жануар түрінің жүйелеу сызбасын құру • Жануар түрін жүйелегенде басты назарды неге аудардыңыз? • Жүйелегенде қандай ерекшеліктерді ескердіңіз?

19 слайд