Материалдар / Асбұршақты өсіру технологиясы

Асбұршақты өсіру технологиясы

Материал туралы қысқаша түсінік

бұл материал өсімдік шараушылығы мамандықтарына керек. Материалда асбұршақты заманауи технологиямен өсіру ерекшеліктерін үйренеді. Мәліметтер қысқа әрі нұсқа келтірілген.

Гаухар Куанышбаевна Халмуратова

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

12 Мамыр 2020

890

0 рет жүктелген

Басқа Презентация Басқа

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 21

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
Ас бұршақтың республиканың астық өндірісінде алатын орны. Перспективалы сорттары. М.Әуезов атындағы ОҚМУ колледжі « Ауылшаруашылығы және әлеуметтік пәндер» кафедрасы Топ: АГ-18-11к тобы Оқытушы: Халмуратова Гаухар

1 слайд

Ас бұршақтың республиканың астық өндірісінде алатын орны. Перспективалы сорттары. М.Әуезов атындағы ОҚМУ колледжі « Ауылшаруашылығы және әлеуметтік пәндер» кафедрасы Топ: АГ-18-11к тобы Оқытушы: Халмуратова Гаухар

2 слайд
Жоспар 1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы 2 . Дақылдың тарихы 3. Морфологиялық ерекшеліктері 4. Биологиялық ерекшелігі 5 . Асбұршақ сорттары 6. Өсіру технологиясы Ауыспалы егістегі орні Тыңайтқыш қолдану Топырақ өңдеу Тұқым себуге дайындау,себу Егістікті күтіп баптау Өнімді жинау 5. Пайдаланылған әдебиеттер

2 слайд

Жоспар 1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы 2 . Дақылдың тарихы 3. Морфологиялық ерекшеліктері 4. Биологиялық ерекшелігі 5 . Асбұршақ сорттары 6. Өсіру технологиясы Ауыспалы егістегі орні Тыңайтқыш қолдану Топырақ өңдеу Тұқым себуге дайындау,себу Егістікті күтіп баптау Өнімді жинау 5. Пайдаланылған әдебиеттер

3 слайд
1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы • Асбұршақ біздің елімізде барлық дәнді бұршақ егістігінде 80%- дан астамында өсіріледі.Ол дәндібұшақтардың ішіндегі ең өнімді көп беретіні және экономикалық тиімдісінің бірі.Орташа дән өнімі гектарына -10-13 ц. • Оны азық - түліктік және мал азықтық дақыл ретінде өсіреді.Оның тұқымдары амин қышқылдарымен теңдестірілген белокқа бай (18%-35%) ,олар жақсы пісірілуімен және жоғары дәмдік сапасымен ерекшеленеді.Пісіп - жетілген және шала піскен тұқымдары ( жасыл асбұршақ ) , сонымен қатар көкөністі сорттарының жасыл бұршаққаптары консерві өнеркәсібінде пайдаланылады.

3 слайд

1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы • Асбұршақ біздің елімізде барлық дәнді бұршақ егістігінде 80%- дан астамында өсіріледі.Ол дәндібұшақтардың ішіндегі ең өнімді көп беретіні және экономикалық тиімдісінің бірі.Орташа дән өнімі гектарына -10-13 ц. • Оны азық - түліктік және мал азықтық дақыл ретінде өсіреді.Оның тұқымдары амин қышқылдарымен теңдестірілген белокқа бай (18%-35%) ,олар жақсы пісірілуімен және жоғары дәмдік сапасымен ерекшеленеді.Пісіп - жетілген және шала піскен тұқымдары ( жасыл асбұршақ ) , сонымен қатар көкөністі сорттарының жасыл бұршаққаптары консерві өнеркәсібінде пайдаланылады.

4 слайд
1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы • Қазақстанда аудандастырылған сорттарының тұқымдарында орта есеппен 24-27% ақуыз, 50% -дан астам көмірсулары (негізінен крахмал), айтарлықтай мөлшерде май, күлдік заттар мен дәрумендер (А,В,С ж.б.) болады. • Холестерин деңгейін төмендетеді. Қатерлі ісіктен қорғайды және сүйек жүйесіне жақсы әсер етеді. Ол өте дәмді ғана емес, сонымен қатар пайдалы заттардың ерекше үйлесімділігі болып табылады. В1, В2, В6 мен С дәрумендерінің, сондай- ақ темірдің бар болуының арқасында, ол шаршағандыққа, қаназдыққа қарсы дәрі болып табылады, ақыл-ой қабілетін жақсартады, төзімділік жүйесінің мәселелерін шешуге көмегін тигізеді

4 слайд

1. Дақылдың халық шаруашылығындағы маңызы • Қазақстанда аудандастырылған сорттарының тұқымдарында орта есеппен 24-27% ақуыз, 50% -дан астам көмірсулары (негізінен крахмал), айтарлықтай мөлшерде май, күлдік заттар мен дәрумендер (А,В,С ж.б.) болады. • Холестерин деңгейін төмендетеді. Қатерлі ісіктен қорғайды және сүйек жүйесіне жақсы әсер етеді. Ол өте дәмді ғана емес, сонымен қатар пайдалы заттардың ерекше үйлесімділігі болып табылады. В1, В2, В6 мен С дәрумендерінің, сондай- ақ темірдің бар болуының арқасында, ол шаршағандыққа, қаназдыққа қарсы дәрі болып табылады, ақыл-ой қабілетін жақсартады, төзімділік жүйесінің мәселелерін шешуге көмегін тигізеді

5 слайд
. 2. Дақылдың тарихы Ас бұршақ (лат. Pisum sativum) — бұдан 20 мың жыл бұрын ( Тас ғасырында ) бидай,арпа,тары,жасымық,атбас бұршақ,ноғаттык,сиыржоңышқа және басқа өсімдіктермен қатар дақылға енген. Соңғы архологиялық қазбаларға қарағанда егістік асбуршақтың отаны Алдыңғы Азия елдерде.

5 слайд

. 2. Дақылдың тарихы Ас бұршақ (лат. Pisum sativum) — бұдан 20 мың жыл бұрын ( Тас ғасырында ) бидай,арпа,тары,жасымық,атбас бұршақ,ноғаттык,сиыржоңышқа және басқа өсімдіктермен қатар дақылға енген. Соңғы архологиялық қазбаларға қарағанда егістік асбуршақтың отаны Алдыңғы Азия елдерде.

6 слайд
3 . Морфологиялық ерекшеліктері • Асбұршақ бірнеше түрлерді біріктіреді, барынша кең тарағаны егістік асбұршақ және ол негізінен азық-түліктік мақсатқа өсіріледі. Оның тамыры кіндікті, сабағы жапырылғыш, жапырақтары күрделі, қосқауырсынды, гүл шоғыры — бұтақбас, жемісі — бірнеше тұқымды бұршаққап, тұқымдары домалақ, ашық түсті .

6 слайд

3 . Морфологиялық ерекшеліктері • Асбұршақ бірнеше түрлерді біріктіреді, барынша кең тарағаны егістік асбұршақ және ол негізінен азық-түліктік мақсатқа өсіріледі. Оның тамыры кіндікті, сабағы жапырылғыш, жапырақтары күрделі, қосқауырсынды, гүл шоғыры — бұтақбас, жемісі — бірнеше тұқымды бұршаққап, тұқымдары домалақ, ашық түсті .

7 слайд
4. Биологиялық ерекшеліктері Асбұршақ барынша ерте пісетін дәнді буршақ дақылы. Өсіп - жетілу кезеңі сортына және өсіру жағдайларына байланысты 70- тен 140 тәулікке дейін созылады.Сондықтан асбұршақ жақсы сүрі жерді иеленуші өсімдік барлық аймақтарда,ал ерте пісетін сорттары оның егіншіліктің солтүстік шекарасына - 68° с.б. - дейін созылады. Асбұршақ өздігінен тозаңданатын өсімдік, алайда жазы ыстық және қурғақшылықты жылдары ашық гүлденуімен қатар шамалы мөлшерде айқас тозаңдануы байқалады.

7 слайд

4. Биологиялық ерекшеліктері Асбұршақ барынша ерте пісетін дәнді буршақ дақылы. Өсіп - жетілу кезеңі сортына және өсіру жағдайларына байланысты 70- тен 140 тәулікке дейін созылады.Сондықтан асбұршақ жақсы сүрі жерді иеленуші өсімдік барлық аймақтарда,ал ерте пісетін сорттары оның егіншіліктің солтүстік шекарасына - 68° с.б. - дейін созылады. Асбұршақ өздігінен тозаңданатын өсімдік, алайда жазы ыстық және қурғақшылықты жылдары ашық гүлденуімен қатар шамалы мөлшерде айқас тозаңдануы байқалады.

8 слайд
Асбұршақтың жылуға талабы жоғары емес. Оның тұқымдары 1-2℃ да өне бастайды. Оның өніп - көктеуіне 15-20 ℃ , ал дәндерінің толысып пісуіне -22-26 ℃ жылылық оңтайлы деп есептеледі. Асбұршақ тұқымы өзінің массасының 100-110% мөлшерінде ылғалды біркелкі шығындамайды. Асбұршақ құнарлығы жоғары << бидайлық >> топырақтар дақылы. Ол үшін жеңіл құмдақ топырықтар ,қышқыл және сортаң топырақтардың жарамдылығы шамалы.

8 слайд

Асбұршақтың жылуға талабы жоғары емес. Оның тұқымдары 1-2℃ да өне бастайды. Оның өніп - көктеуіне 15-20 ℃ , ал дәндерінің толысып пісуіне -22-26 ℃ жылылық оңтайлы деп есептеледі. Асбұршақ тұқымы өзінің массасының 100-110% мөлшерінде ылғалды біркелкі шығындамайды. Асбұршақ құнарлығы жоғары << бидайлық >> топырақтар дақылы. Ол үшін жеңіл құмдақ топырықтар ,қышқыл және сортаң топырақтардың жарамдылығы шамалы.

9 слайд
5.Қазақстанда астыққа өсіруге рұқсат етілген және кең тараған сорттары • Рамонский 77. • Неосыпаюшийся 1. • Омский неосыпающийся. • Таловец 50.

9 слайд

5.Қазақстанда астыққа өсіруге рұқсат етілген және кең тараған сорттары • Рамонский 77. • Неосыпаюшийся 1. • Омский неосыпающийся. • Таловец 50.

10 слайд
6. Өсіру технологиясы • Асбұршақка жақсы алғы дақылдар - өздерінен кейін топырақты арамшөптерден таза және жеткілікті мөлшерде қоректік заттар мен ылғал қалдыратын дақылдар. Оларға сүріден кейінгі жаздықтар және жақсы тыңайтылған отамалы дақылдар ( картоп, тамыржемістілер, жүгері ж.б. ) жатады.

10 слайд

6. Өсіру технологиясы • Асбұршақка жақсы алғы дақылдар - өздерінен кейін топырақты арамшөптерден таза және жеткілікті мөлшерде қоректік заттар мен ылғал қалдыратын дақылдар. Оларға сүріден кейінгі жаздықтар және жақсы тыңайтылған отамалы дақылдар ( картоп, тамыржемістілер, жүгері ж.б. ) жатады.

11 слайд
Ауыспалы егістегі орны • Асбұршақтың өзі басқа дақылдар үшін жақсы алғы дақыл болып табылады.Оны жиі түрде екі жаздық астық дақылдарының арасында немесе дәнді дақылдар мен техникалық дақылдардың арасына орналастырады.

11 слайд

Ауыспалы егістегі орны • Асбұршақтың өзі басқа дақылдар үшін жақсы алғы дақыл болып табылады.Оны жиі түрде екі жаздық астық дақылдарының арасында немесе дәнді дақылдар мен техникалық дақылдардың арасына орналастырады.

12 слайд
Тыңайтқыш қолдану • Асбұршақ тұқымдарының әрбір центнері тиісті мөлшердегі сабанымен топырақтан 6.0-6.5 кг .азот, 1.6-1.8 кг. Фосфор және 2.0-2.5 кг. Калий шығындайды. • Топырақты өңдеу • Асбұршақты дәнді астық дақылдарынан кейін орналастырғанда алғы дақылды жинап алысымен топырақты 22-25см.терең қопсыту қажет.Себу алдында әдетте топырақ тұқымның сіңіру тереңдігіне культивацияланады,бір мезгілде тырмаланады. • Асбұршақты себу алдында топырақты шлейф-тегістегішпен тегістейді және катоктармен тығыздайды. Бұл асбұршақ тұқымын топырақта біркелкі және берілген тереңдікте сіңіруге мүмкіндік береді және механикалық егін жинауды,әсіресе жапырылған асбұршақты ,жеңілдетеді.

12 слайд

Тыңайтқыш қолдану • Асбұршақ тұқымдарының әрбір центнері тиісті мөлшердегі сабанымен топырақтан 6.0-6.5 кг .азот, 1.6-1.8 кг. Фосфор және 2.0-2.5 кг. Калий шығындайды. • Топырақты өңдеу • Асбұршақты дәнді астық дақылдарынан кейін орналастырғанда алғы дақылды жинап алысымен топырақты 22-25см.терең қопсыту қажет.Себу алдында әдетте топырақ тұқымның сіңіру тереңдігіне культивацияланады,бір мезгілде тырмаланады. • Асбұршақты себу алдында топырақты шлейф-тегістегішпен тегістейді және катоктармен тығыздайды. Бұл асбұршақ тұқымын топырақта біркелкі және берілген тереңдікте сіңіруге мүмкіндік береді және механикалық егін жинауды,әсіресе жапырылған асбұршақты ,жеңілдетеді.

13 слайд
Тұқымды себуге дайындау,себу • Асбұршақты ерте жаздық астық дақылдармен бір мерзімде себеді,топырақтың беткі қабатындағы ылғалды жоғалтып алмай тұрғанда. Қазақстанның негізгі асбұршақ өсіретін аймақтарында бұл мерізім төмендегідей : • Себу мерзімі : • Солтүстік және орталық Қазақстанда –15-25- мамыр ； • Оңтүстік Қазақстан облысында –11-20 сәуір ； • Шығыс Қазақстанда -6-15мамыр. • Себу мөлшері : • Қазақстанның барлық аймақтарында жаппай қатардағы тәсілмен қара –қоңыр және оңтүстік-қара топырақтарында 0.7-1.0 млн/га.өнгіш туқым ,ал кәдімгі қаратпырақтарда 0.8-1.2 млн/ға өнгіш тұқым себіледі.

13 слайд

Тұқымды себуге дайындау,себу • Асбұршақты ерте жаздық астық дақылдармен бір мерзімде себеді,топырақтың беткі қабатындағы ылғалды жоғалтып алмай тұрғанда. Қазақстанның негізгі асбұршақ өсіретін аймақтарында бұл мерізім төмендегідей : • Себу мерзімі : • Солтүстік және орталық Қазақстанда –15-25- мамыр ； • Оңтүстік Қазақстан облысында –11-20 сәуір ； • Шығыс Қазақстанда -6-15мамыр. • Себу мөлшері : • Қазақстанның барлық аймақтарында жаппай қатардағы тәсілмен қара –қоңыр және оңтүстік-қара топырақтарында 0.7-1.0 млн/га.өнгіш туқым ,ал кәдімгі қаратпырақтарда 0.8-1.2 млн/ға өнгіш тұқым себіледі.

14 слайд
Егістікті күтіп-баптау • Біржылдық дара және қосжарнақты арамшөптерге қарсы асбұршақ көктегенге дейін топыраққа Прометрин, 50% бүркіледі ; • бір жылдық қосжарнақты арамшөптерге қарсы Базаған 48% асбұршақтың 5-6 жапырақ кезеңінде егістіск бүркіледі.

14 слайд

Егістікті күтіп-баптау • Біржылдық дара және қосжарнақты арамшөптерге қарсы асбұршақ көктегенге дейін топыраққа Прометрин, 50% бүркіледі ; • бір жылдық қосжарнақты арамшөптерге қарсы Базаған 48% асбұршақтың 5-6 жапырақ кезеңінде егістіск бүркіледі.

15 слайд
Егін жинау . Өнімді жинау • Екі кезеңді ( бөлектеп ) жинаудың оңтайлы мерзімі асбұршақтың бұршаққаптарының 75- 80% сарғайғанда немесе тұқымдарының ылғалдылығы 30- 40%- ға жеткенде.мұндай жағдайда барынша жоғары өнім және жақсы сапалы тұқым жиналады. • Бір кезеңді ( тікелей орып бастыру ) егін жинау далалы құрғақшылық аудандарда қолданылыды.

15 слайд

Егін жинау . Өнімді жинау • Екі кезеңді ( бөлектеп ) жинаудың оңтайлы мерзімі асбұршақтың бұршаққаптарының 75- 80% сарғайғанда немесе тұқымдарының ылғалдылығы 30- 40%- ға жеткенде.мұндай жағдайда барынша жоғары өнім және жақсы сапалы тұқым жиналады. • Бір кезеңді ( тікелей орып бастыру ) егін жинау далалы құрғақшылық аудандарда қолданылыды.

16 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер 1. Әлдеков Н., Балғабаев Ә., Есіркепбаев Т., Ауыл шаруашылық дақылдарының ерекшеліктері мен агротехникасы/ алматы,2013, 186-192. 2. Қ.К.Әрінов, Қ.М.Мұсынов, А.Қ.Арыстанғұлов., т.б.,Өсімдік шаруашылығы, -Алматы:ЖШС РПБК Дәуір, 2011. 373-402. 3. Ә.Ә.Әуезов, Т.А.Атақұлов., Н.Ш.Сүлейменова, Қ.Ш.Жаңабаев., Егіншілік: Оқулық. – Алматы: ЖШС Сөздік – Словарь. 2005. – 316-318. 4. Пахомова, В. М. Устойчивость и защита растений при оптимизации минерального питания / В. М. Пахомова. – Казань: Меддок, 2008. – 212 с. 5. Шпаар, Д. Посевной и посадочный материал сельскохозяйственных культур. Кн. 1 / Д. Шпаар, С. Бандысев, С. Гриб. – Берлин, 2001. Т.2, С.238-241.

16 слайд

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Әлдеков Н., Балғабаев Ә., Есіркепбаев Т., Ауыл шаруашылық дақылдарының ерекшеліктері мен агротехникасы/ алматы,2013, 186-192. 2. Қ.К.Әрінов, Қ.М.Мұсынов, А.Қ.Арыстанғұлов., т.б.,Өсімдік шаруашылығы, -Алматы:ЖШС РПБК Дәуір, 2011. 373-402. 3. Ә.Ә.Әуезов, Т.А.Атақұлов., Н.Ш.Сүлейменова, Қ.Ш.Жаңабаев., Егіншілік: Оқулық. – Алматы: ЖШС Сөздік – Словарь. 2005. – 316-318. 4. Пахомова, В. М. Устойчивость и защита растений при оптимизации минерального питания / В. М. Пахомова. – Казань: Меддок, 2008. – 212 с. 5. Шпаар, Д. Посевной и посадочный материал сельскохозяйственных культур. Кн. 1 / Д. Шпаар, С. Бандысев, С. Гриб. – Берлин, 2001. Т.2, С.238-241.

17 слайд

18 слайд
1. Суретте – Асбұршақтың морфологиясын, сорттары. 2. Зертте – Асбұршаққа тыңайтқыш қолдану жүйесін зерттеу 3. Дәлелде – сүріден кейінгі жаздықтар және жақсы тыңайтылған отамалы дақылдар (картоп, тамыржемістілер, жүгері ж.б.) жатады Отамалы дақылдардан кейін егудің пайдасын дәлелдеу 4. Қолдан – Асбұршақтың себу мерзімін, себу мөлшерін аймақтың ерекшелігін ескеріп, жүргізу

18 слайд

1. Суретте – Асбұршақтың морфологиясын, сорттары. 2. Зертте – Асбұршаққа тыңайтқыш қолдану жүйесін зерттеу 3. Дәлелде – сүріден кейінгі жаздықтар және жақсы тыңайтылған отамалы дақылдар (картоп, тамыржемістілер, жүгері ж.б.) жатады Отамалы дақылдардан кейін егудің пайдасын дәлелдеу 4. Қолдан – Асбұршақтың себу мерзімін, себу мөлшерін аймақтың ерекшелігін ескеріп, жүргізу

19 слайд
Проблема – Бұршақ дақылдары егістігінде арамшөптермен күресу

19 слайд

Проблема – Бұршақ дақылдары егістігінде арамшөптермен күресу

20 слайд
Назар салып тыңдағандарыңызға көп рахмет!!!

20 слайд

Назар салып тыңдағандарыңызға көп рахмет!!!