Ашық сабақ

1 слайд
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ҚАЗАҚТЫҢ КИЕЛІ ДОМБЫРАСЫ

2 слайд
ОҚУ МАҚСАТТАРЫ  Барлық оқушылар:  Оқулықта берілген тапсырмаларды орындайды. Тақырыпты меңгереді.  Оқушылардың басым бөлігі:  Тақырыптың маңызы туралы дәлелдеп айтып бере алады.  Кейбір оқушылар:  Білімді сыныптастарына түсіндіріп оқулықтан тыс ресурстар қоса алады.

3 слайд
БІЛУ.  Өрмекші әдісі бойынша,сұрақтарға жауап беру

4 слайд
ПСИХОЛОГИЯ- ЛЫҚ АХУАЛ ҚАЛЫПТАСТЫРУ: «КӨҢІЛДІ КҮН»

5 слайд
ТҮСІНУ.

6 слайд
Домбыраның түрлеріі Шіңкіл дек Бүктеме Екі ішекті Контра басӘмбе бап Үш ішекті Өкше құлақт ы

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд

12 слайд
 Домбыра  —қазақ халқының ең кең тараған екі ішекті, көп пернелі музыкалық аспабы. Ол – қазақтар өмірінде маңызды орын алатын, өзіндік музыкалық сипаты бар аспап. Алғаш эпикалық дәстүр шеңберінде жыр, толғау, термелерді сүйемелдеуге қолданылған домбыра кейін аспаптық шығарма – күй жанрының қалыптасуына ықпал еткен. Қазіргі кезде домбыра жеке әнді сүйемелдеуге, күй тартуға, халықтық-фольклорлық музыкада, классикалық  шығармаларды  орындауға қолданылатын, мүмкіндігі кең музыкалық аспап болып табылады. Домбыра ежелде қазақтың тарихын баяндаған музыкалық аспаптардың бірі. Домбыра құрылысы бірнеше бөліктен тұрады: басы, құлақтары, пернелер, мойын, шанақ, бетқақпақ, ілгек және ішектер. Сондай-ақ, оның көптеген қосымша бөлшектері бар тиек (, кемер ағаш,  тұжым ағаш , бастырма, ойық,  қалқа ,  түйме , өрнек, желкелік). Домбыра тиегі үш түрлі болады (шайтан тиек, негізгі тиек, табалдырық тиек). Домбыра дыбыс өткізгіштігі жоғары қарағай, дыбыс жаңғырту қасиеті бар тұт, қатты жынысты үйеңкі, емен секілді киелі ағаштардан, негізінен, екі түрлі  әдіспен  – құралып немесе ойылып (шауып) жасалады. Құрама домбыралардың шанағы жұқа тілшелерден құралып жасалса, бітеу домбыра тұтас  ағаштан  ойылады.

13 слайд
ҚОЛДАНУ.  • Деңгейлік тапсырма  • Оқулықпен , дәптермен жұмыс  1- деңгей.Көп нүктенің орнына тиісті септік жалғауларын қойып жай септеу мен тәуелді септеуді ажыратыңдар.  2- деңгей.Мәтіннен кейінгі ықпалды табыңдар.Сол сөздермен сөйлемдер құрастырыңдар

14 слайд
ТАЛДАУ.  • Тыңдалым және айтылым  І.Жансүгіровтің «Домбыра» өлеңін тыңдап,ақынның домбыра көмейінен шыққан үнді қандай құбылыстарға теңейтінін теріп жазыңдар  • Жазылым  Оқылым және тыңдалым мәтіндерін салыстырып,кестені толтырыңдар

15 слайд
ЖИНАҚТАУ.  • Постермен жұмыс  1- ші топ. Домбыраның құрылымын жасау,бейнелеу.  2-ші топ.Домбыраның шығу тарихын баяндау,бейнелеу

16 слайд
БАҒАЛАУ.

17 слайд
Кері байланыс “Бес саусақ” әдісі Бас бармақ – басты мәселе – Бүгін сабақта ең құнды мәселе қандай болды?Балан үйрек – бірлесу- мен топта қалай жұмыс жасадым, кімге көмек бердім?Ортан терек - ойлану- мен бүгін қандай білім алдым? Шылдыр шүмек – шынайылық – Сабақ маған ұнады ма? Неліктен? Кішкентай бөбек – көңіл –күй – Мен өзімді сабақта қалай сезіндім?

18 слайд

19 слайд
 Домбыра аспабы халықтық кәсіби өнердің туып-қалыптасуына, өркендеуіне негіз болған. Байжігіт,  Құрманғазы ,  Дәулеткерей ,  Тәттімбет , Сейтек,  Қазанғап ,  Сүгір , Тоқа, т.б. даңқты күйшілердің төкпе, шертпе күй дәстүрлерінің тууы, дамуы осы Домбыра аспабымен тікелей байланысты. Олардың дәстүрін, мұрасын бүгінгі күнге жеткізген  Дина Нұрпейісова , Ә. Хасенов,  Науша Қашағанов ,  Махамбет Бөкейхановтар ,  Төлеген Момбеков , М. Хамзин, Қ. Жантілеуов, С. Балмағамбетов, Л. Мұхитов, т.б. сияқты домбырашылар болса, қазіргі майталман орындаушылар –  Қаршыға Ахмедияров , У. Бекенов, Р. Ғабдиев, С. Шәкіратов, Б. Ысқақов,  Бекболат Тілеуханов ,  Айгүл Үлкенбаева , А. Райымбергенов, т.б.  Домбыра – тек күй тартуға ғана емес, ән айтқанда сүйемел үшін де қолданылатын аспап.  Біржан сал ,  Ақан сері , Жаяу Мұса , Мұхит, Мәди,  Кенен Әзірбаев ,  Әміре Қашаубаев , М.Ержанов, Ж.Елебеков,  Ғ.Құрманғалиев ,  Қ. Байбосынов  т.б. белгілі әншілер домбыраның әнге әр беріп, әншіге демеу болатынын дәлелдеді.

20 слайд
СЕРГІТУ СӘТ

21 слайд
 Білу және түсіну  Оқулықтағы тапсырмаларды орындау  Топтарға тапсырма:  Қазақтың киелі домбырасы  Қолдану «Интервью» әдісі  Оқушылар өз ойларын стикерлерге жазып жабыстырады.

22 слайд

23 слайд

24 слайд