Ашық сабақ 9 сынып

1 слайд
1. Отбасы дегеніміз не? 2. Макротоптарға нелер жатады? 3. Отбасы неше топқа бөлінеді? 4. Микротоптарға нелер жатады? 5. Отбасын құру қағидалары 6. Неке дегеніміз не? 7. Толық емес отбасы дегеніміз? 8. Неке жасы неше жас?       Сұрақтар:

1 слайд

2 слайд
Тап Пайыз мөлшері % Оларға кімдер жатады Жоғарғы тап Орта тап Төменгі тап Кестені толтыр!

2 слайд

3 слайд
Кестені толтыр! Тап Пайыз мөлшері % Оларға кімдер жатады Жоғарғы тап 2 - 3% Аса ірі меншік иелері,табысы мол мемлекеттік шенеуніктер жатады Орта тап 80 – 85% Инжерелер,дәрігерлер,оқытушылар,орташа табысы бар кәсіпкерлер,фермерлер,білікті жұмысшылар мен қызметкерлерді жатқызамыз Төменгі тап 10 – 15% Олар баспанасы бар не жоқ,түрлі төлемдерді әрең өтеп немесе өтей алмайжүрген,табыстары отбасы мүшелерін киіммен,тамақпен қамтамасыз етуге әрең жететін немесе жетпейтін азаматтарды жатқызамыз

3 слайд

4 слайд
 Жаңа сабақ §15. Ұлттар және ұлтаралық қатынастар

4 слайд

5 слайд
1. Адамдар қауымдастықтарының ұлтқа дейінгі формалары 2. Халық 3. Автохонды ұлт және диаспоралар 4. Ұлтаралық қатынастар 5. Этносаралық қатынастар 6. Ұлттық бірлік доктринасының мазмұны Жаңа сабақтың жоспары:

5 слайд

6 слайд
Терминдік сөздіктер 1. Этнос- (гректің тайпа, халық деген сөзінен алынған) сыртқы түр келбетінен ұқсас белгілері қалыптасқан мәдениеті мен ортақ тілі,мінез-құлық қағидалары және басқа ұлттар мен нәсілдерге ұқсамайтын адамдар тобының тарихи қалыптасқан бірлестік одағы. 2. Халық- белгілі бір географиялық ортада тұрып, әлеуметтік белсенді және жүйелі әрекет ете алатын, азаматтығы бар қоғам мүшелерінің жиынтығын айтамыз. 3. Ұлт- белгілі бір аумақты мекен еткен, өзіне тән шаруашылық жүргізу ерекшелігі бар, өзінің тарихи салт- дәстүрі қалыптасқан, тілі,мәдениеті, ұлттық психологиясы ортақ көрініс беретін, адамдар қауымдастығының тарихи қалыптасқан бірлестігі. 4. Ұлтжандылық – Отанға, халқына, оның тарихы мен тіліне, мәдениетіне деген сүйіспеншілік.Отансүйгіштік, ұлтжандылық үлкен азаматтық, мәдениеттіліктің белгісі. Оны ұлтшылдықпен шатастыруға болмайды. 5. Автохтонды ұлт – (Грек тілінен аударғанда – байырғы тұрғындар) Қазақстан үшін қазақтар – автохтонды ұлт. Өйткені олар этногенетикалық аумақта тарихи қалыптасқан,ежелгі дәуірден бері осында тұрып,өмір сүріп келе жатқан халық. 6.Диаспора – адамдардың тарихи отанынан өзге жерлерде тұратын бөлігі.

6 слайд

7 слайд
Қазақстандағы ұлттардың көптүрлілігінің пайда болу себептері: 1.XVIII-XIX ғасырлардағы патшаның отарлау саясаты жүргізілген кездегі Ресейден қоныс аударғандар. 2.Кеңес Одағында жүргізілген 1930жылдары халықты күшпен жер аудару,қуғындау саясаты салдарынан келгендер. 3.Тың және тыңайған жерлерді игеру жылдары еңбек етуге келгендер. 4.Кен орындарын ашумен байланысты өнеркәсіпті аудандарға,қалаларға келген жұмысшылар.

7 слайд

8 слайд
Неміс халқы Сталиннің бұйрығымен Поволжьеден жер аударылған. 1957 жылдан бастап неміс тілінде радиобағдарламалар, 1966 жылдан бері "Фройндшафт" газеті шықты. 1980 жылы Теміртау қаласында неміс драма театры ашылды, кейіннен ол Алматы қаласына көшірілді. Ұйғырларды таранчы деп атайды. Ұйғырлардың мекені - Шығыс Түркістан, қазіргі Шыңжаң Ұйғыр автономиясы, онда 12 млн. ұйғыр тұрады екен. Олар 3 топка бөлінеді: хотандык, турфандык, қашғарлық. Қазақстандағы, яғни Алматы облысы бойындағы жер аударылып келген ұйғырларды жетісулық деп атайды. Олардың алғашқы легі сонау 1876-77 жылдары Жоңғар хандығы жойылғаннан кейін Цин империясына қарсы көтерілістен соң бәрі Жетісуға өтуімен басталды. Қазақтардың кеңдігі мен бауырмалдығының арқасында біздің ұйғыр халқы да өсіп өніп, жақсы тіршілік кешуде. Қазақстанды өз Отаны деп санайды Кәрістер коре сарам, часон сарам, ханчук сарам болып үшке бөлінеді. Кәрістердің Қазақстанға келуі сол сталиндік репрессия кезінде Қиыр Шығыстан депортацияға ұшырауынан басталады Түріктер сталиндік репрессия кесірінен Грузияның оңтүстігі Месхет деген жерден Қазақстанға жер аударылған. Түрік мәдени орталығы Алматыда 1991 жылы кұрылған. Дүнген, лохуэй, хуэй (аудармасы - қайта келген халық), еліміз — Қытай. 1758 жылы Жоңғар хандығы жойылғаннан кейін Цин империясына қарсы шыққан дүнгендер 1876-77 жылдардағы репрессияға ұшырамау үшін халық батыры Биянху бастап 4 мың адам тау асып Жетісуға келді. Күрдтер - Отанынан айырылған, тағдыры мұңлы халық. Олар ертеде Кіші Азия мен Иран тауларының түйіскен жерінде орналасқан үлкен таулы мемлекет Күрдістанда тұрақтаған. Бүгінде күрділер Иран, Сирия, Түркия, Қазақстан жерлерінде өмір сүреді. Өмірдің қиын жағдайы күрдтердің туған жерін тастап, басқа елдерде қоныстануына әкеп соқтырған. 1989 жылы күрд халқының қоғамдык-мәдени орталығы құрылған

8 слайд

9 слайд
Қазақстанға әртүрлі ұлттардың келуінің кері әсерлері: 1.Қазақ тілінің шет қалуы; 2.Ұлтымыздың ұлттық салты мен санасынан айрылу қаупі туындауы; 3.Аралас некенің көбеюі салдарынан қазақ ұлтының табиғи тазалығынан айырылуы;

9 слайд

10 слайд
Этникалық, мәдени және діни әралуандыққа қарамастан, елімізде бейбітшілік пен саяси тұрақтылықты сақтадық.Қазақстан  140 этнос пен 17 конфессияның өкілдері үшін  Қазақстан жері туған шаңырағына айналды. 1995 жылдың наурызында дүние жүзіне үлгі болып отырған ұлтаралық татулық пен тұрақтылықтың – феномені – Қазақстан халықтары Ассамблеясы құрылды. Бұл ешбір елде болмаған ерекше, саяси маңызы зор құрылым. Ассамблея 365 мүшесі, 471 ден астам республикалық, өңірлік, облыстық, қалалық ұлттық – мәдени бірлестіктері , 500- ге жуық кіші ассамблея мүшелерінің бастарын біріктіріп, біздің ортақ үйіміз – Қазақстанда шынайы достықты қамтамасыз етіп келеді. Бүгінде әрбір ұлтқа салт – дәстүрлерін жаңғыртуға, мәдениеті мен әдебиетін дамытуға, тілінің жетілуіне қамқорлық көрсетілуде. Өзара түсіністік, ұстамдылық әртүрлі ұлттар өкілдерінің рухани және мәдени құндылықтарына құрметпен қарау әдебі барлық этностарға ортақ жалпы халықтың идеалдар мен қасиеттерді қалыптастыруға әсер етті. Қазақстан Республикасын мекен еткен 140 дан астам ұлт өкілі күні бүгінге дейін ынтымақтастыққа, бір үйдің баласындай тату-тәтті жарасымды тіршілік кешіп келеді. Жүзі басқа болғаны мен жүрегі бір, тілі басқа болғанымен тілегі бір, мақсат-мүддесі ортақ, бірлігі мықты, достығы берік ұлттар қазақ елінің салт- дәстүріне, ұлттық құндылықтарына құрметпен қарайды, сондай-ақ қазақ халқының қарапайымдылығы, қонақжайлылығы, бауырмалдылығы үшін ерекше бағалайды, бастысы-өздері қоныс тепкен Қазақстан жерінің барлық ұланымен ауыз бірлікте, туыс болуды көздейді.

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Ассамблеяның негізгі міндеттері 1.этносаралық қатынастар саласында мемлекеттік органдармен және азаматтық қоғам институттарымен тиімді өзара іс-қимылды қамтамасыз ету, қоғамда этносаралық келісімді және толеранттықты одан әрі нығайту үшін қолайлы жағдайлар жасау; 2.халық бірлігін нығайту, қазақстандық қоғамның негіз қалаушы құндылықтары бойынша қоғамдық келісімді қолдау және дамыту; 3.қоғамдағы экстремизмнің және радикализмнің көріністері мен адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына қысым жасауға бағытталған әрекеттерге қарсы тұруда мемлекеттік органдарға жәрдемдесу; 4.азаматтардың демократиялық нормаларға сүйенетін саяси-құқықтық мәдениетін қалыптастыру; 5.Ассамблеяның мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізу үшін этномәдени және өзге де қоғамдық бірлестіктердің күш-жігерін біріктіруді қамтамасыз ету; 6.Қазақстан халқының ұлттық мәдениетін, тілдері мен дәстүрлерін өркендету, сақтау және дамыту болып табылады.

12 слайд

13 слайд

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд
Қазақстан Республикасының Конституциясы: 14-бап 1.Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең. 2.Тегіне,әлеуметтік,лауазымдық және мүліктік жағдайына,жынысына,нәсіліне,ұлтына, тіліне,дінге көзқарасына,нанымына,тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды.

16 слайд

17 слайд
Қазақстанда тұратын ұлт өкілдері.

17 слайд

18 слайд
Украиндардың ең көбі Қостанай, Қарағанды, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Ақмола облыстарында шоғырланған. Беларустар Қостанай, Қарағанды, Ақмола облыстарына көптеп түрақтаған. Өзбектердің көпшілігі Оңтүстік Қазақстан облысында түрады. Немістер Қарағанды, Қостанай, Ақмола, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарында топтаскан. Татарлар Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Алматы, Жамбыл облыстарында көптеп мекендейді. Ұйғырлардың көп бөлігі Алматы облысында, дүнгендер — Жамбылда, түріктер Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарында түрады. Корейлер — Алматы облысында, Жамбыл, Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан облыстарында, күрділер — Алматы мен Жамбылда, ал тәжіктер, негізінен, Оңтүстік Қазақстан облысында көп шоғырланған.

18 слайд

19 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ – ЕЛБАСЫ  Н.Ә. НАЗАРБАЕВТЫҢ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫНА ЖОЛДАУЫ  « Қазақстан – 2050 » стратегиясы Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты Түрлі әлеуметтік, этникалық және діни топтардың келісімі мен  татулығы  Біз қазақ халқына, біздің мәдениетіміз бен тілімізге қатысты  тарихи әділдікті қалпына келтірдік. Этникалық, мәдени және діни әралуандыққа қарамастан, елімізде бейбітшілік пен саяси тұрақтылықты сақтадық.Қазақстан  140 этнос пен 17 конфессияның өкілдері үшін  Қазақстан жері туған шаңырағына айналды. Азаматтық татулық  пен ұлтаралық келісім - біздің басты құндылығымыз. Көпұлтты еліміздегі татулық пен келісім, мәдениеттер мен діндердің үндесуі әлемдік эталон ретінде танылған. Қазақстан халқы Ассамблеясы мәдениеттер үндесуінің  бірегей еуразиялық үлгісі болды. Қазақстан жаһандық конфессияаралық үнқатысу  орталығына айналды.

19 слайд

20 слайд
Сабақты бекіту сұрақтары: 1. Қазақстанның көпұлтты мемлекетке айналу себебі? 2. Қазақстан Халықтар Ассамблеясы қашан құрылды? 3. Ата Заңның 14-бабында не айтылған? 4. Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы заң қашан қабылданды?

20 слайд

21 слайд
 Терминдік сөздер Этнос Халық Ұлт Диаспора Ұлтжандылық Автохтонды ұлт Белгілі бір географиялық ортада тұрып, әлеуметтік белсенді және жүйелі әрекет ете алатын, азаматтығы бар қоғам мүшелерінің жиынтығын айтамыз.           (гректің тайпа, халық деген сөзінен алынған) сыртқы түр келбетінен ұқсас белгілері ұқсас белгілері қалыптасқан мәдениеті мен ортақ тілі,мінез-құлық қағидалары және басқа ұлттар мен нәсілдерге ұқсамайтын адамдар тобының тарихи қалыптасқан бірлестік одағы.           Отанға, халқына, оның тарихы мен тіліне, мәдениетіне деген сүйіспеншілік.Отансүйгіштік, ұлтжандылық үлкен азаматтық, мәдениеттіліктің белгісі. Оны ұлтшылдықпен шатастыруға болмайды.           Белгілі бір аумақты мекен еткен, өзіне тән шаруашылық жүргізу ерекшелігі бар, өзінің тарихи салт- дәстүрі қалыптасқан, тілі,мәдениеті, ұлттық психологиясы ортақ көрініс беретін, адамдар қауымдастығының тарихи қалыптасқан бірлестігі.           Грек тілінен аударғанда – байырғы тұрғындар.           Адамдардың тарихи отанынан өзге жерлерде тұратын бөлігі.             Сәйкестендіру

21 слайд

22 слайд
Сәйкестендіру  Терминдік сөздер Этнос Халық Ұлт Диаспора Ұлтжандылық Автохтонды ұлт Белгілі бір географиялық ортада тұрып, әлеуметтік белсенді және жүйелі әрекет ете алатын, азаматтығы бар қоғам мүшелерінің жиынтығын айтамыз.   +         (гректің тайпа, халық деген сөзінен алынған) сыртқы түр келбетінен ұқсас белгілері ұқсас белгілері қалыптасқан мәдениеті мен ортақ тілі,мінез-құлық қағидалары және басқа ұлттар мен нәсілдерге ұқсамайтын адамдар тобының тарихи қалыптасқан бірлестік одағы. +           Отанға, халқына, оның тарихы мен тіліне, мәдениетіне деген сүйіспеншілік.Отансүйгіштік, ұлтжандылық үлкен азаматтық, мәдениеттіліктің белгісі. Оны ұлтшылдықпен шатастыруға болмайды.         +   Белгілі бір аумақты мекен еткен, өзіне тән шаруашылық жүргізу ерекшелігі бар, өзінің тарихи салт- дәстүрі қалыптасқан, тілі,мәдениеті, ұлттық психологиясы ортақ көрініс беретін, адамдар қауымдастығының тарихи қалыптасқан бірлестігі.     +       Грек тілінен аударғанда – байырғы тұрғындар.           + Адамдардың тарихи отанынан өзге жерлерде тұратын бөлігі.         +    

22 слайд

23 слайд
«Бір шаңырақ астында»

23 слайд

24 слайд
Үйге тапсырма: § 15.Ұлттар мен ұлтаралық қатынастар

24 слайд