Ашық сабақ " Әй,осы математика сайысы "

1 слайд
“ Ә й , о с ы м а т е м а т и к а . . . ” с а й ы с ы

1 слайд

2 слайд
5- 7 сынып Әркім орындайтын кезек санын таңдап алу 5 1 2 3 4 6 7

2 слайд

3 слайд
Бүгінгі күн сайыста Ешкінен сен қалыспа, Білімі кімнің көп болса, Сол озады сайыста- деп « Әй, осы математика » атты сайысымызды бастаймыз.Сайысқа қатысушылар: № 1 - 6- сыныптан Қайырбеков Жеңіс № 2 - 5- сыныптан Шаймарданов Бекарыс № 3 - 6- сыныптан Жұқанов Абылай № 4 - 7- сыныптан Айқынұлы Әли № 5 - 7- сыныптан Түркістанов Бақыт № 6 - 5 - сыныптан Бақдәулетова Айым № 7 - 7- сыныптан Малғаждарова Ақмаржан

3 слайд

4 слайд
Әділ қазылар алқасын сайлап алу 1. Садуов Ж химия пәні мұғалімі 2. Қайылов Тұрар 10- сынып 3. Рахимбаева Ұлпан 10- сыныпШын жүйрік шабысынан танылады Нақты білім, терең ой сыналады. Баға берер әділқазы ортамызда Сіздерге құрметпенен қол соғылады .

4 слайд

5 слайд
Н. Ә. Назарбаев. Семинар ұраны:

5 слайд

6 слайд
Өту жоспары: 1. Математика жайлы әңгімелер 2. Логикалық есептер 3. Мақал-мәтелдер сайысы 4. Есепке кім жүйрік? 5. Кім көп біледі? 6. Қорытынды

6 слайд

7 слайд
1.Арифметика математиканың, ал математика ғылымдардың патшасы. (К.Гаусс) 2.Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін математика, сондықтан да оны оқу керек. (М.В.Ломоносов) 3.Математика – барлық ғылымдардың тұңғышы және оларға пайдалы да, қажет те. (Р.Бэкон )

7 слайд

8 слайд
Математика жайлы әңгімелер Оқушылар математика жайлы дайындаған әңгімелерін айтады

8 слайд

9 слайд
Логикалық есептер Қиындықтан ешқашан біз қашпаймыз. Алғырлықпен тапқырлықты ұштаймыз Қиялдарға самғап ұшқан құстаймыз, Шегінбейміз жеңістерге бастаймыз.

9 слайд

10 слайд
ӘРКІМ ӨЗІНЕ СӘЙКЕС НӨМІРДЕГІ ЕСЕПТІ ШЫҒАРАДЫ 6 . Түйе, бота маң басқан Төрт аяғын тең басқан. Шұнақ құлақ бес ешкі Қос лақпен қос ешкі. Төрт қозылы екі қой Бәрін бірге санап қой. 17 7 . Көл тоғанды қырға бар Келіп қонды тырналар. Жұптан қонып сол жерде Отыр екен он жерде Санап берші тырналар Қанша болды ол жерде? 202. 1 т темір ауыр ма, әлде 1000 кг мақта ауыр ма? Бірдей 5. Квадрат үстелді айнала төрт адам отыра алады (әр жағына бір-бірден). Мектепте дәл осындай 7 үстелді жалғап бір қатарға қойып, ұзын үстел құрды. Осы үстелді айнала қанша адам отыра алады? 4 . Сандар қатарын- дағы келесі санды тап? 20,21, 23, 24, 26 , 27, … 291. 7 жұмыртқаның бағасы 7 теңге болса, 100 жұмыртқаның бағасы неше теңге? 100 163. 4 827 105 санындағы үш цифрды ең кіші сан шығатындай етіп сыз. Сонда қандай сан шықты? 2 105

10 слайд

11 слайд
Мақал- мәтелдер сайысы Ал, балалар, балалар Мақал –мәтел айтайық. Қиындыққа қайыспай Асулардан өтейік

11 слайд

12 слайд
6 . 30 тістен шыққан сөз, 30 рулы елге тарайды. 7 . Білгенің бір 9 , білмегенің 99 . 3 . 2 құзғын таласса, 1 қарғаға жем болар. 4 . 1 кісі қазған құдықтан, 1000 кісі су ішеді.2. 7 рет өлшеп, 1 рет кес. 1. Ер 1 рет өледі, Қорқақ 1000 рет өледі.ТӨРТБҰРЫШТЫҢ ОРНЫНА САН ҚОЙЫП, МАҚАЛДЫ ОҚЫ 5. Жақсыны 7 жыл жетелесең адам болар, Жаманды 7 жыл жетелесең надан болар.Әркім өзінің нөміріне сәйкес мақалды орындайды

12 слайд

13 слайд
Есепке кім жүйрік? сайысы Берілген есептерді барлығы орындайдыӨмірде ойлап тұрсаң, бәрі де - есеп. Ауырсаң, ішетұғын дәрі де - есеп. Есепсіз сүрген өмір мазмұнсыз ау, Дүниенің бар тұлғасы есеп десек.

13 слайд

14 слайд
2. 0, 1, 2, 3 цифрларынан бірдей цифр қайталанбайтын барлық мүмкін төрт таңбалы сандарды жазыңдар. Мысалы 3 201 санын және т. б. құрастыруға болады. Алынған ең үлкен және ең кіші сандардың айырмасын неге тең? 3 210 – 1 023= 2 187 * 2 * 2 7 3 6 * 8 * * * * * * * * * 524 · 2 7 = 1 4 14 8х 1 . Жұлдызшаның орына сан қойып, көбейтуді орында : + 8 1 1 B 99 A 14 2 13 7B113 Әрбір сақинадағы сандардың қосындысы 55- ке тең болса, В, А қаншаға тең? 10

14 слайд

15 слайд
1 . 3 әтүрлі сандарды алдымен қосты, одан кейін оларды көбейтті. Сонда олардың қосындысы мен көбейтіндісі тең болды. Олар қандай сандар болғаны? 1+2+3=1х2х3=6 2. Студент кешкі сағат 10-да ұйықтауға жатар алдында, шырылдайтын сағатын келесі күні сағат 12-де оянатындай етіп қойды. Сағаты шырылдап оятқанша ол неше сағат ұйықтайды? 2 сағат 3 . Адамның қолында 10 саусақ бар. 10 қолда неше саусақ бар? 50 4. Ит түйеден 10 жыл аз, ал түйе есектен 20 жыл аз жасайды. Егер есек 50 жыл жасаса , ит пен түйе неше жыл жасайды? Ит 20 жыл, түйе 30 жыл 5 . Дүкенде 16 кг, 17 кг, 40 кг – дық қораптарға кәмпиттер салынған. Қораптарды ашпай- ақ Аяз Ата балаларға 50кг кәмпит сатып алуына бола ма? 16кг + 17кг + 17кг = 50кг 7. Бір сан ойладық, сол санды 2 есе арттырып, шыққан нәтижені 3 – ке бөлгенде, 80 санын алдық. Ойланған санды тап 120 8 . 12 сақинаның біреуі өзге сақиналардан жеңіл. Кір тастары жоқ табақшалы таразымен бір рет қана өлшеп, массалары бірдей 4 сақинаны қалай табуға болады? 4 4 46 . Бір-бірімен белгілі байланыспен орналасқан сандар қатары берілген. Сандар байланысы ерекшелігін тауып, қатар жалғастыр, яғни келесі қай сан екенін анықта. 9, 7, 10, 8, 11, 9, 12,...? 10

15 слайд

16 слайд
“ Кім көп біледі? ” сайысы Әр оқушыға 8 сұрақтан қойылады. Оған кім тез және қанша уақытта жауап беретіні ескріледі Білімнің ұшқырлығын танытып сен, Асып - тасып, асықпа,қалыспа сен. Уақыт деген зымырап , зулап жатыр, Шапшаңдық бұл сайыста керек екен.

16 слайд

17 слайд
5- сыныпқа 1. Санауда қолданылатын сандар? (натурал) 2. Санның ең үлкен бөлгіші неге тең? (санның өзіне) 3. 2-ге бөлінбейтін сандар не деп аталады? (Тақ сандар) 4. Қандай сандар 5-ке бөлінеді? ( 0 мен 5- ке аяқталатын сандар) 5. Жай сандардың кестесін жасаған грек ғалымы кім? (Эратосфен) 6. 1/2 - ге кері сан? (2) 7. Ғасырдың жартысы неше жыл? ( 50жыл)

17 слайд

18 слайд
5-сыныпқа 1. Неше цифр бар? (он) 2. Кез келген натурал санның бөлгіші? ( 1 ) 3. 2-ге бөлінетін сандар не деп атлады ? (Жұп сандар) 4. Қандай сандар 10-ға бөлінеді? ( 0 - ге аяқталатын сандар) 5. Ең кіші натурал сан, (1) 6. Санды қандай санға бөлуге болмайды? (0-ге) 7. 3 ке кері сан? ( 1/3)

18 слайд

19 слайд
6-сынып 1. Шеңбердің екі нүктесін центр арқылы қосатын кесінді? (диаметр) 2. Өзара кері сандардың көбейтіндісі неге тең? (1) 3. Оң санға да теріс санға да жатпайтын сан (нөл) 4. 9-ға қарама қарсы сан (-9) 5. -99,9 бен 1 қайсысы үлкен? ( 1) 6. 0- ден үлкен сандар ( оң сандар ) 7. Таңбалары әр түрлі сандардың көбейтіндісі (теріс сан)

19 слайд

20 слайд
6-сынып 1. Қандай сан барлық сандарға қалдықсыз бөлінеді? (нөл) 2. Қарама қарсы сандардың қосындысы неге тең? (о) 3. Шеңбердің нүктесін центрімен қосатын кесінді? (радиус) 4. | - 10 | мен 1 қайсысы үлкен? ( | - 10| ) 5. Екі санның қатынасы не деп аталады (пропорция) 6. 0- ден кіші сандар (теріс сандар) 7. Ең үлкен уақыт өлшемі? (ғасыр)

20 слайд

21 слайд
7-сынып 1. Кез келген санның нөл дәрежесі ( 1) 2. Дәлелдеуді қажет ететін сөйлем (теорема) 3. Бұрышты қақ бөлетін сәуле (биссектриса) 4. Тұстас бұрыштардың қосындысы (180) 5. Екі қабырғасы тең үшбұрыш? (тең бүйірлі үшбұрыш) 6. π санының жуық мәні неге тең? (3,14) 7. Тік бұрыш жасап қиылысатын түзулер (перпендикуляр)

21 слайд

22 слайд
7-сынып 1 . Кеңістіктегі фигуралар қасиетін зерттейтін геометрия бөлімі (планиметрия) 2. Координаталар жүйесін енгізген ғалым (Р. Декарт) 3. Вертикал бұрыштар қандай болады (тең) 4. Үшбұрыштың ішік бұрыштарының қосындысы (180 ) 5. Жазықтықтағы бір бірімен қиылыспайтын түзулер (параллель) 6. Санның бір дәрежесі неге тең? (санның өзіне тең) 7. Тік бұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышына қарсы жатқан қабырғасы (катет)

22 слайд

23 слайд
7-сынып 1. Геометрия терминінің мағанасы ( грек сөзі жер өлщеу) 2. Сыбайлас бұрыштардың қосындысы (180 ) 3. Тең қабырғалы үшбұрыштың бұрыштары неше градустан (60) 4. Квадрат функцияның графигі (парабола) 5. Дәлелдеуді қажет етпейтін сөйлем (аксиома) 6. Тік бұрышты үшбұрыштың тік бұрышына қарсы жатқан қабырғасы (гипотенуза) 7. Барлық қабырғалары тең үшбұрыш (тең қабырғалы үшбұрыш)

23 слайд

24 слайд
№ Аты жөні Математи ка жайлы әңгімесі Логикал ық есептер Мақал- мәтелдер сайысы Есепке кім жүйрік? Кім көп біледі? Қорытын ды 1 Қайырбеков Жеңіс 2 Шаймардан ов Бекарыс 3 Жұқанов Абылай 4 Айқынұлы Әли 5 Түркістанов Бақыт 6 Бағдәулетов а Айым 7 Малғаждар ова Ақмаржан 8 “ Әй, осы математика” сайысының қорытындысы

24 слайд

25 слайд
Сайысымыздың соңғы сәті таяп қалды Ал, қазір әділқазылар сөз алады. Сайысымыздың жеңімпазын анықтап, Мадақтап, мақтау қағазын тапсырады.

25 слайд

26 слайд
Қ а т ы с қ а н д а р ы ң ы з ғ а р а х м е т !

26 слайд

27 слайд
Қазақ математиктері Садуақас Хасенұлы Боқаев 1907 – 1942Орта Азия математигі Омар Хайям (1048 – 1131 ) Әлімхан Ермеков 1881 – 1970

27 слайд

28 слайд
Омар Хайям (1048 – 1131) Омар Хайям – ең әуелі, сырға толы, парасатты пайымдаулар мен ойға негізделген рубаяттардың авторы. Рубаят Шығыс ақындары арасында мол таралған өлең формасы. Омар Хайямнан бізге 300-га тарта осындай рубаяттар қалды. Омар Хайям бірнеше философиялық трактаттар жазған ғұлама. Ол Аристотель, Фараби, Ибн-Синаның көзқарастарын қабыл алып, дамытушы. 1074 жылы Омар Хайям сельджук сұлтаны Жәлелиддин Мәлік шахтың сарайына шақыртылды. Сұлтанның өзі, әсіресе, оның прогресшіл уәзірі Низам әл-Мүлік Омар Хайямның білгірлігін жоғары бағалап, оны Исфағандағы обсерваторияның басына қояды. Омар Хайям мұнда Мәлік немесе Жәлелиддин эрасы деп аталатын календарьдың жобасын дайындайды. Омар Хайям «Алтын мен күмістен тұратын заттардағы алтын, күмістің мөлшерін анықтау өнері жөнінде» физикалық трактат жаған. Омар Хайямның ғылыми еңбектерінің салмақты жағы оның математикалық жетістіктерінде жатыр. Ол алгебра жөнінде «Алгебра және әлмукабала мәселелерін дәлелдеу туралы» көлемді трактат жазады. Оның концепциясы бойынша: алгебра және әлмукабала өнері – ғылми өнер. Мұның мәні – белгісіз бола тұра басқа бір белгілі нәрсеге байланыстырып анықталатын абсолют сан немесе кескінді, алгебралық есептеулер, теңдеу құру арқыл шешіледі. Ойшыл ақын, терең философ, асқан математик – Омар ибн-Ибрагим әл- Хайями (1048-1130) Хорасанның басты қалаларының бірі болған Нишапурдан шыққан. Алайда, ол өмірінің түрлі кезеңдерінде Орта Азия мен Иранның, Самарқанд, Мерв (қазіргі Мары), Исфаған, Рей мен басқа қалаларында тұрып, қызмет жасайды.

28 слайд

29 слайд
Омар Хайямның ғылыми еңбектерінің салмақты жағы оның математикалық жетістіктерінде жатыр. Ол алгебра жөнінде « Алгебра және әлмукабала мәселелерін дәлелдеу туралы » көлемді трактат жазады. Оның концепциясы бойынша: алгебра және әлмукабала өнері – ғылми өнер. Мұның мәні – белгісіз бола тұра басқа бір белгілі нәрсеге байланыстырып анықталатын абсолют сан немесе кескінді, алгебралық есептеулер, теңдеу құру арқыл шешіледі. Егер Хорезми бірінші және екінші дәрежелі (квадрат) теңдеулерді бес түрге келтірген болса, Омар Хайям оларға үшінші дәрежелі (куб) теңдеулер түрін қосып, барлығы 25 түрлі теңдеуді қарастырдады. Омар Хайямның математика тарихында көрнекті роль атқарған тағы бір трактаты – « Евклид кітабындағы қиын аксиомаларға (постулаттарға) түсініктеме » деп аталады. Шығарманың атынан көрініп тұрғандай, бұл еңбекті ол ескі гректерден қалған математикалық мұраларды түсігдіру, зерттеу негізінде жазған. Омар Хайямнның шығармалары төмендегілер: • Арифметика мәселелері. • « Әл-Жебр » мен әл-мұқабала есептерінің дәлелдемелері туралы. (1961 жылы орыс тілінде жарияланған); • Евклид кітабындағы қиын постулаттарға т.сіндірмелер; • Даналық таразысы. (1961 жылы орыс тіліне аударылған); • Болмыс туралы. (Философиялық кітап 1917 жылы Каирде араб тілінде басылған. 1961 жылы орыс тіліне аударылған); • Дүниенің болуының жалпылығы туралы. (Философия мәселелері жөнінде. 1961 жылы орыс тіліне аударылған); • Омар Хайямның өлеңдері. (Әлденеше рет басылған. Көптеген халықтардың тілдеріне аударылған).

29 слайд

30 слайд
Садуақас Хасенұлы Боқаев 1907 – 1942) Боқаев С.Х. (1907-1942) – математика саласы бойынша Қазақстаннан шыққан тұңғыш , алғашқы ғылым кандидаттарының бірі, қазақстандағы жоғары математикалық білім беру ордаларының қара шаңырақтары – Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті мен әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университетінің физика-математика факультетінің негізін қалаушылардың бірі. С.Боқаев 1907 жылы 17 наурызда Семей облысы, Абай ауданы, Көкбай ауылында дүниеге келген. Сауатын Зайсанда ашады. Әкесі Сәдуақасты кішкене күнініен бастап інісі Тайыр Жомарбаевтың (қазақтың көрнекті ағартушы- педагогы, ақын және драматург) пен Адгия Фархисламовнаның тәрбиесіне берді. Соның арқасында мектеп бағдарламасы көлеміндегі математиканы жақсы игеріп, олар оны Орынбор халық ағарту институтының физика-математика бөліміне оқуға жіберген.

30 слайд

31 слайд
Осы институтта сабақ берген К.И.Торопов қабілетін байқап, институт директоры Қ.Тоқыбаевтың алдында С.Боқаевты Мәскеуге оқуға жіберу туралы мәселе қояды. Ол Орынбор халық ағарту институтының физика- математика бөлімін, 1928 ж І – Мәскеу мемлекеттік университетінің астрономия-математика бөлімін бітірген. Ғылыми педагогикалық қызметі : КазПИ де ассисент, доцент, кафедра меңгерушісі, декан, профессор міндетін атқарушы. Ғылыми-зерттеу жұмыстары: 1. Кез-келген аралықта жинақталатын қатардың қосындысы болатын функцияның құрылымдық қасиеттері; 2. Арнайы функциялар және олардың жалпы жағдайлардағы ерекше нүктелері; 3. Жалпы түрдегі кейбір анықталмаған интегралдарды интегралдау әдістері; 4. Конформдық бейнелеулер және олардың механикада қолда...

31 слайд