Ашық сабақ Алаш зиялылары

1 слайд
Қазақстан тарихы 11 сынып

2 слайд
І топ 1. 725-ті 3-ке көбейтіп, 259-ды алғанда тарихи оқиға уақыты шығады ? 1916 жыл 2. 398-ді 5-ке көбейтіп, 1-ді қосса тарихы оқиға уақыты шығады? 1991 жыл 3. 3264-ді 2-ке бөліп, 365 ді қосса тарихы оқиға уақыты шығады? 1997 жыл 4. 333-ді 6-ға көбейтіп, 84 ді алса тарихы оқиға уақыты шығады? 1914 жыл 5. 3834- ді 2-ке бөлсе, тарихы оқыға шығады. 1917 жыл

3 слайд
ІІ топ Алаштың атақты тұлғалары

4 слайд
ІІІ топ • Алаш партиясының құрылуы

5 слайд
Бейнебаян Алаш партиясы мен Алашорда үкіметіне 100 жыл

6 слайд
Уақытша үкімет Жұмысшы, солдат және шаруа депутаттары Көпөкіметтілік Өлкенің әлеуметтік-экономикалықмжәне саяси жағдайы мен, оның көп ұлтты халқымен, сондай ақ казак әскерлерінің орналасуымен қалыптасты. Социал- демократтар эсерлер, кадеттер, т.б. партиялар Аудандық КеңестерФабрика- зауыт комитеттер Түркістан ның уақытша мұсылман үкіметіАлаш автаномиясы «Алашорда» үкіметіУақытша үкімет Жұмысшы, солдат және шаруа депутаттары Көпөкіметтілік Өлкенің әлеуметтік-экономикалықмжәне саяси жағдайы мен, оның көп ұлтты халқымен, сондай ақ казак әскерлерінің орналасуымен қалыптасты. Социал- демократтар эсерлер, кадеттер, т.б. партиялар Аудандық Кеңестер Фабрика- зауыт комитеттер Түркістан ның уақытша мұсылман үкіметі Алаш автаномиясы «Алашорда» үкіметі

7 слайд
№ Саяси партиялар мен ұйымдар Құрылған уақыты Ұстанған бағыты Төрағалары 1 Алашорда 1917ж Қазақтар Ресей құрамында автономия алуы тиіс Ә.Бөкейханов 2 Үш жүз 1917ж Кеңес өкіметін жақтады  К.Төгісов 3 Большевиктер (КОКП) 1903ж Ресейде және ұлт аймақтарында Кеңес өкіметін орнату В.И.Ленин 4 Эсерлер (социалист- революционерлер 1900-1902ж Ұраны: Жер оны өңдейтіндерге берілсін В.М.Чернов 5 Кадеттер партиясы: (Конституцияшыл -демократиялық 1905ж Ресей конституциялық монархия болуға тиіс П.Н. Милюков 6 Түркістан Федералистер Партиясы (тұңғыш мұсылман партиясы) 1917ж Түркістан федерациялықПарламен ттік республика болуға тиіс Зәки Валидов

8 слайд
1917жылы 21-26 шілдеде Орынборда өткен бірінші жалпықазақ съезінде қаралған мәселелер. 1.Мемлекетті басқару формасы. 2. Қазақ Ұлттық автономиясы. 3. Жер мәселесі. 4.Халықтық милиция ұйымдастыру. 5. Халыққа білім беру. 6.Соттар туралы. 7. Діни мәселе. 8. Әйел теңдігі. Азаматтардың құқықтары. 10 Алаш партиясын құру туралы. Съезде Алаш партиясы құрылып, төраға болып Ә.Бөкейханов сайланды. Ә.Бөкейхановтың өмірі мен қызметін сатылай кешенді талдау арқылы түсіндіру. Ә.Бөкейханов 1989 жылы 14.05. ақталды. Алаш ардақтысы, қазақ ұлтының ар-ұяты, әлемдік деңгейдегі саясаткер, жан-жақты ғалым. 1917жылы 5-13 желтоқсанда 2-жалпықазақ съезінде Алашорда автономиясы құрылды. Алашорда үкіметінің мүшелері:     Сөйтіп, тарихтың бетбұрысты кезеңінде Алаш партиясы қазақ халқы дамуының балама жолын ұсынды, бірақ билеуші партияға айналған большевиктер партиясы Алашордамен тіл табысу жолдарын қарастырмады. Кейін 1918 жылы БОАК қаулысында Алашорда өмір сүруін тоқтатты делінді. Осыдан кейін Алаштықтар Кеңес өкіметімен келіссөз жүргізді. Осы ұлттық келісім тактикасын ұлы гуманист А.Байтұрсынұлы бастады.

9 слайд

10 слайд
• Биыл қазақтың тұңғыш ұлттық партиясы-Алаш партиясының құрылғанына бір ғасыр толып отыр. Тарих толқынында тасқа қашалып жазылған бұл қозғалыс ХХ мәдени-рухани өзгерістер нәтижесінде дүниеге келді. Қазақ зиялылары тарапынан жалпыұлттық саяси партия құру әрекеті 1905-1913 жылдары бой көрсетті. • 1937-1938 жылдары ұлтымыздың бас көтерер азаматтары мен зиялы қауым өкілдері тоталитарлық жүйенің жазықсыз құрбандарына айналып кете барды. Ұлт қайраткері, азаттық қозғалыстың жетекшісі Ә.Бөкейханов пен оның маңайына топтасқан қазақ зиялылары ұлтқа бостандық алып беруге, тұрмыс жағдайын жақсартуға, елін өркениетке көтеруге арнаған қайраткерлік істері ұрпақ жадынан ешқашан өшпейді. Уақыт алға жылжыған сайын олардың жарқын да тау тұлғалары биіктей береді. • «Алаш партиясының жетекшілері ұсынған көптеген қағидалар күні бүгінге дейін өз маңызын сақтап отыр. Бұл ұлттық емес, патриоттық ұйым, алдына қойған мақсаты қазақ қоғамын бірте-бірте өзгертіп, оны осы заманғы шындыққа бейімдеу еді»,- деп Елбасымыз Н.Назарбаев атап көрсеткендей, ұлт көсемдерінің есімдерін құрметтеу, олардың тар жол, тайғақ кешудегі тауқыметті жолдарын қастерлеу әрбіріміздің парызымыз болып қала бермек

11 слайд
Семантикалық карта газета қаулы партия басшы, көсем қала құғын- сүргін өзін-өзі басқару ұлтшыл дық ДЕКРЕТ ГЕГЕМОН ЭССЕР ҚАЗАҚ ТОРҒАЙ ШОВИ НИЗМ АВТОНО МИЯ РЕПРЕ СИЯ + + + + + + + +

12 слайд
• 1909 жылы қамалғанға дейін Қарқаралыда мұғалім болды. 1911 жылы Орынборда жарық көрген Маса жинағының авторы «Қазақ салты» өлеңінің авторы. 1913-1917 жылдарда Қазақ газетінің редакторы болған қайраткер Репрессияға ұшыраған, қазақ тілі ғылымының негізін қалаған қайраткер. 1910-1917 жылдары Орынборға жер аударылды. 1900 жылы Петербургда шыққан Қырық мысал жинағының авторы 1919 жылы Ленинмен кездескен Қазақ тілтану ғылымының негізін салушы, араб жазуын қазақ тілінің ерекшеліктеріне қарай бейімдеген. Бірінші қазақ әліппесінің авторы 1924 жылы қазақ жазуына реформа жасауды ұсынған жобасы прогресшыл Ахмет Байтұрсынов (1873-1937) ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ

13 слайд
• 1905 жылы Қарқарыла өткен халықтың бірлігін қуаттайтын саяси жиынға белсен қатысқан. Жұрт сендей соғылды түнде ұйқыдан, күндіз күлкіден айрылды. 1911 жылы Орынборда жарық көрген «Оян қазақ» туындының авторы 1910 жылы Қазан қаласында жарық көрген «Бақытсыз Жамал» романының авторы Азамат; Терме өлеңдер жинағын жазған 1916 жылы 25 маусымдағы патшаның жарлығын «қанқұйыл» деп жариялаған.ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ Міржақып Дулатов (1885-1935 )

14 слайд
• Торғай облысының комиссары . Алаш Орда кеңесінің төрағасы Тұысқандық,теңдік жіне бостандық күні тұды деген мақаласының авторы. Қазақ газетасында басылған «тағы соғыс» мақаласының авторы Ресей халықтары үшін «Туысқандық, Теңдік және Бостандық күні тұды» деп жазған 20 ғасырдың басында кадет партиясының мүшесі 1917 жылы Қазақстан бойынша уақытша үкіметтің комиссары География пәніне негізін салушы Қазақ қырғыз осы көтерілісте көп адамын өлтіріп, шаруасын күйзелтсе де, келешекке қандай ел екенін білдірді деп жазған. Бұл соғыстың жалпы жұртқа пайдасы жоқ, Нарлар алысар, ал шаруасын бұзып, қанын төгетін сорлы халық болар деп соғыс туралы кім жазды. Әлихан Бөкейханов (1870-1937 ) ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ

15 слайд
• 1913 жылы « Шолпан» атты алғашқы жыры жарық көрген белгілі ақын. • «Қойлыбайдың қобызы» дастанының авторы. • Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі тарихи оқығаны сүреттейтін «Батыр Баян» дастанның авторы • Аударма ісіне дамытуға еңбек еіп,Гете, Гейне, М.Горький; В.Иванов, Д.Мамин, Сибирьяк шығармаларын аударған ким?Мағжан Жұмабаев (1893-1938) ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ

16 слайд
Абайдың шәкірттерінің ішінде ең мол мұра қалдырған 20 ғасырдың басында бай топтардың теріс қылықтарын әшкерлеген гуманистік бағыттағы талантты ақын. Демократияшыл, ағартушылық, гуманисттік бағыттағы ақын, тарихшы, философ. Мұсылмандық шарты шығармасының авторы. Түрік қырғыз, қазақ хам хандар шежіресі шығармасының авторы Еңлік -Кебек, Қалқаман-Мамыр ғашықтық поэмасының авторы Париж, Стамбул архивтерінде жұмыс істеген. Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931) ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ

17 слайд
1917 жылы Ақмолада құрылған «Жас қазақ» ұйымын ұйымдастырушы. Ақмоладағы отанына опасыздық жасағандар әйелдеріне арналған лагерьде Алжирде қай мемлекет қайраткердің әйелі мен қызы аза шекті. 1920-1930 жылдары қазақ әдебиетінің тұын ұстап, Абай дәстүрін жалғастырған, шығармалары арқылы поэзияға серпін берген ақын, жазушы. «Тар жол, тайғақ көшу» романының авторы. Ақмола халыққа білім беру бөлімінің бастығы болып кім тағайындалды. 1916 жылғы көтеріліс туралы жазған. Көкшетау поэзиясын жазған. 1936 жылы бұл тұлғаның әдеби қызметінің 20 жылдығы мерекеленді.Сәкен Сейфуллин (1894-1938) ҚАЗАҚТЫҢ ЗИЯЛЫЛАРЫ

18 слайд
Қазақтың көрнекті саяси және қоғам қайрат кері, алаш қоз ғалысының негізін салушылардың бірі, тарихшы- ғалым, қазақ тан шыққан тұңғыш теміржол қатынас тарының инженері. 1889-1900 жылдары Верный ерлер гимназиясында оқып, оны үздік бітіріп шығады.. Гимназияны бітіргенде педагогикалық кеңестің шешімімен ол ғылымда, әсіресе, математикада үздік жетістікке жеткені үшін Алтын медальмен марапатталады. Ақпан төңкерісіне дейін өзінің темір жол инженері мамандығы бойынша Орта Азияда, Жетісу облысында біраз жыл қызмет етеді. 1926 жылдан бастап Тұрар Рысқұловтың қолдауымен Түркістан-Сібір жолын салуға қатысады. Сталиндік зобалаңда ол 1930 жылы 3 тамызда тұтқындалып, бес жылға сотталып Воронежге жбес жылға жер аударылады.Онда ауырып, оралғанымен 1937 жылы қараша айында қайта тұтқындалады да, 1938 жылы Ташкент түрмесін де атыладыМұхаметжан Тынышбаев (1879-1937)

19 слайд
Семантикалық карта газета қаулы партия басшы, көсем қала құғын- сүргін өзін-өзі басқару ұлтшыл дық ДЕКРЕТ ГЕГЕМОН ЭССЕР ҚАЗАҚ ТОРҒАЙ ШОВИ НИЗМ АВТОНО МИЯ РЕПРЕ СИЯ + + + + + + + +