Ашық сабақ "Оқжетпес"

1 слайд
Әлихан Бөкейханов – қайраткер, ғалым

2 слайд
ЖОСПАР 1. Әлихан Бөкейханов өмір жолы, отбасы. 2. Әлихан –қоғам қайраткері ретінде. 3. Ә.Бөкейхановтың ғылыми зерттеу жұмыстары. 4. Қорытынды.

3 слайд
«…Әлихан Бөкейханов кім? «…Әлихан Бөкейханов кім? Егер Латын Америкасы үшін Егер Латын Америкасы үшін Симон Боливар қандай болса, Симон Боливар қандай болса, Әлихан Бөкейханов қазақ үшін Әлихан Бөкейханов қазақ үшін сондай тұлға. Егер Ататүрік сондай тұлға. Егер Ататүрік қандай болса, Әлихан қазақ қандай болса, Әлихан қазақ үшін сондай. Егер Махатма үшін сондай. Егер Махатма Ганди Үндістан үшін қандай Ганди Үндістан үшін қандай болса, Әлихан қазақ үшін болса, Әлихан қазақ үшін сондай тұлға»сондай тұлға» Мәмбет Қойгелдиев, тарихшыМәмбет Қойгелдиев, тарихшы

4 слайд
Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан (05.03.1866 жыл, Қарқаралы уезі, Семей облысы -27.09.1937 жыл, Мәскеу) — XIX ғ. соңы мен XX ғ. басындағы қазақ зиялыларының, қоғам және мемлекет қайраткерлері қатарындағы аса ерекше тұлға. Көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, ұлт-азаттық және Алаш қозғалысының жетекшісі, Алашорда автономиялы үкіметінің төрағасы, публицист, ғалым, аудармашы. Ата тегі Шыңғыс ханның үлкен ұлы Жошыдан тарайтын төре тұқымы. Арғы атасы атақты Сұлтан Барақ. Қазақтың соңғы хандарының бірі Бөкей осы Сұлтан Барақтың баласы. Бөкейден Батыр, одан Мырзатай, одан Әлиханның әкесі Нұрмұхамед.

5 слайд
Жылдары Оқу орындары 1878-1879 Ауыл молдасынан сауат ашады. 1879-1886 жылдары Қарқаралы қаласындағы қазақ балаларына арналған мектепте оқиды. 1886-1890 жылдары Омбыдағы техникалық училищеде оқып, оны "техник" мамандығы бойынша бітіріп шықты. 1890-1894 жылдары Санкт-Петербургтегі Орман технологиялық институтының экономика факультетінде оқыды. Әлихан Бөкейханов білім алған орта және жоғары оқу Әлихан Бөкейханов білім алған орта және жоғары оқу орындарыорындары

6 слайд
Елена Яковлевна Севостьянова - жұбайы, ағартушы Яков Сергеевич Севостьяновтың қызы, әкесімен Әлихан «Дала уәлаяты» газетінде танысқан. Қызы — Елизавета (Зейнеп) Смағұл Садуақасовтың әйелі. Ұлы — Сергей (Оқтай) Бөкейханов инженер-геолог,  Қаныш Сәтпаевпен бірге қызмет еткен.Көптеген ғылыми зерттеулердің авторы.Әкесінен кейін бірден сотталған болатын.Бірақ босатылып,Мәскеуде қалды.Қазірде ұрпақтары Мәскеуде тұрады.

7 слайд
Қызы — Елизавета (Зейнеп) Смағұл Садуақасовтың әйелі. Смағұл Сәдуақасов  (1900- 1933) — кеңестік мемлекет, саяси, мәдениет қайраткер Немересі - Ескендір (Кенка) Смағұлұлы Садуақасов 1941 өз еркімен майданға аттанып,жоғалып кетті.

8 слайд
Әлихан Бөкейханов оқуын бітіріп, Омбыға оралғанда Ә. Бөкейхан Ресей империясының қазақ даласына жүргізген отаршылдық саясатына деген өзіндік көзқарасы қалыптасқан, марксизмнің экономикалық қағидаларымен қаруланған, саяси астыртын күрестің түрлері мен әдістерін үйреніп, білген, күрес тартыстан біршама тәжірибесі бар саяси күрескер саяси күрескер болатын. Ол Омбыға келісімен қаланың саяси әлеуметтік, қоғамдық саяси әлеуметтік, қоғамдық жұмысына белсене араласады.

9 слайд
Жалпықазақтық құрылтай өткізілгеннен кейін Әлихан қазақ тарихындағы тұңғыш саяси ұйым Алаш партиясын ұйымдастыруға кіріседі. Артынша, 1917 ж. желтоқсанында бүкіл қазақтардың құрылтайында Алаш автономиясы Алаш автономиясы жарияланып, Ә. Бөкейхан сол алғашқы Қазақ республикасының тұңғыш Қазақ республикасының тұңғыш төрағасы (президенті) төрағасы (президенті) болып сайланады.

10 слайд
Ә.БӨКЕЙХАНОВТЫҢ ЕЛ БАСҚАРУ ІСІНДЕ ҰСТАНҒАН НЕГІЗГІ 5 Ә.БӨКЕЙХАНОВТЫҢ ЕЛ БАСҚАРУ ІСІНДЕ ҰСТАНҒАН НЕГІЗГІ 5 ИДЕЯСЫИДЕЯСЫ

11 слайд
Әлиханның саяси белсенділігімен көзге түсуі Кеңес үкіметінің көңілінен шықпай, жалған интернационалист, жадағай белсенділердің көрсетуімен ол 1926 жылы екі рет тұтқындалып, түрме азабын тартты. Әлихан Бөкейхан Мәскеуге жер аударылады, зор беделінен қорыққан большевиктер өкіметі оны Қазақстанға жолатпады.Ә. Бөкейханның ату жазасының күнінде жасалған суреті

12 слайд
Ә.Бөкейханов өлім жазасына кесу туралы және үйін тінту туралы ордер қағаздар (көшірмелері)

13 слайд

14 слайд
  XIX ғасырдың соңында Омбы орман шаруашылығы училищесінде оқытушылық қызмет атқарып, ғылыми жұмыстармен айналысқал ол 1896 жылы көрнекті ғалымдардың кепілдемесімен Орыс географиялық қоғамы Батыс-Сібір бөлімшесінің толық мүшесі болып сайланған. Әлихан « Ресей. Жалпы географиялық сипаттама» атты көп томдық еңбектің қазақ даласына арналған 18 томына автор ретінде қатынасқан. Ол ғылыми жұмыспен қатар қоғамдық- әлеуметтік саяси қызметтерге де белсене араласа бастайды. 1904 жылы қазақ даласына қоныс аудару қозғалысын даярлап берген Ф.А. Шербина экспедициясының құрамында болды. 1911-14 жж. Әлихан Бөкейхан «Жаңа энциклопедиялық сөздіктің» 4-21 томдарына автор ретінде қатысты.  Көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері осындай көп еңбектенудің арқасында өз ұлты туралы көп нәрсеге көзі жетеді.

15 слайд
Ә.Бөкейханұлының әдебиеттану тұрғысынан жазылған еңбектері ғалым Д.Қамзабекұлы тарапынан жан-жақты қарастырылады. Бұл зерттеуде Ә.Бөкейханұлының алғашқы еңбектерінің бірі ретінде «Женщина в киргизкой былине Кобланды» атты мақаласы сарапталған. «Туркестанские ведомости» газетінің бірнеше санында жарияланған.

16 слайд
Ә.Бөкейхан XX ғасырдың алғашқы жартысында қазақ эпосы мен фольклорын ғылыми тұрғыдан зерттеген ғалымдарымыздың бірі болды. Ол қарастырған негізгі аспектілер: эпостың тарихилығы, қазақ фольклорының түрлері, шығу мезгілі, жыршы мен оның шеберлігі, қоғамдық ой-сананың жырда көрініс табуы, бейнелер, олардың атқарған идеялық қызметі, үлгінің көркемдік ерекшеліктері т.с.с.- әлі де қазақ фольклортану ғылымында өз маңызын жойған жоқ, және сол дәуірдің жетістігі болып саналатыны сөзсіз.

17 слайд
Ә.Бөкейхановтың Ә.Бөкейхановтың саяси көзқарастары, шығармашлығы, ғылыми ізденістері жайлы жазылған еңбектер .

18 слайд
Әлихан Бөкейханов - саналы ғұмырын ұлтына арнаған, қарақан басының қамынан гөрі ұлтының тағдырын биік қойған, халқының келешегін ойлаған, әрі сол жолда басын бәйгеге тіккен аяулы тұлға. Бір емес бірнеше ғылым саласын бірге алып жүрген ғұлама дарын. Қазақ әдебиеті тарихында, жалпы қазақ тарихында Әлиханның алатын орны әрқашан да ерекше, шоқтығы биік болмақ! Әлихан Бөкейханов – қазақтың ұлтының нағыз жанашыры, Алаштың арысы! ҚОРЫТЫНДЫ:

19 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер:   1.Әшкеев Н. «Ә.Бөкейхановтың ұлттық мемлекет құрудағы ұстанған негізгі принциптері» Ақиқат , 2002 , №3, 50 -55 б. 2. Қойгелдиев М. «Алаш қозғалысы»  Алматы, Санат, 1995, 23-28 б. 3.Нұрпейісов К. «Алаш Һәм Алашорда»  Алматы , Ататек, 1995, 156 б.