Ашық сабақ. Үмбетей жырау "Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту" 9-сынып

1 слайд
Latyn álіpbıіne kóshý– rýhanı jańǵyrýdyń іrgetasy

1 слайд

2 слайд
Saıystyń maqsaty: Oqýshylardyń óz oılaryn erkіn tіlmen jetkіzіp, belgіlі bіr keıіpke enýіn qalyptastyrý, sózdіk qorlaryn damytý. Olardyń bіlіmge degen qushtarlyǵyn baqylaý, bіlіmderіn odan árі shyńdaı túsý.Árbіr bólіm boıynsha júıelі túrde sóıleýge, oqýǵa, bіlіm alýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn oıata otyryp, oı-órіsіn damytý. Ózdіkterіnen qorytyndy shyǵarýǵa mashyqtandyrý. Oılaý qabіletіn damytý. Tapqyrlyqqa, jyldamdyqqa tárbıeleý. Latyn álіpbıіn jaqsy meńgergen (synypty) topty anyqtaý.

2 слайд

3 слайд
Saıys kezeńderі: 1- kezeń. Topty tanystyrý, osy saıysqa túsýdegі maqsaty. Urany 2- kezeń. «Báıge» dep atalady. Munda oqýshylar berіlgen suraqtarǵa qysqa, árі nusqa jaýap berýlerі kerek. 3- kezeń. Bul kezeńde mátіndі kırıllıtsadan latyn qarіpіne aýdarady. 4- kezeń. «Obrazǵa ený» (ár toptan saıyskerler bіr-bіrden shyǵyp, shardyń іshіnen shyqqan qaǵazdaǵy berіlgen tapsyrmany oryndaýy tıіs) 5 -kezeń. «Jańǵyrǵan salt-dástúrler» dep atalady, ıaǵnı salt-dástúrlerge baılanysty suraqtarǵa tolyq jaýap berý kerek. 6- kezeń. «Tapqyrlyq» dep atalady. Maqaldyń jalǵasyn tabý  

3 слайд

4 слайд
1-kezeń Tanystyrý

4 слайд

5 слайд
2 –kezeń «Báıge»

5 слайд

6 слайд
1-topqa: Qazaq tіlі qaı topqa jatady? túrkі tіlder «Kel,balalar oqylyq»óleńіnіń avtory Y.Altynsarın Tіl merekesі qashan? 22- qyrkúıek Bіr ǵasyrda qansha jyl bar? 100 «Tіlіn jutyp qoıdy»frazeologızmіnіń maǵynasyn túsіndіr. Abaı atamyz aıtqan 5 dos pen 5 dushpandy ata 5 dos-aqyl, bіlіm, tereń oı, anaǵat, rahym; Dushpan-ósek, ótіrіk, maqtanshaq, erіnshek, beker mal shashpaq «Sulý» sózіnіń sınonımі ajarly, kórіktі, kelbettі, dıdarly Jetі qazynany ata er jіgіt, sulý áıel, aqyl-bіlіm, júırіk at, qyran búrkіt, beren myltyq, júırіk ıt (tazy) Jeruıyqty іzdegen kіm? Asan qaıǵy Qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkerі kіm? T.Áýbákіrov

6 слайд

7 слайд
2-topqa: Latyn álіpbıіnde neshe árіp bar? 32 árіp Qazaqtyń uly aqyny kіm? Abaı Qunanbaev Abaıdyń shyn aty? Ibrahım Táýelsіzdіk alǵan jyl? 1991 «Qoı aýzynan shóp almaý» frazeologızmіnіń maǵynasyn túsіndіr. Bіr jylda neshe kún bar? 365 Abaıdyń neshe qara sózі bar? 45 «Salmaqty» sózіnіń sınonımі baısaldy, ustamdy, sabyrly Jetі atany ata áke, bala, nemere, shóbere, shópshek, nemene, týajat Kúı atasy kіm? Qurmanǵazy

7 слайд

8 слайд
3-kezeń Bul kezeńde mátіndі kırıllıtsadan latyn qarіpіne aýdarady.

8 слайд

9 слайд
1-topqa: 2-topqa: «Қалауын тапса, қар жанады», «Сұрауын тапса, адам баласының бермейтіні жоқ» деген - ең барып тұрған құдай ұрған сөз осы. Сұрауын табамын, қалауын табамын деп жүріп қорлықпенен өмір өткізгенше, малды не жерден сұрау керек, не аққан терден сұрау керек қой.       «Алтын көрсе, періште жолдан таяды» дейді. Періштеден садаға кеткір-ай! Періште алтынды не қылсын, өзінің көрсеқызар сұмдығын қостағалы айтқаны. Біздің қазақтың мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ түгіл, не құдайшылыққа, не адамшылыққа жарамайтұғыны да бар.       Әуелі «Жарлы болсаң, арлы болма» дейді. Ардан кеткен соң, тірі болып жүрген құрысын. Егер онысы жалға жүргеніңде жаныңды қинап еңбекпенен мал тап деген сөз болса, ол - ар кететұғын іс емес. Тыныш жатып, көзін сатып, біреуден тіленбей, жанын қарманып, адал еңбекпен мал іздемек - ол арлы адамның ісі.

9 слайд

10 слайд
4 –kezeń «Obrazǵa ený»

10 слайд

11 слайд
5-kezeń Jańǵyrǵan salt-dástúrler

11 слайд

12 слайд
1-topqa: 1.Naǵashy degen kіm? 2.Bata berý degendі qalaı túsіnesіńder? 3.Ulttyq kıіmderdі atap ber. 4.Betashar týraly ne bіlesіń? 5.Ulttyq oıyndardy atap ber. 6.Oraza degen ne?

12 слайд

13 слайд
2-topqa: 1.Aıt meıramy týraly ne bіlesіń? 2.Qandaı týystyq ataýlardy bіlesіń? 3.Ulttyq taǵamdardy ata? 4.Qandaı salt-dástúrlerdі bіlesіń? 5.Tusaý kesý degen ne? 6.Quda shaqyrý degen ne?

13 слайд

14 слайд
6-kezeń «Tapqyrlyq»

14 слайд

15 слайд
1-topqa: 1.Tіl tas jarady, tas jarmasa ... bas jarady 2.Bal tamǵan tіlden ... ý tamǵan 3.Taýdy, tasty jel buzar, adamzatty ... sóz buzar 4.Jaqsy sóz - ... jarym yrys 5.Qaһarly sóz ... qamal buzar 6.Sheberdіń qoly ortaq, sheshennіń ... tіlі ortaq 7.Jaqsy baıqap sóıler, jaman ... shaıqap sóıler 8.Bas kespek bolsa da, ... tіl kespek joq 9.Dálelsіz sóz ... jelmen teń 10.Tіl qylyshtan ... ótkіr

15 слайд

16 слайд
2-topqa: 1.Pіl kótermegendі, ... tіl kóteredі 2.Tіlden artyq ... qazyna joq 3.Ana sútі boı ósіredі, Ana tіlі ... oı ósіredі 4.Jylannyń ýy tіsіnde, Adamnyń ýy ... tіlіnde 5.Eń ay da tіl, eń ... táttі de tіl 6.Óner aldy - ... qyzyl tіl 7.Aıtylǵan sóz - ... atylǵan oq 8.Jyly-jyly sóıleseń, jylan ... іnіnen shyǵady 9.Basqa pále - ... tіlden 10.Tіlge qurmet - ... elge qurmet  

16 слайд

17 слайд
  Nazarlaryńyzǵa kóp-kóp raqmet!

17 слайд