"Болымсыздық, жалпылау есімдіктерінің түрленуі" 6 сынып

1 слайд
Болымсыздық, жалпылау есімдіктерінің түрленуі

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты: А) білімділік: болымсыздық, жалпылау есімдіктерінің түрленуі, ерекшеліктерін ұғындыру және оқушыларға болымсыздық есімдігінің зат есім орнына жүріп, септелуін, тәуелденуін, көптік жалғауын қабылдауын, ал жалпылау есімдіктерінің кейбірі тәуелденіп, септелуін ұғындыру, ерекшеліктерін байқату Ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау қабілетін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, олардың ой-пікірін қалыптастыру, сауатты жазуға баулу. Б) тәрбиелік: елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
Сабақтың түрі: жаңа сабақ Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау , топтастыру Сабақтың барысы: І) Ұйымдастыру кезеңі ІІ) Үй тапсырмасын сұрау Өздік есімдігінің түрленуі

3 слайд

4 слайд
ІІІ. Жаңа сабақ Сабағымыздың мақсаты болымсыздық, жалпылау есімдіктерінің тәуелденуі мен септелуін ажыратып, түсініп, оның ерекшеліктерін байқау. Осыған байланысты берілген тапсырмаларды орындау. 1. Есімдік дегеніміз не? 2. Қай есім сөздердің орнына жұмсалады.

4 слайд

5 слайд
Септіктер Ешкім Ешқайсысы А.с І.с Б.с Т.с Ж.с Ш.с К.с Ешкім Ешкімнің Ешкімге Ешкімді Ешкімде Ешкімнен Ешкіммен Ешқайсысы Ешқайсысының Ешқайсысына Ешқайсысын Ешқайсысында Ешқайсысынан Ешқайсысымен Болымсыздық есімдігінің септелу үлгісі:

5 слайд

6 слайд
Болымсыздық есімдігінің тәуелдену үлгісі:Жақ Жекеше Көпше І Ештеме -м Ештеме -міз ІІ Ештеме -ң Ештеме -ңіз Ештеме -лерің Ештеме -леріңіз ІІІ Ештеме -сі Ештеме -сі Болымсыздық есімдіктері зат есімдер орнына жүріп, септеліп, тәуелденеді, көптік жалғауын қабылдайды. Болымсыздық есімдіктері жіктелмейді.

6 слайд

7 слайд
Жалпылау, жинақтау мағынасында жұмсалатын есімдіктің түрін жалпылау есімдігі дейміз. Жалпылау есімдігінің септелу үлгісі: Септік Жай септеу Тәуелді септеу А.с І.с Б.с Т.с Ж.с Ш.с К.с Бәрі Бәрі-нің Бәрі-не Бәрі-н Бәрі-нде Бәрі-нен Бәрі-мен Баршаңыз Баршаңыз-дың Баршыңыз-ға Баршаңыз-ды Баршаңыз-да Баршаңыз-дан Баршаңыз-бен

7 слайд

8 слайд
Жалпылау есімдігінің тәуелдену үлгісі Жақ Бар Барша І Бар-ым (барым осы) Барша-м-а ІІ Бар-ың (барың осы ма?) Барша-ң-а ІІ ІІІ Бар-ыңыз (барыңыз осы ма?) Бары (бары осы) Барша-ңыз-ға Барша-сы

8 слайд

9 слайд
Есімдіктер мағынасына қарай нешеге бөлінеді?

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд
Анықтамасын айта отырып, мағынасын ашыңдар (сызба бойынша) Сатылай кешенді талдау Ешкім 1. Бұл сөз екі құрамнан тұр: еш+кім 2. Тұлғасына қарай – туынды 3. Құрылысына қарай – күрделі 4. Сөзде бір лексикалық, бір грамматикалық мағына бар. 5. Лексикалық мағына – зат есімнің орнына жұмсалған сөз. 6. Грамматикалық мағынасы – есімдік. 7. Ешкім? – кім? Есімдік. Есім сөздің орнына жүреді. 8. Мағынасына қарай: болымсыздық есімдігі.

11 слайд

12 слайд
Ешқайсысы, бәрі сөздерін септеңдер (ешбір) Берілген сөздердегі дыбыстарға математикалық тәсілмен дыбыстық мінездеме беріңдер.(ешкім, барлық)

12 слайд

13 слайд
Берілгені: ешкім

13 слайд

14 слайд
Ортада қаламсап стратегиясы бойынша оқулықтағы 113-жаттығу «Есімдіктер туралы жалпы ой» тақырыбында пікірлеріңді жазыңдар.

14 слайд

15 слайд
«Тапқырлар аялдамасы» ойыны Шарты: мақал-мәтелдің жалғасын табу және зат есімнің орнына есімдіктерді алмастыру 1. Жалғыздың үні шықпас,_________________________. 2. Қоянды қамыс өлтіреді, _________________________. 3. Жақсы жаныңа жолдас, _________________________. 4. Алтау ала болса ауыздағы кетеді, __________________. 5. Өнерлінің қолы алтын, __________________________. 6. Ат жаманы жолда қалдырар, ______________________.

15 слайд

16 слайд
Жауаптары : 1. Жаяудың шаңы шықпас. 2. Жігіттті намыс өлтіреді. 3. Жаман малыңа жолдас. 4. Төртеу түгел болса, төбедегі келеді. 5. Өлеңшінің сөзі алтын. 6. Жолдасы жаманы қолда қалдырар.

16 слайд

17 слайд
Б о л ы м с ы зд ы қ е с ім д ігі Ж а л п ы л ау е с ім д ігіЕкеуі де септеледі, тәуелдене ді

17 слайд

18 слайд
Қорытынды . Кім жылдам? Жұмбақ сұрақтар «Бұл қай есімдіктер?» 1. Етікші аспабынының бірімен ұқсас есімдік, есімдіктің қай түрі? 2. Басқаның бәрін өзі сұрайды, өзінен ешкім сұрамайды. 3. Жақтас жалғауға жіктеле қояды, жақтамас емесіне жоламай қояды. 4. Көпшіл және көңілшек Ештеңені бөліп жармайды Көптік ұғым беріп, Көпшілікті қормайды 5. Құрамындағы сөздің көбін көршісінен сұрап алыпты. Алдына бір буын қосыпты да, есімдіктің бір түрі болып тұра қалыпты. 6. Біреулері көрсетіп, нұсқап тұрады.

18 слайд

19 слайд
Жауаптары: 1. (Біз – жіктеу есімдігі) 2. (Сұрау есімдігі) 3. (Мен, сен) 4. (Жалпылау есімдігі) 5. (болымсыздық есімдіктері) ешбір 6. (сілтеу есімдігі – сол)

19 слайд

20 слайд
Үйге тапсырма беру: «Есімдіктер әлемі» эссе жазып келу. Бағалау.

20 слайд

21 слайд
Тыңдағандарыңызға рахмет!!!

21 слайд