Дамуында бұзылыстары бар балалар

1 слайд
Даму бұзылыстары бар балалар Аутизммен ауыратын балалар әлемді әр түрлі қабылдайды. Олардың әлеуметтік байланысы, мінез-құлқы, қызығушылығы және сезімталдығы өзгеше болуы мүмкін. Аутизм - бұл спектрдің бұзылуы, яғни оның белгілері әртүрлі дәрежеде және формада пайда болуы мүмкін. Аутизм әлеуметтік өзара әрекеттесу мен коммуникацияның бұзылуына негізделген. Аутизммен ауыратын балалар вербалды емес белгілерді түсінуде, тілді дамытуда және басқалармен байланысуда қиындықтарға тап болуы мүмкін.

1 слайд

2 слайд
Аутизмнің себептері Генетика және тұқым қуалаушылық Аутизмнің дамуында генетикалық факторлар басты рөл атқарады деп саналады. Көптеген зерттеулер көрсеткендей, егер ата-аналардың бірі аутизммен ауырса, олардың балаларының ауруды дамыту қаупі артады. Дегенмен, аутизм тікелей тұқым қуалайтын ауру емес, оның дамуына көптеген гендер әсер етуі мүмкін. Иммундық жүйе және қабыну Иммундық жүйе туралы теория да қызығушылық тудырады. Кейбір зерттеулер жүктілік кезінде ананың иммундық жүйесінің белсендірілуі немесе қабынуы мидың дамуына әсері аутизм қаупін арттыруы мүмкін деп болжайды. Қоршаған орта факторлары Кейбір зерттеулер аутизмді қоршаған ортаның ластануы және токсиндердің әсері сияқты факторлармен байланыстырды. Дегенмен, бұл байланыстар пікірталас пен қосымша зерттеулердің тақырыбы болып қала береді. Нейрохимия және синапстар Аутизммен ауыратын науқастардың миын зерттеу нейрохимиялық және ми құрылымындағы өзгерістерді көрсетті. Атап айтқанда, синапстарда өзгерістер байқалады - сигналдар берілетін нейрондар арасындағы байланыс нүктелері. Бұл өзгерістер мидың ақпаратты қалай өңдейтініне және айналасындағы әлеммен әрекеттесетініне әсер етуі мүмкін. Аутизмнің нақты себептері әлі белгісіз. Дегенмен, белгілі бір факторлар бұл аурудың даму қаупін арттыруы мүмкін. Мысалы, генетикалық факторлар рөл атқарады: егер ата-аналардың бірінде аутизм болса, генетикалық бейімділіктің берілу ықтималдығы артады. Токсиндердің әсері және ластану сияқты қоршаған орта факторлары да әсер етуі мүмкін.

2 слайд

3 слайд
Жалпы аутизмнің негізгі клиникалық белгілеріне тоқталып өтетін болсақ: Коммуникациядағы (қарым-қатыныстағы) қиындықтар; Сенсорлы тітіркеніштерге деген реакциялары; Сөйлеу қабілетінің дамуындағы бұзылулар; Мінез-құлықтың стероетиптілігі.

3 слайд

4 слайд
Қазіргі уақытта БЕА симптомының байқалу деңгейінің сипатына байланысты О.С.Никольский 4 топты ұсынған. I-топ. Бұл топтың балалары сыртқы ортадан мүлдем алшақта, басқалармен қарым- қатынас жасау ниеті жоқ, оларға тән қасиет-патологияға дейін баратын агрессия болып табылады. Бұл балалар өздерін қамтамасыз ете алмайды, оларға үнемі ата-анасының көмегі қажет болып отырады. Олар дамудың өте нашар жолында деп болжам айтуға болады. II-топ. Бұл топтағы балаларда сыртқы ортаны қабылдамаушылық сипатталады. Оларда көптеген нәрселерде қорқу, таптауырынды (стереотипті) қимылдар, серпімділік, мәнерлілік, анасымен симбиотты (әртүрлі екі организмнің ұзақ тығыз байланыста болуы) байланыста болады. Олардың сөйлеген сөзі бір жақты күрделі болып келеді. Аутизммен зардап шегуші балалардың мұндай топтағы түрлері көптеп кездеседі. Оларды даму жағынан жақсырақ деп болжам жасауға болады: ұзақ уақыт жасалынған коррекциялық жұмыстардан кейін олар тіпті жалпы білім беретін мектептерде оқи алатындығы анықталған.

4 слайд

5 слайд
III-топ. Осы топтағы балаларға тән қасиет өздерінің таңдап алған фантазиялары мен қиялдары, қызығушылықтары бар. Олардың сөйлеген сөздері түсініктірек, сонымен қатар когнитивті даму деңгейі жоғарырақ. Олар анасынан кішкене де болса тәуелсіздеу және ересектердің үнемі бақылауын онша талап ете бермейді. Даму жағынан болжамға келетін болсақ, салыстырмалы түрде жақсырақ: жақсы жетістіктердегі коррекциялық жұмыстардан соң олар білім алатын мектептерде оқи алады. IV-топ. Бұл топтағы балалардың алатын сипаты жоғары тежелу болып табылады. Ереже бойынша олар сылбыр, әсіресе қарым-қатынаста қорқақтық танытады, сонымен қатар сенімсіздіктерін жиі байқауға болды. Ұйымда жеңіл бейімделу үшін өздерінше іс- әрекеттің жиынтығын белсенді үйренуге тырысады. Олар анасымен эмоциялық тәуелділікте болады және балалар жиі парциальді талантты болып келеді. Олардың сөздерінде белгілі таңбамен сөздер аз кездеседі және сөйлегенде «дөрекі» сөйлейді. Олардың даму жағынан болжамдайтын болсақ, басқаларына қарағанда едәуір жақсырақ. Олар сонымен қатар, жалпы білім беретін мектептерде арнайы дайындықсыз да оқи алады.

5 слайд

6 слайд
Түсіну және қолдау Аутизммен ауыратын балалардың әлеуметтік байланыс, мінез-құлық, қызығушылық және сезімталдық ерекшеліктерін түсіну маңызды. Сүйіспеншілік Сүйіспеншілік, түсіну және қолдаудың маңызы зор. Шыдамдылық Оларға уақыт беріп, шыдамды болыңыз. Көмек Оларға қажетті көмекті ұсыныңыз. Басқару Әрекеттерді басқару және тәртіптерді орнату маңызды.

6 слайд

7 слайд
Негізгі міндеттер аутизмге арналған логопедиялық жұмыс: • баламен эмоционалды байланыс орнату; • баланың бейтаныс адаммен қарым-қатынас деңгейін анықтау (яғни. логопед ретінде) • сөйлеуді алғашқы тексеру (оның түсініктері); • сөйлеуді түсінуге үйрету; • мәнерлеп сөйлеуге үйрету. Логопед алғашқы диагностиканың алғашқы қадамын – баланы бақылауды жүзеге асырады. Бұл әдіс бақылау объектісі туралы бастапқы идеяларды құрастыруға немесе онымен байланысты бастапқы позицияларды тексеруге мүмкіндік береді. Сондықтан дифференциалды диагностика критерийлерін табуда бақылау әдісі шешуші рөл атқарады.

7 слайд

8 слайд
1. Сөйлеуді түсінуді тексеру (әсерлі сөйлеу). Ең алдымен, баланың сөйлеуді түсінуі стихиялық жағдайда тексеріледі. Олар баланың аффективті мағыналы сөздері бар мәлімдемелерді түсінетіндігін зерттейді. Бұл нені білдіреді? Бақылау немесе ата-аналармен әңгімелесу арқылы олар баланың нені жақсы көретінін, ол үшін не екенін анықтайды әсіресе маңызды. Аутизмдегі логопедиялық түзету. Содан кейін баланың ауызша сөйлейтінін тексереді нұсқаулар: а) болып жатқан жағдайдың контекстінде; б) болып жатқан жағдайдың контекстінен тыс. Бірінші жағдайда, баладан бос емес нәрсеге сәйкес бірдеңе жасауды сұрайды. Мысалы, егер ол теміржолмен ойнаса, сіз жасай аласыз айту: "Вагонды жолға қой". Екінші жағдайда, балаға бос емес ісімен байланысты емес нұсқаулар беріледі, мысалға: "Мұнда кел", "Текшені бер" т.б. Нұсқауларды түсінуді тексеру кезінде көмектен аулақ болу керек (мысалы, қимылдар) нақтырақ ақпарат алу үшін. Нұсқаулар әртүрлі контексте және жағдайларда ұсынылуы керек. Егер баланың мінез—құлқы көрінетін түрде өзгерсе - мысалы, ол басын сөйлеушінің бағытына бұрса немесе оған жақындаса, ол бұл сөзді кем дегенде ішінара түсінді деп болжауға болады. Баланың стихиялық мінез-құлқын бақылау барысында әртүрлі дауыстар мен экстраорталық текті дыбыстар жазылады. Әр түрлі дыбыстарға, сөздерге стихиялы еліктеудің болуына назар аударылады; талаптарды немесе бас тартуды білдіру; эхолалиялар жазылады; баланың өзіндік стихиялық мәлімдемелері атап өтіледі.

8 слайд

9 слайд
2. Сөйлеуді түсінуді дамыту (эмоционалды-семантикалық түсініктеме, сюжеттік сурет). Логопед, қатысады психологиялық-баланы педагогикалық қолдау аутизммен, сабақтың қажетті элементі ретіндеэмоционалды-семантикалық түсініктемені жүзеге асыруды үйренуі керек. Бұл баланың шындыққа қосылуына, айналада болып жатқан оқиғалардан хабардар болуына, сөйлеуді түсінуіне қол жеткізудің бірден-бір барабар жолы. Оқытуды бастамас бұрын баланың сөйлеу дағдыларының барлық спектрін талдау қажет. Тренинг ол үшін ең қарапайым дағдылардан басталады; қиындық дәрежесі жеке анықталады. Оқытуды бастаудың қажетті алғышарттары ішінара қалыптастыру болып табылады "тәрбиелік мінез-құлық", қарапайым нұсқауларды орындау (соның ішінде, "Бер" және "Көрсет"). Бұл нұсқаулар пәндердің атауларын түсінуге үйрету үшін қажет болады.

9 слайд

10 слайд
3. Сөйлеуді белсенді қолдану қабілетін дамыту (сыртқы сөйлеуді тежеу). • Кезінде аутизмге көбірек дәрежеде Кез келген басқа бұзылуларға қарағанда, баланың түсінетіні мен айта алатыны арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Бірақ мұндағы себеп толығымен ерекше: бұл сөйлеу бастамасының болмауы немесе төмендеуі, біз оны қалпына келтіріп, дамытуымыз керек. Қарқыны мен нәтижелері бойынша ең күрделі, көп уақытты қажет ететін және ең аз болжамды болып табылады жұмыс істеу "сөйлемейтіндер" балалар (бірінші топ немесе бірінші және екінші топтардың белгілері бар аралас жағдай).

10 слайд

11 слайд
4. Мұндай балалардың сөйлеуін тежеу бір уақытта үшеуінде жүреді бағыттар: • Іс-әрекетке, мимикаға, интонацияға еріксіз еліктеуді қоздыру ересек адам. • Мұндай еріксіз еліктеу ерікті – дыбыстық, содан кейін сөздік еліктеудің алғышарты бола алады. 5. Баланы эхолалияға және еріксіз ауызша реакцияларға итермелеу. • Ойынның қолайлы сәтінде, баланың назарын оның бетіне аудару мүмкін болған кезде, сіз, мысалы, тосын сый жасай аласыз, әрине, орынды түсініктемемен. Жалпы, біз үшін сөйлемейтін баланың біздің бетімізге, аузымызға мүмкіндігінше жиі қарауын қамтамасыз ету маңызды. бірдеңе айтқан кезде. Біз бұған баланың физикалық ырғақтарының, қозғалыс ырғақтарының көмегімен қол жеткіземіз. Бұл жұмыс бұл өте көп уақытты алады. Көп жағдайда бұл алты айға дейін созылады.

11 слайд

12 слайд
6. Мәнерлеп сөйлеу дағдыларын қалыптастыру (белсенді) сөйлеу • Бұл кезең дыбыстарға және артикуляциялық қимылдарға еліктеу дағдыларын үйретуден басталады. • Дыбыстарды және артикуляциялық қимылдарды жеке-жеке таңдау керек, жақсырақ баланың стихиялық мінез-құлқында кездесетіндерін қолдану керек. Артикуляциялық мысалдар қозғалыстар: аузыңды аш, тіліңді көрсет, тісіңді тазала, бетіңді үрле, үрле, т.б.

12 слайд

13 слайд
Есте сақтау керек Аутизммен ауыратын балалар ерекше, бірақ олардың да өзіндік қабілеттері мен таланттары бар. Әр бала ерекше Әр баланың өзіндік ерекшеліктері бар. Даму мүмкіндіктері Олардың даму мүмкіндіктері шексіз.

13 слайд