Дизартриясы бар балалардың сөйлеу тілін тексеру мен түзетудің негізгі ерекшеліктері

1 слайд
ДИЗАРТРИЯСЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІН ТЕКСЕРУ МЕН ТҮЗЕТУДІҢ НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Мұғалім-логопед: Масимова Гулзира Нуржумақызы

1 слайд

2 слайд
Жоспар:  Дизартрия және оның түрлері  Дизартриясы бар балалардың сөйлеу тілін тексеру әдістемесі  Түзету жұмысының негізгі бағыттары  Қорытынды

2 слайд

3 слайд
Зақымдалу аймағына қарай дизартрияның түрлері  Ми қыртысы (корковая) дизартриясы  Псевдобульбарлы дизартрия  Бульбарлы дизартрия  Экстрапирамидалы дизартрия  Мишық (мозжечковая) дизартрия

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд

5 слайд

6 слайд
  Дизартрияның түрі Артикуляцияның бұзылысы Дыбыс айтудағы бұзылыстар Бульбарлы дизартрия - сөйлеу тілі аппаратының оң немесе сол жақ бұлшық еттерінің салдануы - бұлшық еттер атрофиясы - бұлшық еттер атониясы - ерікті және еріксіз қимыл- қозғалыстар бұзылады - дауыссыз дыбыстардың барлығы ысқырық реңк алады. - дауысты дыбыстар екпінсіз «а» немесе анық емес «ы» дыбысы секілді естіледі - мұрындық реңк болады   Псев добульбарлы дизартрия - сөйлеу тілі аппаратының оң және сол жақ бұлшық еттерінің бірдей салдануы; - спастикалық гипертония белгісі бойынша тіл қатты және артқа тартылып тұрады; - артикуляциялық бұлшық еттер қимыл қозғалысы шектеулі - ерікті қимыл қолзғалыстар да шектелген болады  - айтылуы күрделі дыбыстар зардап шегеді - дыбыстарды жіңішкертіліп айтлады Ми қыртысы асты дизартриясы (экстрапирамида лы) - бұлшық ет тонусының күрт өзгеруі тән; - гиперкинез - артикуляциялық қалыпты сақтаудағы қиындықтар   - тұрақты бұзылыстар жоқ

6 слайд

7 слайд
Мишық дизартриясы - тыныс алуды, фонация мен артикуляцияның тұрақсыздығы - бұлшық тонусының төмендеуі - артикуляциялық қалыпты ұстаудағы қиындықтар; - тіл қимыл қозғалысының дәлсіздігі; - тіл треморы - артикуляциялық аппарат қимыл қозғалысы баяу  Тіл алды, еріндік және еріндік-тістік дыбыстарды айтылуындағы бұзылыстар Ми қыртысы дизартриясы 1. Премоторлы кинестетикалық - динамикалық қимыл қозғалыстың жеткіліксіздігі; - артикуляциялық қимыл қозғалыстар кезектілігінің бұзылуы Дауыссыз дыбыстарды айтудағы бұзылыстар: - бастапқы және соңғы дауыссыз дыбыстар созылып айтылады - ысқырық дыбыстарды тіл алды дыбыстарына алмастырады - дауыссыз дыбыстарды тастап кету;  Ми қыртысы дизартриясы 1. Постцентральды кинестикалық - қимыл қозғалыстың жеткіліксіздігі; - дыбыстарды қате және дұрыс емес артикуляциялау - дұрыс артикуляциялық қалыпты іздеу тән - дауыссыз дыбыстарды айтудағы тұрақсыз бұзылыстар Ми қыртысы дизартриясы 1. Е.М.Мастюкова бойынша - артикуляциялық аппараттың белгеілі бір бұлшық еттерінің салдануы; - сөйлеу бұлшық етінің спастикалық парезі - тілді көтере алмайды - тіл алды ш, ж, р, л дыбыстарының айтылуы бұзылады немесе алмастырылады;

7 слайд

8 слайд
Зақымдалу деңгейіне қарай:  Ауыр деңгей (анартрия) – артикуляциялық аппараттың толықтай қимыл-қозғалысқа келмеуі.  Орта деңгей – жеке бұлшық еттер тобының ғана қимыл-қозғалысқа келуі мен кейбір дыбыстарды дыбыстай алу мүмкіндігімен ерекшеленеді.  Жеңіл деңгей – неврологиялық симптоматикаға байланысты сөйлеу тілінде мұрындық реңк пайда болуы, жеке бұлшық еттер тобының әлсіз салдануы, сөйлеу тілінің түсініксіздігі, жеке дыбыстарды айту бұзылысымен ерекшеленеді.

8 слайд

9 слайд
Синдромологиялық әдіс бойынша түрлері:  Спастико - паретикалық  Спастико - ригидті  Спастико - гиперкинетикалық  Спастико – атактикалық  Атактико – гиперкинетикалық

9 слайд

10 слайд
Дизартрияның түрі Смпастико паретикалық дизартрия Спастико ригидті дизартрия Гиперкинетикалық дизартрия Атактикалық дизартрия Бастапқы синдромы Спастикалық парез Спастикалық парез ь және сөйлеу әрекетін басқарудің ригидті түрдегі тникалық бұзылысы Гиперкинез Атаксия ДЦП формасы Спастикалық диплегия Двойная гемиплегия Гиперкинетическая форма ДЦП Атонико- атаксическая форма ДЦП Бұлшық ет тонусына тән бұзылыс Спастичность, гипотония Спастичность мышц и ригидность Дистония Гипотония Артикуляциялық моториканың бұзылуы Бет гипомимиясы Тіл, ерін бұлшық етінің қимыл қозғалысының баяулығы. Артикуляциялық қимыл-қозғалыстар шектеулі. Тіл қатты, артқа тартылып тұрады. Мимикалық қимылдар өте аз. Артикуляциялық қалыпты ұстап тұру және бір қалыптан екінші қалыпқа ауысу зардап шегеді;   Артикуляциялық қимыл қозғалыстардың тұрақсыздығы Тамақтанудың қалпы Шайнау үрдісі өте баяу Шайнау үрдісі сору үрдісімен алмастырылады Тыныс алу, шайнау және жұту қимылдарының бұзылысы. Шайнау, жұту үрдістері баяу Шайнау үрдісі баяу Тыныс алудағы бұзылыстар Тыныс шығару қысқа, тыныс алу терең емес Тыныс алудың күрделі бұзылыстары Тыныс алудың күрделі бұзылыстары  

10 слайд

11 слайд
Дизартриясы бар балалардың сөйлеу тілін тексеру:  Медициналық және биографиялық құжаттармен танысу;  Баланы бақылау;  Баланың ата-анасымен әңгімелесу  Сөйлеу тілі аппаратын визуальды және тактильді түрде тексеру;

11 слайд

12 слайд
Сөйлеу тілі аппаратын визуальды және тактильді түрде тексеру кезінде алынған мәліметтер баламен ары қарайға түзету жұмысын дұрыс жүргізу үшін өте қажетті болып табылады. Төменде артикуляциялық аппаратты сипаттаудың Т.Б.Филичева бойынша әдістемесі көрсетілген : 1. Ерін бұлшық еті: қалыпты, үлкен, кішкентай, жырық бар. Қимыл қозғалысы: гипотонус, гипертонус, астыңғы не жоғарғы еріннің тартылып тұруы. Еріннің ассиметриясы. 2. Тістер қатары: толық, толық емес, тістенуі дұрыс немесе прогения, прогнатия. 3. Тіл бұлшық еті: үлкен, кішкентай, бос, қатты тілшегінің қысқа болуы. Қимыл қозғалысы: гипотонус, гипертонус, артқа тартылып тұрады, сол немесе оң жағының салдануы, 4. Жұмсақ таңдай: қысқа, екіге бөлінген, жоқ. Қимыл қозғалысы: баяу немесе салданған.

12 слайд

13 слайд
  Түзету жұмысының негізгі бағыттары:  Физиологиялық дұрыс тыныс алуды қалыптастыру  Артикуляциялық моториканы дамыту  Фонематикалық есту қабілетін дамыту  Сөйлеу тілін түсінуін дамыту  Дыбыс айтуды қалыптастыру  Белсенді сөйлеу тілін дамыту

13 слайд

14 слайд
Артикуляциялық моториканы дамыту:  Артикуляциялық жаттығуларды орындау  Артикуляциялық аппаратқа массаж жасау арқылы жүзеге асады.

14 слайд

15 слайд
Логомасс аж Классика лық Құралдар мен Тепломасс ажКриомасс ажНүктелі

15 слайд

16 слайд
Бұлшық тонусына байланыс ты жасалына тын массаж Белсенді руБосаңсы ту

16 слайд

17 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗ ҒА РАХМЕТ!!!

17 слайд