#1 слайд
Тақырыбы: Электролиттер мен бейэлектролиттер № 1 көрсетілім "Иондық және ковалентті полюсті байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы" 9-сынып Химия пәні мұғалімі:ДАУТОВА ГУЛЬНУР БАХЫТЖАНОВНА

1 слайд

#2 слайд
2 •9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру •9.4.1.2 заттардың ерітінділері немесе балқымаларының электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін түсіндіру электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын біледі және мысалдар келтіреді  заттардың ерітінділері немесе балқымаларының электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін түсіндіреді Оқу мақсаты Бағалау критерийлері

2 слайд

#3 слайд
Электролиттік диссоциациялану Байланыс түрі: ковалентті полюссіз, полюстілігі аз Қышқылдар, сілтілер және тұздардың ерітінділері мен балқымалары Газдар (О2 , H2 ) органикалық заттар (спирт, қант) Заттар Электролиттер Бейэлектролиттер Байланыс түрі: иондық, коваленттік полюсті

3 слайд

#4 слайд
4 Қышқылдар: HCl; HNO 3; H 2SO 4 Сілтілер: NaOH; KOH; Ba(OH) 2 Тұздар: NaCl; CuSO 4 ; Al(NO 3 ) 3 Электролиттер- суда ерігенде немесе балқығанда электр тогын өткізетін заттар. Электролиттер

4 слайд

#5 слайд
5 Бейэлектролиттер- судағы ерітінділері немесе балқымалары электр тогын өткізбейтін заттар. Бейэлектролиттер

5 слайд

#6 слайд
6 Электролиттердің ерітіндіде иондарға ыдырауы электролиттік диссоциациялану деп аталады. Тұздар: NaCl ↔ Na + + Cl - Сілтілер: КОН ↔ К + + ОН - Қышқылдар: HNО3 ↔ H + + NО3 - Электролиттік диссоциациялану

6 слайд

#7 слайд
7 № 1 көрсетілім Иондық байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы. Қосылыстардағы белсенді металдар мен бейметалдар атомдарының арасында иондық байланыс жүзеге асады. Оны NaCI молекуласындағы иондар арасында түзілген химиялық байланысты қарастырғанда көргенбіз. Химиялық байланыс бұл жағдайда электростатикалық тартылыс күштерінің әсерінен түзіледі Na+Cl = Na + + Cl - Иондық байланысы бар заттар https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11592/14.mp 4

7 слайд

#8 слайд
8 Хлорсутек НСІ атомдар арасындағы байланыс- коваленттік полюсті, себебі: байланыс сутек атомы мен хлор атомының сыртқы электрондық қабаттарындағы электрондардың жұптасуымен жүзеге асады. Хлордың электртерістігі сутекке қарағанда үлкен болғандықтан, ортақ электрон жұбы хлорға қарай ығысып, соның салдарынан атомдарда шартты түрде оң және теріс зарядтар пайда болады. Ковалентті полюсті байланысы бар заттар https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11403/22.mp4

8 слайд

#9 слайд
9 Заттардың суда еру процесі Электролит ерітінділеріндегі су молекулалары маңызды рөл атқарады. Су молекуласы дипольді. Судың маңызды қасиеттерінің бірі – диссоциация, яғни молекулалардың зарядталған бөлшектерге иондарға ыдырауы. Судың бір молекуласы ыдырағанда өте аз мөлшерде H  +   катиондар (оң зарядталған ион) сутек катиондар және OH  −  – аниондар (теріс зарядталған ион) гидроксид-иондары түзіледі https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11614/27.mp4

9 слайд

#10 слайд
10 Заттардың электрөткізгіштігін сынау Әртүрлі ерітінділердің электрөткізгіштігін қарапайым тәжірибе көмегімен анықтауға болады. Бізге зерттеліп отырған ерітіндісі бар стақан керек, оған сымдар арқылы тоқ көзімен жалғанған екі электрод батырылады. Сондай-ақ электр тізбегіне шам да кіреді. Шамның жанбауы зерттеуге алынған ерітіндінің электрөткізгіштігіне тәуелді емес екенін көрсетеді. Су мен этил спирті электр тоғын өткізбейді,

10 слайд

#11 слайд
11 Заттардың электрөткізгіштігін сынау Әртүрлі ерітінділердің электрөткізгіштігін қарапайым тәжірибе көмегімен анықтауға болады. Бізге зерттеліп отырған ерітіндісі бар стақан керек, оған сымдар арқылы тоқ көзімен жалғанған екі электрод батырылады. Сондай-ақ электр тізбегіне шам да кіреді. Шамның жануы зерттеуге алынған ерітіндінің NaCI, NaOH электрөткізгіштігіне тәуелді екенін көрсетеді.

11 слайд

#12 слайд
12 1 тапсырма Бекіту тапсырмасы Электролиттер мен бейэлектролиттер түсінігіне анықтама беріңіз, мысалдар келтіріңіз Кестеге толтырыңыз Түсінік Анықтама Мысалдар электролиттер     бейэлектролиттер     Дескриптор: білім алушы электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын біледі және мысалдар келтіреді

12 слайд

#13 слайд
13 1 тапсырма Дұрыс жауап Дескриптор: білім алушы электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын біледі және мысалдар келтіреді Түсінік Анықтама Мысалдар электролиттер суда ерігенде немесе балқығанда электр тоғын өткізетін заттар NaOH, KCI, HNO 3 бейэлектролиттерсудағы ерітінділері немесе балқымалары электро тоғын өткізбейтін заттар H 2 , O 2 , спирт

13 слайд

#14 слайд
14 Бекіту тапсырмасы Зат Электр өткізгіштігіХимиялық байланыс түрі СI2 Электр тоғын өткізбейді Al Электр тоғын өткізеді КОН (балқыма)Электр тоғын өткізеді 2 тапсырма Берілген заттардың электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екенін түсіндір Дескриптор: білім алушы заттардың ерітінділері немесе балқымаларының электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін түсіндіреді

14 слайд

#15 слайд
15 Дұрыс жауап Зат Электр өткізгіштігіХимиялық байланыс түрі СI2 Электр тоғын өткізбейдіковаленттік Al Электр тоғын өткізедіметалдық КОН (балқыма)Электр тоғын өткізедіиондық 2 тапсырма Берілген заттардың электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екенін түсіндір Дескриптор: білім алушы заттардың ерітінділері немесе балқымаларының электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін түсіндіреді

15 слайд

#16 слайд
16 Қорытынды Бүгінгі сабақта: электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білдім және мысалдар келтірдім заттардың ерітінділері немесе балқымаларының электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін түсіндім

16 слайд

#17 слайд
17 Оқу тапсырмасы Тұрмыста кездесетін электролиттер мен бейэлектролиттерге мысал келтір. (кем дегенде үшеу) Мына заттардың ішінен электролиттер мен бейэлектролиттерді теріп жазыңдар: спирт, сахароза, глюкоза, сірке қышқылы, ас тұзының судағы ерітіндісі.

17 слайд

#18 слайд
18 Қосымша ресурстар М.Қ. Оспанова Қ.С. Аухадиева Т.Г. Белоусова Химия оқулығы 9- сынып, 1-бөлім https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/9-synyp/

18 слайд