Фонетикадан өткенді қайталау

1 слайд

1 слайд

2 слайд
 Сабақтың тақырыбы: Фонетика тарауын қайталау.  Сабақтың мақсаты: а) білімділік - фонетикадан өтілген тақырыптарды пысықтау;  ә) дамытушылық - фонологиялық талдау, ажырату, салыстыру, дағдылары мен  ой - өрісін, тілін дамыту;  б) тәрбиелік - сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, эстетикалық тәрбие беру;  Сабақтың типі: Білімді жинақтау, қорытындылау.  Сабақтың түрі: Саяхат саба ғы .  Сабақтың әдісі: Талдау, сұрақ – жауап, жазба жұмысы.  Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар,  Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті, тарих,география, математика.  Сабақтың барысы:  1.Ұйымдастыру кезеңі (сабақтың ашылу рәсімі)  Әрбір адам?  Туысым, досым, жұрағат.  Әрбір сабақ?  Үйрену, ұғу, ұлағат.  Әрбір ісім?  Тірлік, тірек, адамдық.  Әрбір сөзім?  Шындық, бірлік, адалдық.

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
 Жол бұдан 3-4 мың жыл бұрын болған. Ол Қытайдың Хан патшалығы кезінде ғана өркендей бастаған, себебі Хан патшалығының Хан Уди патшасы Жаң Чянды батыс өңірге екі рет жіберіп, Орталық Азиядағы елдермен достасуға пейілді болған. Жаң Чян қазіргі Ферғана, Самарқан және Балқаш көлі сияқты жерлерге барған. Жаң Чянның сапары бұл жолды шығыс пен батыс үкіметтері арасындағы байланыс жолына айналдырған. Осыған орай саудагерлер де «Жібек жолында» ат ізін суытпаған. Жаң Чян батыс өңірге және Орта Азияға Қытайдың жібек өнімдерін ала барған ； ал елге қайтарында барған жерлерінің тауарлары және батыс өңірінің музыкасы сияқты алуан түрлі мәдениетті алып қайтқан. Жаң Чянның сапары қытайлықтардың батыс өңір мен Орта Азияны түсінуіне мүмкіндік берді. Ал Жаң Чян барған жерлердегі халық та Қытайдың өнімдері мен мәдениетіне қатысты түсінігін анағұрлым тереңдетті. Осылайша, бұл жол гүлденіп, көркейе бастады. Шығыс пен батыстың аралығындағы дәнекерге айналып, өркениеттерді өзара тоғыстырды. Осы жолды қорғау және дамыту мақсатында, Қытайдың әр дәуірдегі патшалары жол бойына қарауыл қойып, әскер тұрғызды.

4 слайд

5 слайд
www.ZHARAR.com

5 слайд

6 слайд
 Фонетика не ні зерттейді?  Қазақ тілінде дауысты дыбыстар қанша?  Дауысты дыбыстар түрлерін ата.  Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?  Орфография дегеніміз не?  Орфоэпия дегеніміз не?  Екпіннің түрлерін ата.  Буын дегеніміз не?  Үндестік заңы нешеге бөлінеді?  Тасымал дегеніміз не?

6 слайд

7 слайд
 Сөздерді әліпби ретімен орналастыр:  Отан, Фонетика, Мамандық, Спорт, Алаш, Домбыра, Егемендік, Наурыз,  Шаңырақ, Ұран.  2 тапсырма:  Асты сызылған сөзге математикалық сатылай кешенді талдау жаса  3 тапсырма  Қазақ тіліне тән дыбыстарды жазып, сөз құра

7 слайд

8 слайд
 Төмендегі сөздерге фонетикалық талдау жаса: Клуб, рахмет, ажырат.  Мәтін ішіндегі буын үндестігіне бағынбайтын сөздерді тап .  Байдікі күзек алады десіп жүрді. Бір күні таңертең тұрсақ, байдың үйінің алдында қойлар көгендеулі тұр. Үлкендер белдеріне ескі шапан, жаман-жұман киім байланып алған. Біреулері қырықтық қайрап отыр. Біреулері қой жығып жатыр. Біреулері қой қырқып отыр.

8 слайд

9 слайд
 Елшіге; Төмендегі сөздерге фонетикалық талдау жаса:  Қарақшылар  1-қордайға;Қазақ тілінде екпін туспейтін қосымшалар.  Мысал келтір.  2-қордайға; Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды жаз және буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды қатыстырып мәтін құра.

9 слайд

10 слайд
 Тасымал  Қандай сөздер тасымалданбайды?  Мысал келтір.

10 слайд

11 слайд
 Қазақ тіліндегі сөздердің жазылу заңдылығына сәйкес кестені толтыр.   Айтылуы Жазылуы  Көзүлдүрүк  Өлөң  Ағ ешкі  Шегара

11 слайд

12 слайд
Мысалда р Ашық буын Тұйық буын Бітеу буын Аралас буын Алаша Дүлдүл  Ас Аласа Ор Үйрену Күл Бағалау Жас

12 слайд

13 слайд
 Төмендегі сөздерге фонетикалық талдау жаса: Мерей, қолғап, кітап, инелік.

13 слайд

14 слайд
 Фонетикалық талдаудың үлгісі  Берілген сөз: кітаптар  ♦ Аралас буынды сөз: жіңішке буын + жуан буын;  ♦ Буын түрлері: кі-тап- тар –а.б.; б.б.; б.б.;  ♦ Тасымал: 1)кі-таптар; 2)кітап-тар; 3) Ø  ♦ Екпін: Қазақ тілінде екпін соңғы буынға түседі: кітапт à р  ♦ Буын үндестігі заңына бағынады: кітап сөзінің соңғы буыны жуан, да жуан буынды.  ♦ Дыбыс үндестігі заңына сәйкес: соңғы дыбысы қатаң ∆ дыбысқа аяқталғандықтан, да қатаң ∆ дыбыстан басталады.  Математикалық тәсілмен дыбыстық талдау  Берілген сөз: кітаптар  O- дыбыс белгісі, -дауысты дыбыс белгісі, ∆- дауыссыз дыбыс белгісі.  O=+∆ -?    Шешуі: 8 O=3+5∆   1)  Тілдің қатысына қарай: 1) ∆ Үн мен салдырдың қатысына қарай:  3=  2(а2) жуан  5∆= 4(к,т2,п) қатаң ∆  1(і) жіңішке 1(р)үнді ∆, ұяң ∆  2)Жақтың қатысына қарай:  3= 2(а2) ашық   1(і) қысаң   3)Ерін мен езудің қатысына қарай:  3= 2(а2, і) езулік   еріндік  Ø

14 слайд

15 слайд
 Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе «Фонетика» сөзжұмбағын шешеміз.  1. Фонетикалық ең кіші бөлшек  2. Сөздердің айтылу нормаларының жиынтығы  3. Сөз бөлінісі  4. Буын түрі  5. Дауыссыз дыбыстардың түрі  6. Әріптердің рет тәртібімен орналасуы  7. Сөйлеу нормасына тән фонетикалық құбылыс  8. Дауысты дыбыстардың айтылуына қарай түрі Ф о н е т и к а

15 слайд

16 слайд
 Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе «Фонетика» сөзжұмбағын шешеміз.  1. Фонетикалық ең кіші бөлшек ( Фонема )  2. Сөздердің айтылу нормаларының жиынтығы ( Орфоэпия )  3. Сөз бөлінісі ( Буын )  4. Буын түрі ( Бітеу )  5. Дауыссыз дыбыстардың түрі ( Қатаң )  6. Әріптердің рет тәртібімен орналасуы ( Әліпби )  7. Сөйлеу нормасына тән фонетикалық құбылыс ( Екпін )  8. Дауысты дыбыстардың айтылуына қарай түрі ( Ашық ) Ф о н е м а О р ф о э п и я Б у ы н Б і т е у Қ а т а ң Ә л і п б и Е к п і н а ш ы қ

16 слайд

17 слайд

17 слайд